Özelge

            İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eki dilekçenin tetkikinden;

            - …. Vergi Dairesi Müdürlüğünün … vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz,

            -Şirketinizin … Modeli ile 3996 sayılı Kanun kapsamında "…" işinin yapımı ve işletilmesi ile ilgili görevli şirket konumunda olduğu,

            -Anılan projenin gerçekleştirilmesini temin etmek üzere şirketiniz ile … Genel Müdürlüğü arasında … tarihinde … İşi"ne ait sözleşme imzalandığı ve yapımı tamamlanan bölümlerin açılışının … tarihi itibariyle yapıldığı,

            -… Genel Müdürlüğü ile yapılan sözleşmeye göre, köprü ve otoyoldan günde yaklaşık 300.000 araç geçeceğinin öngörüldüğü ve yaklaşık %10-15 oranında ihlalli geçişin söz konusu olduğu,

            -İhlalli geçişlerin tahsilatı ve karşılık ayrılması aşamasında; araç plakası dışında bilgi bulunmaması, ilgili kurumlar (…, … Genel Müdürlüğü, bankalar) tarafından plaka sahiplerine ulaşılabilecek bilgilerin şirketinizle paylaşılmaması, ihlalli geçişlerin yazı ile bildirimi konusundaki operasyonel ve ekonomik zorluklar, dava ve icra safhasına değmeyecek derecede küçük alacaklar için avukatlık ücreti, yargı harcı, notere yapılacak ödemeler ile posta giderleri toplamı dikkate alınarak bulunan dava maliyetinin alacaktan daha büyük olması, ihlali geçişlerden kaynaklı binlerce dava dosyasının icra mahkemelerinde yaratacağı sıkıntılar, yabancı plakalı araçlara yapılacak bildirim konusundaki belirsizlikler, bariyer sisteminin otoyol üzerinde yaratacağı yoğunluk, tahsil edilemeyen tutarların şirketinize getireceği vergi ve finansman yükü, bu borçların araç satışı v.b.aşamalarda ortaya çıkmaması nedeniyle borçluların ödeme yapmaktan kaçınmaları, 6001 sayılı Kanuna göre 15 günlük ödeme süresinin olması ve anayasal seyahat özgürlüğü hakkına istinaden geçiş anında araca el konulamaması ile gümrük çıkış noktalarında köprü ve otoyol ücret borçlarının görüntülenememesi gibi zorluklarla karşılaştığınız belirtilerek,

            -İhlalli geçişlere ilişkin faturanın tahsil anında düzenlenmesi konusunda Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesi kapsamında izin verilmesi,

            -15 inci günün sonunda ihlalli geçiş statüsü kazanan geçişlere ilişkin bankalar aracılığıyla ya da direkt olarak gişelerinizde tahsil edilecek 6001 sayılı Kanun kapsamında olan geçiş ücretinin dört katı tutarındaki cezanın tahsili anında gelir kaydedilmesi ve bu suretle belgelendirilmesi ve muhasebe kaydının nasıl olacağı,

            -İhlalli geçişlerin tahsilat anında belgelendirilmesinin mümkün olmaması halinde ise şüpheli ticarî alacak karşılığı ayrılması aşamasında; bariyerli geçişlerde araç kullanıcılarına verilen perakende satış fişi ve ihlalli geçiş bildiriminin, serbest geçişlerde ise ihlalli geçiş bildirimi verilememesi nedeniyle ileride bilgilerine ulaşılması durumunda kendilerine yapılacak kısa mesaj bildirimlerinin veya şirketin resmi internet sitesinde listelerin ilan edilmesinin Vergi Usul Kanununun 323 üncü maddesi kapsamında birden fazla yazılı isteme olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve alacağın ihlalli hale geldiği 15 inci günün sonunda karşılık ayrılıp ayrılmayacağı, ayrılmayacaksa belirtilen teknik ve ekonomik sorunlar dikkate alınarak hangi yöntemin uygulanacağı,

            hususlarında görüş talebinde bulunulduğu anlaşılmıştır.

            I-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:

            5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

        Gelir Vergisi Kanununun "Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespiti" başlıklı 38 inci maddesinde ise; bilanço esasına göre ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce işletmeye ilave olunan değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise farka ilave olunacağı, ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulacağı hükme bağlanmış, Kanunun 40 ıncı maddesinde de, safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılmıştır.

         Ayrıca, Gelir Vergisi Kanunu uygulamasında, ticari kazancın tespitinde "tahakkuk esası ilkesi" ile "dönemsellik ilkesi" olmak üzere iki temel ilke geçerlidir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar ve mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra, miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Dönemsellik ilkesi ise bu gelir veya giderin ilgili olduğu döneme intikalinin sağlanması olup, "Dönemsellik" kavramı gereği işletmeler, gelir ve giderlerini tahakkuk esasına göre muhasebeleştirmek; hasılat, gelir ve kârlarını aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırmak durumundadır. Bu ilke uyarınca gelir ve giderlerin ilgili oldukları döneme kaydedilmesi gerekmektedir.

            Diğer taraftan, 13/7/2010 tarihli ve 27640 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 7144 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 18 inci maddesiyle değişik 30 uncu maddesinde;

"(1) Genel Müdürlük işletimindeki otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayolları için belirlenen geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen araç sahiplerine Genel Müdürlük tarafından, geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücretinin dört katı tutarında idarî para cezası verilir.  

...

(5) 4046, 3465 ve 3996 sayılı kanunlar çerçevesinde işletme hakkı verilen veya devredilen otoyollar veya erişme kontrolünün uygulandığı karayollarından geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapan araç sahiplerinden, işletici şirket tarafından geçiş ücreti ödemeden giriş çıkış yaptığı mesafeye ait geçiş ücreti ile birlikte, bu ücretin dört katı tutarında ceza, genel hükümlere göre tahsil edilir.

…

(7) Geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yapanlardan, ödemesiz geçiş tarihini izleyen on beş gün içinde yükümlü olduğu geçiş ücretini usulüne uygun olarak ödeyenlere, bu maddenin birinci fıkrası ile beşinci fıkrasında belirtilen cezalar uygulanmaz. (Ek cümle: 16/5/2018-7144/18 md.) Otoyollar ile erişme kontrolünün uygulandığı karayolları için belirlenen geçiş ücretlerini ödemeden geçiş yaptığı tespit edilen yabancı plakalı araçlara uygulanan idari para cezaları için bu fıkrada belirlenen on beş günlük süre beklenmez."

hükümleri yer almaktadır.

Buna göre...