Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
İŞ HİJYENİ
ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZLERİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; işverenlerin
işyerlerinde kişisel maruziyete ve çalışma ortamına yönelik fiziksel,
kimyasal ve biyolojik etmenlerle ilgili iş hijyeni ölçüm, test ve
analizlerine dair yükümlülükleri ile bu işlemleri gerçekleştirecek
laboratuvarların yetkilendirilmesi, belgelendirilmesi ve denetlenmesine
ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam ve
istisnalar
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerleri ile bu
işyerlerindeki iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini gerçekleştirmek için
kurulan laboratuvarları kapsar.
(2) Aşağıda belirtilen faaliyetler bu Yönetmeliğin
kapsamı dışındadır:
a) Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma
Kurumunun ve Nükleer Düzenleme Kurumunun kendi mevzuatı çerçevesinde,
ilgili kurumun kendisi tarafından veya diğer kişi ve kuruluşlarca
gerçekleştirilen iş hijyeni ölçüm, test ve analiz faaliyetleri.
b) Çalışanın sağlık durumunu belirlemek üzere
yapılan işlemler ile çalışanlardan alınan biyolojik numunelerde
gerçekleştirilen ölçüm, test ve analiz faaliyetleri.
c) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununa göre faaliyet gösteren işyerlerinin kendi işyerine ve
çalışanlarına yönelik iç kontrol amacıyla iş hijyeni ölçüm, test ve analizi
yapan laboratuvarların faaliyetleri.
(3) İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme
Enstitüsü Başkanlığı laboratuvarlarına bu Yönetmeliğin belgelendirme ve
yetkilendirme hükümleri uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 10 uncu, 24
üncü, 27 nci, 30 uncu ve 31 inci maddeleri, 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanunun 12
nci maddesi ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 86 ncı ve 90 ıncı maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Akreditasyon: Laboratuvarların, muayene ve
belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik
kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanması ve düzenli
aralıklarla denetlenmesini,
b) Akreditasyon standardı: TS EN ISO/IEC 17025 –
Deney ve kalibrasyon laboratuvarlarının yetkinliği için genel gereklilikler
standardının güncel halini,
c) Analiz personeli: Fiziksel, kimyasal veya
biyolojik parametreler ile ilgili numunelerin analizini gerçekleştiren
kişiyi,
ç) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığını,
d) Denetim: Bu Yönetmelik kapsamında;
1) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi alacak veya
yeterlik belgesini yenileyecek laboratuvarın bu Yönetmelik hükümlerini
yerine getirip getirmediğinin belirlenmesi amacıyla Genel Müdürlükçe
yerinde veya uzaktan incelenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanmasını,
2) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi verilmiş laboratuvarın
bu Yönetmelik hükümlerine uygun çalışıp çalışmadığının tespiti amacıyla
Genel Müdürlükçe yapılan her türlü haberli veya habersiz, yerinde veya
hizmet verilen işyeri ortamında ya da uzaktan izlenmesi, incelenmesi,
değerlendirilmesi ve raporlanmasını,
e) Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğünü,
f) İSG-KATİP: İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri
ile ilgili iş ve işlemlerin Genel Müdürlükçe kayıt altına alınması, takip
edilmesi ve izlenmesi amacıyla kullanılan iş sağlığı ve güvenliği kayıt,
takip ve izleme programını,
g) İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve
Geliştirme Enstitüsü Başkanlığını,
ğ) İş hijyeni: Çalışma şartlarından kaynaklanan ve
çalışan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü gürültü,
titreşim, aydınlatma, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon gibi fiziksel; toz,
gaz, buhar gibi kimyasal ve virüs, bakteri, mantar gibi biyolojik
etmenlerden çalışanların korunmasına yönelik faaliyetleri,
h) Kalite yöneticisi: En az dört yıllık lisans
eğitimi almış ve iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olma yeterliliğine
sahip bölümlerden mezun olanlar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu
tarafından kabul edilen yurt içindeki veya yurt dışındaki öğretim
kurumlarından mezun olmuş ve laboratuvar yönetim sistemi kurulmasından, uygulanmasından,
iyileştirilmesinden, tespit edilen eksik ve/veya uygunsuzlukların
laboratuvar yöneticisine bildiriminden sorumlu kişiyi,
ı) Kapsam genişletme: Yeterlik belgesi almış
laboratuvarın mevcut belgesine yeni parametre veya metot ilave edilmesini,
i) Karşılaştırma testi: İSGÜM tarafından belirlenen
koşullara göre laboratuvarlar tarafından, aynı veya benzer ögeler üzerinde
yapılan ölçüm ve analizlerin organize edilmesi, gerçekleştirilmesi ve
değerlendirilmesini,
j) Laboratuvar: İş hijyeni ölçüm, test ve/veya
analizi yapmak üzere yetkilendirilmiş kuruluşları,
k) Laboratuvar personeli: Laboratuvar yöneticisi,
kalite yöneticisi, analiz personeli, ölçüm ve numune alma personeli ile
numune kabul, raporlama ve benzeri görevlerde yer alan teknik personeli,
l) Laboratuvar üst yönetimi: Laboratuvarın Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmış olan kurucusunu veya ortaklarını,
kamu kurum ve kuruluşları için harcama yetkilisi üst yöneticiyi,
m) Laboratuvar yöneticisi: En az dört yıllık lisans
eğitimi almış ve iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olma yeterliliğine
sahip bölümlerden mezun olanlar ile bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu
tarafından kabul edilen yurt içi veya yurt dışındaki öğretim kurumlarından
mezun olmuş, iş hijyeni ölçüm, test ve analiz sonuçlarından ve
laboratuvarın yönetiminden sorumlu kişiyi,
n) Ölçüm ve numune alma personeli: İşyerlerinde iş
hijyeni ölçüm ve numune alma işlemlerini gerçekleştiren kişiyi,
o) Ön yeterlik belgesi: Bu Yönetmeliğin hükümlerini
yerine getiren ancak henüz herhangi bir parametreden akredite olmamış ve
ilgili parametre için Türk Akreditasyon Kurumuna başvurusu bulunan
laboratuvara Genel Müdürlük tarafından verilen belgeyi,
ö) Parametre: İş hijyeni alanında ölçüm, test ve
analizi yapılan etmenleri,
p) Referans maruziyet süresi: Belli bir maddenin
sınır değeri için belirtilmiş süreyi,
r) TÜRKAK: Türk Akreditasyon Kurumunu,
s) Uluslararası izlenebilirlik: Bir ölçüm
sonucunun, her biri ölçüm belirsizliğine katkıda bulunan kalibrasyonlardan
oluşan belgelendirilmiş kesintisiz bir zincir aracılığıyla belirli bir
referansa ilişkilendirilebilme özelliğini,
ş) Yeterlik belgesi: Bu Yönetmeliğin hükümlerini
yerine getiren laboratuvara Genel Müdürlük tarafından verilen belgeyi,
t) Yeterlilik deneyi: İSGÜM tarafından belirlenen
şartlara uygun olarak birden fazla laboratuvarın performansının
değerlendirilmesi amacıyla katılımcılardan bağımsız ve tarafsız bir tüzel
kişilik veya kuruluş tarafından düzenlenen karşılaştırma programını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İşverenin ve
Laboratuvarın Yükümlülükleri
İşverenin
yükümlülükleri
MADDE 5- (1) İşveren, güvenli bir çalışma ortamı sağlamak
amacıyla risk değerlendirmesinde yer alan fiziksel, kimyasal ve biyolojik
tehlike kaynaklarının varlığını, niteliğini ve niceliğini ortam ve kişisel
maruziyet ölçüm, test ve analiziyle tespit eder.
(2) İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini
aşağıdaki durumlarda tekrarlar:
a) Alınan kontrol tedbirlerinin etkinliğinin
değerlendirilmesi amacıyla.
b) İşyeri ortamının veya işin gereği olarak
çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik meydana geldiğinde.
c) İşyerinde iş müfettişlerince gerçekleştirilen
teftişlerde istenmesi halinde.
ç) İşyerinde görevli işyeri hekimi veya iş
güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde.
(3) İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizini,
yeterlik veya ön yeterlik belgesine sahip laboratuvarlara yaptırmakla
yükümlüdür. Yeterlik veya ön yeterlik belgesine sahip olmayan
laboratuvarlarca yapılan iş hijyeni ölçüm, test ve analiz sonuçları
geçersizdir.
(4) İşveren, laboratuvar personeline ön inceleme ve
ölçümler süresince eşlik etmesi için iş güvenliği uzmanı ve/veya işyeri
hekimini ya da bunların yokluğunda işin yürütülmesi hakkında bilgi sahibi
olan çalışanları görevlendirir.
(5) İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve
analizlerinden doğru sonuçları almak için aşağıdaki yükümlülükleri yerine
getirir:
a) İş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini
gerçekleştirecek laboratuvar personeline işyerinde kullanılan teknolojiler
hakkında gerekli bilgileri verir ve laboratuvar personelinin çalışan temsilcisi
ve çalışanlarla görüşmesini sağlar.
b) Laboratuvar tarafından hazırlanan plana göre iş
hijyeni ölçüm, test ve analizinin yapılmasını sağlar.
c) Normal çalışma şartlarında ve üretim
kapasitesinde herhangi bir değişiklik yapmadan, gerçek sonuçları verecek
şekilde çalışmanın sürdürülmesini sağlar.
ç) İşyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analizi
yapılacak fiziksel, kimyasal ve biyolojik etmenler hakkında her türlü bilgi
ve belgeyi, güvenlik bilgi formlarını da içerecek şekilde laboratuvar
personeline verir.
(6) İşveren, işyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve
analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak
saklar. Mevzuatta saklama süresi belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi
en az 10 yıldır.
Sonuçların
değerlendirilmesi
MADDE 6- (1) İşveren; iş hijyeni ölçüm, test ve analiz
raporlarında verilen sonuçların, öncelikle mevzuata ve mevzuatta
bulunmaması halinde ulusal veya uluslararası kuruluşlarca yayımlanmış sınır
değerlere uygunluğunu değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, çalışanların
fizyolojik durumlarını da dikkate alarak maruziyetin azaltılması için ek
tedbirlerin alınması gerekip gerekmediğine karar verir. Bu kararın
verilmesinde işyerinde varsa iş sağlığı ve güvenliği kurulunun yoksa işyeri
hekimi ve iş güvenliği uzmanının yazılı görüşlerinin alınması esastır.
Laboratuvarın
yükümlülükleri
MADDE 7- (1) İş hijyeni ölçüm, test ve analizleri, bu
konuda yeterlik veya ön yeterlik belgesine sahip laboratuvar tarafından
yapılır. Laboratuvar, yeterlik veya ön yeterlik belgesinde yer alan
parametreler dışında ölçüm, test ve/veya analiz yapamaz.
(2) Laboratuvar, yeterlik veya ön yeterlik
belgesinde yer alan metotların gerektirdiği bütün cihaz ve ekipmanlara
sahip olur ve metodun gerekliliklerine uyar.
(3) Laboratuvarın başka adreste, bu alanda faaliyet
gösteren şubeleri de bu Yönetmelik şartlarını sağlamak ve yeterlik veya ön
yeterlik belgesi almak zorundadır.
(4) Laboratuvar, yetkisi dahilindeki parametre ve
metotları göz önünde bulundurarak istihdam edeceği laboratuvar personeli
için aşağıdaki hususları sağlar:
a) Personelinin bu Yönetmelikte belirtilen temel
eğitimleri başarıyla tamamlamış olması.
b) Zorunluluğu olan branşlar için İSGÜM tarafından
sertifikalandırılmış olması.
c) Uygulayacağı parametre ve metotlar için
personelinin yetkin olması.
(5) Laboratuvar, hizmet vereceği işyerinde, iş
hijyeni ölçüm, test ve/veya analizini yapacak laboratuvar personelinin,
işyeri kurallarına ve çalışma talimatlarına uymasını sağlar.
Kalite ve
akreditasyon
MADDE 8- (1) Yeterlik belgesi alabilmek için bu fıkrada yer
verilen akreditasyon şartlarına uyulur:
a) EK-1’de belirtilen parametrelerin herhangi
birinden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirmek isteyen laboratuvar,
gerçekleştireceği bu parametrelere dair kullanacağı metot ve/veya numune
alma işlemi için TÜRKAK tarafından akreditasyon standardına göre akredite
olur. Bu laboratuvarlar, EK-1 dışında kalan parametrelerden de ölçüm, test
ve/veya analiz gerçekleştirecekse bu parametreler için akreditasyon
zorunluluğu aranmaz.
b) Yalnızca EK-1 dışında kalan parametrelerden
ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirecek laboratuvarın başvuru yapacağı
parametrelerin herhangi biri için kullanacağı metot ve/veya numune alma
işleminden akredite olması yeterlidir.
(2) Ön yeterlik belgesi alabilmek için bu fıkrada
yer verilen akreditasyon şartlarına uyulur:
a) EK-1’de belirtilen parametrelerin herhangi
birinden ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirmek isteyen laboratuvarın
gerçekleştireceği bu parametrelere dair kullanacağı metot ve/veya numune
alma işleminden TÜRKAK’a akreditasyon başvurusunda bulunmuş olması gerekir.
b) Yalnızca EK-1 dışında kalan parametrelerden
ölçüm, test ve/veya analiz gerçekleştirecek laboratuvarın başvuru yapacağı
parametrelerin herhangi biri için kullanacağı metot ve/veya numune alma işleminden
TÜRKAK’a akreditasyon başvurusunda bulunmuş olması gerekir.
(3) Laboratuvarlar aşağıdaki hususlara uyar:
a) Yetki alacağı parametrelerle ilgili konularda
akreditasyon standardına uygun kalite yönetim sistemi kurar, uygular ve
iyileştirir.
b) İş hijyeni ölçüm, test ve analizleri için alınan
malzemelerin amaca uygunluğunu kontrol eder.
c) Laboratuvar personeli kullandığı metoda uygun
çalışır ve bu metodun bütün şartlarını yerine getirir.
ç) İş hijyeni ölçüm, test, analiz ve
değerlendirmeleriyle ilgili formları tam ve metotlara uygun bir şekilde doldurur
ve laboratuvar arşivinde mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar.
Ancak süresi mevzuatta belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi en az 10
yıldır.
d) Çevre ve yerleşim şartlarının deney sonuçlarını
olumsuz etkilememesi için gerekli her türlü tedbiri alır.
e) Laboratuvar personeli, metotların ve
prosedürlerin gerektirdiği şekilde veya çevre şartlarının iş hijyeni ölçüm,
test ve analiz sonuçlarını etkileyebileceği yerlerde, çevre şartlarını
izler, kontrol ve kayıt eder.
f) Laboratuvar, ölçüm belirsizliği tayini için
prosedür oluşturur ve uygular. Deneyin doğası gereği ölçüm belirsizliği
hesaplanamıyorsa bütün belirsizlik bileşenlerini tanımlar. Tanımlanamayan
belirsizlik bileşenlerinin nedenini izah eder.
g) Laboratuvar, deneylerin geçerliliğinin
izlenebilmesi için iç ve dış kalite kontrol prosedürlerine sahip olur.
Referans malzemeler kullanarak düzenli aralıklarla iç kalite kontrolü
yapar.
ğ) Laboratuvar üst yönetimi, uygun olmayan iş hijyeni
ölçüm, test ve/veya analiz işlemleri için sorumluları ve yetkilileri
belirler ve uygunsuzluğun tekrarını önlemek için gerekli bütün tedbirleri
alır. Laboratuvar; raporlanan iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz
sonuçlarını sistematik olarak etkileyen herhangi bir hata tespit ettiğinde,
hatalı raporları iptal eder, hatayı gidererek raporları, 6 ay içinde geriye
yönelik düzeltir ve hatanın tekrarlanmaması için sistemde revizyon yapar.
h) Laboratuvar, kalite kontrol verilerini analiz
eder. Bu verilerin, önceden tanımlanmış olan kriterlerin dışında olduğunu
tespit etmesi durumunda problemi düzeltmek ve yanlış sonuçların ortaya
çıkmasını önlemek için planlanmış önlemleri uygular.
ı) İş hijyeni ölçüm, test ve analizlerinde
kullanılan cihazlara ait ham veriler ile yapılan ölçüm, test ve/veya analiz
kayıtlarını mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar. Ancak süresi
mevzuatta belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi en az 10 yıldır.
(4) Laboratuvar, cihazların bakım ve kalibrasyon
periyotlarını; ilgili standartlara, üreticinin sağladığı bilgilere,
kullanım kılavuzuna ve kullanım sıklığına uygun olarak belirler. Belirlenen
periyotlara göre bakım ve kalibrasyonlarını yaptırır ve bu kayıtları
laboratuvar arşivinde saklar. Kalibrasyonlar, uluslararası izlenebilirliği
olan kalibrasyon laboratuvarlarına yaptırılır. Belirlenen bakım ve
kalibrasyon periyotlarına veya ölçüm ve analizde kullanılan metoda göre
bakım veya kalibrasyonları yaptırılmayan ya da kalibrasyon sertifikasına
göre ilgili tolerans sınırları dışında kaldığı anlaşılan cihazlar,
laboratuvar tarafından kullanımdan çıkartılır.
(5) Laboratuvar, ilgili kalite ve/veya akreditasyon
şartının devamının sağlanması adına ölçüm, test ve/veya analizini yaptığı
her bir parametre için dört yılı aşmayan aralıklarla en az bir kez
yeterlilik deneyine ve/veya laboratuvarlar arası karşılaştırma testine
katılarak olumlu sonuç alır. Belge yenileme yapılması veya ön yeterlikten
yeterliğe geçiş yapılması bu süreyi başa döndürmez.
(6) Laboratuvar, tutulan bütün kalite yönetim
sistemi kayıtlarını mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar.
Ancak süresi mevzuatta belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi en az 10
yıldır.
(7) Laboratuvarlar, yetki alacağı ancak akredite
zorunluluğu bulunmayan parametreler ile ön yeterlik kapsamında yetki
alacağı parametreler için aşağıdaki şartları sağlar:
a) İş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz
sonuçlarının doğruluğunu güvenceye alacak seviyede kalite yönetim sistemi
kurar ve geliştirir.
b) Sistem dokümantasyonu, ilgili laboratuvar
personeline iletilir ve bu personel tarafından anlaşılır, ulaşılabilir ve
uygulanabilir olur.
c) Talep, teklif veya sözleşmelerin gözden
geçirilmesi için laboratuvar üst yönetimi bir prosedür oluşturur ve
bunların sürekliliğini sağlar.
ç) Laboratuvar, iş hijyeni ölçüm, test ve/veya
analizlerinin kalitesini etkileyen gerekli hizmetlerin ve malzemelerin
seçilmesi ve satın alınması için bir politikaya ve prosedürlere sahip olur.
Alınan hizmetlerin ve malzemelerin amaca uygunluğunu kontrol eder.
d) Laboratuvar üst yönetimi, her deney için bir
prosedür oluşturarak sadece ilgili deney için yetkinliği bulunan personeli
görevlendirir ve deney yapmasını sağlar.
e) Laboratuvar personeli, kullandığı cihazlarla
ilgili temel eğitimleri alır. Eğitimler, ilgili cihaz konusunda yetkin
başka bir kurumun verdiği eğitim sertifikası veya bu tip sertifikaya sahip
bir kişinin verdiği kurum içi eğitimle kayıt altına alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Laboratuvarın Genel Özellikleri
Laboratuvarın
yapısal özellikleri
MADDE 9- (1) Laboratuvarın ofis alanının büyüklüğü en az 15
metrekare olur.
(2) Numunelerin teslim alındığı numune kabul
bölümü, analiz yapan laboratuvarlar için en az 5 metrekare olur.
(3) Tartım işleminin yapıldığı laboratuvarda tartım
odası, sonuçların çevre şartlarından olumsuz şekilde etkilenmesini
engelleyecek şekilde en az 5 metrekare olur.
(4) Enstrümantal analiz cihazlarıyla çalışılıyorsa
her bir cihaz için en az 5 metrekarelik bir alan bulunur.
(5) Kimyasal maddeler varsa bunların depolanması
için en az 6 metrekarelik ayrı bir oda bulunur.
(6) Laboratuvar, bulunduğu binanın girişine
Bakanlık adı ve logosunu da bulunduran bir tabela asar. Tabelalarda
yeterlik veya ön yeterlik belgesinde yer alan laboratuvar adı ve/veya
kısaltması kullanılır.
(7) Laboratuvar, 17/7/2013 tarihli ve 28710 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve
Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelikte yer verilen hükümlere uygun olur.
(8) Laboratuvar, 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmeliğe ve 11/9/2013 tarihli ve 28762 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği hükümlerine
uygun şekilde düzenlenir.
Laboratuvarın
nitelikleri
MADDE 10- (1) Laboratuvarın kimyasal madde depolama
odasında; kimyasal maddeleri yapısına, sınıfına ve saklama koşullarına göre
muhafaza edebilecek, gerekiyorsa havalandırma sistemli, kilitlenebilir bir
dolap bulunur.
(2) Kullanılan parlayıcı, patlayıcı, boğucu ve zehirli
gaz içeren gaz tüpleri bina içinde veya dışında kimyasal özelliklerine göre
risk oluşturmayacak şekilde; boş ve dolu gaz tüpleri ayrı ayrı yerlerde,
tamamı düşmeye karşı kelepçeli veya zincirle bağlı, dik bir şekilde, her
türlü ısı kaynağından, açık alev ve kıvılcımlardan, aşındırıcı kimyasallardan
uzak, serin ve kuru yerde muhafaza edilir.
(3) Laboratuvarda, ilk yardım malzemelerinin yer
aldığı ecza dolabı bulundurulur.
(4) Kimyasal maddelerle çalışma yapılan bölümlerde
göz duşu ve kullanılan kimyasalların gerektirmesi halinde acil vücut duşu
bulundurulur.
(5) Uçucu kimyasal maddelerin kullanıldığı
alanlarda havalandırma sistemi kurulur.
(6) Birden fazla fiziksel, kimyasal ve/veya
biyolojik etmen analizlerinin beraber yapılması ve birbirlerinin deney
sonuçlarını veya bu sonuçların kalitesini olumsuz etkileme ihtimalinin
bulunması durumlarında, laboratuvar bu ihtimali ortadan kaldıracak şekilde
düzenlenir.
(7) Laboratuvar, tehlikeli atıklar ile ilgili
işlemleri, 2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık
Yönetimi Yönetmeliğine uygun olarak yürütür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Laboratuvar Personeli
Laboratuvar
personeli
MADDE 11- (1) İş hijyeni laboratuvarında;
a) Laboratuvar yöneticisi,
b) Kalite yöneticisi,
c) Ölçüm ve numune alma personeli veya analiz
personeli,
olmak üzere en az üç kişi çalışır.
(2) Laboratuvar personeli tam zamanlı çalışır.
Laboratuvarlarda tam süreli görevlendirilenler, başka bir işyerinde
çalışamaz.
(3) Laboratuvar üst yönetimi, bu madde kapsamındaki
asgari personelin görevden ayrılması durumunda 30 gün içerisinde yeni
görevlendirme yapar.
Laboratuvar
personelinin sağlık ve güvenliği
MADDE 12- (1) Laboratuvar üst yönetimi; görevli personelin
sağlık ve güvenliği için ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla
özellikle aşağıdaki şartları sağlar:
a) Laboratuvar personeline, yapılan işe uygun
kişisel koruyucu donanım ve diğer yardımcı malzemeleri verir, laboratuvar
personelinin bu donanım ve malzemeleri kullanmasını sağlar.
b) Analiz yapılan alanlara, o alanlarda görevli
personel haricindeki kişilerin girişlerini engelleyici önlemler alır.
c) Risk değerlendirmesi ve acil durum planını,
olası laboratuvar kazalarını da içerecek şekilde hazırlar. Bu kapsamda
alınacak tedbirlere ilişkin çalışma talimatlarını hazır bulundurur.
ç) Laboratuvarda kullanılan kimyasal maddelerin
güvenlik bilgi formlarını bulundurur ve kolay ulaşılabilir yerlerde saklar.
Laboratuvar
personelinin eğitimi
MADDE 13- (1) Laboratuvar personeli aşağıdaki temel
eğitimleri alır:
a) TS EN ISO/IEC 17025: Deney ve kalibrasyon
laboratuvarlarının yetkinliği için genel gereklilikler.
b) Ölçüm belirsizliği.
c) Metot validasyonu.
ç) Yetkili olduğu ölçüm ve deneyler.
d) Yetkili olduğu ölçüm ve deneylerde kullanılan
cihazlar.
(2) Ölçüm ve numune alma personeli olmak için
birinci fıkrada yer verilen eğitimleri tamamlayan adayın ayrıca, İSGÜM
tarafından düzenlenen eğitimi tamamlaması ve sonrasında yapılan sınavda
başarı göstermesi zorunludur. Bu fıkra kapsamındaki eğitimin %80’ine devam
zorunluluğu bulunur ve eğitimin sonunda yapılan sınavdan 70 ve üzeri puan
alan katılımcı sınavı geçmiş sayılır. Eğitim ve sınavda başarılı olan
katılımcı, Genel Müdürlükçe kendisine düzenlenen sertifikada yer verilen
ölçüm ve numune alma yetkisinin içeriğine göre görevini ifa eder.
(3) İkinci fıkra kapsamında düzenlenen eğitim
sonunda yapılan sınavda başarısız olan katılımcıya ikinci sınav hakkı
verilir. Açılan ilk iki sınav hakkına katılmayan veya sınavlarda başarısız
olan katılımcının eğitimi iptal edilir.
(4) Sertifika geçerlilik süresinin son yılında
sertifika yenileme sınavına katılarak sınavda başarı gösteren ölçüm ve
numune alma personelinin sertifikası yenilenir. Sertifika yenilemesi için
düzenlenen sınavda başarısız olan personele ikinci sınav hakkı verilir.
Açılan ilk iki sınav hakkına katılmayan veya sınavlarda başarısız olan
personelin sertifikası iptal edilir.
(5) İSGÜM bu madde kapsamında; ölçüm ve numune alma
konusunda aday personelin ölçüm ve numune alma eğitimine, mevcut ölçüm ve numune
alma personelinin ise sertifika yenilemesine yönelik olarak yılda en az iki
kez sınav gerçekleştirir. Sertifika yenileme için sertifika süresinin son
yılında ilgili sınavlara katılım sağlanması zorunludur. Sertifika
yenilemeye hak kazanan personelin yeni sertifikasının geçerlilik süresinin
başlangıç tarihi, önceki sertifikasının geçerlilik süresinin bittiği tarih
olarak düzenlenir. Sertifika süresi
dolan personelin sertifikası iptal edilir.
(6) Genel Müdürlük tarafından sertifikalandırılan
personel, İSG-KATİP’te kayıt altına alınır.
(7) Eğitim ve sınavların tamamının veya bir
kısmının uzaktan yapılmasına karar vermeye Bakanlık yetkilidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Laboratuvarların Uyması Gereken Kurallar
Ön
inceleme
MADDE 14- (1) Laboratuvar, ölçümden önce işyerinde;
a) Maruziyet kaynaklarını,
b) Maruziyet sürelerini,
c) Üretim süreci ve tekniklerini,
ç) İş organizasyonu, vardiyalar ve görevleri,
gözlemleyerek ölçüm stratejisi belirlemek üzere
uluslararası standartlara ve kullandığı metotlara uygun şekilde ön inceleme
yapar ve ön inceleme raporu hazırlar. Bu raporda ölçüm yapılacak noktalar
ve ölçüm sayıları belirtilir. Ölçüm noktası ve sayısının belirlenmesinin
nihai sorumluluğu işverene aittir.
Metot
seçimi ve kullanımı
MADDE 15-
(1) Laboratuvar, metot seçiminde
ve kullanımında aşağıdaki hususlara uyar:
a) Elde edilen sonuçların iş sağlığı ve güvenliği
mevzuatındaki veya ilgili standartlardaki sınır değerler ile karşılaştırılmasına
imkân tanıyan ve raporlanabilir tespit aralığı içerisinde ilgili sınır
değeri bulunduran iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz metotlarını
kullanmak.
b) Yetki alınan metotların güncel hallerini
kullanmak ve bulundurmak.
c) Seçtiği standart metotları uygulayabildiğini
istatistiki yöntemler kullanarak teyit etmek.
ç) Laboratuvarda geliştirilmiş metotların veya
standart metotların ilavelerle takviye edilmiş veya değiştirilmiş halinin
kullanıma uygun olduklarını teyit etmek için bu metotları geçerli kılmak.
d) Ölçüm noktaları veya maruziyeti tespit edilecek
çalışanlar belirlenirken yetki alınan metotta yazılı hususları dikkate
almak.
Numune
alma ve taşıma ile ölçüm işlemleri
MADDE 16- (1) Numune alma ve ölçüm işlemleri ulusal ve/veya
uluslararası standartlara ve kullanılan metoda göre yapılır.
(2) Numuneler kullanılan metoda uygun şekilde
taşınır ve saklanır.
(3) Ölçüm ve numune alma işlemleri, 13 üncü maddeye
göre eğitim almış ve sertifikalandırılmış ölçüm ve numune alma personeli
tarafından yapılır.
(4) Numune alma ve ölçüm işlemlerinin süresi ve
sayısı yapılan iş sırasındaki maruziyeti temsil edecek şekilde düzenlenir.
(5) İşyerinde solunum yoluyla maruz kalınan
etmenler ile ilgili olarak numune alma ve değerlendirme stratejileri
belirlenirken, TS EN 689:2018+AC “İş yerindeki maruziyet – Kimyasal
maddelerin solunmasıyla maruziyetin ölçülmesi – Mesleki maruziyet sınır
değerlerine uygunluğun denenmesi için strateji” standardı ve benzeri
standartların güncel halleri dikkate alınır.
(6) Kimyasal maddelere maruziyetin tespiti amaçlı
iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz sonuçlarının değerlendirilmesine
yönelik, uzun süreli referans maruziyet süresi bir vardiya için 8 saat,
kısa süreli referans maruziyet süresi esas olarak 15 dakikadır.
(7) İşyerinde çalışanların kimyasal etmenlere olan
kişisel maruziyet düzeyleri ölçülürken numune alma cihazı veya pasif
örnekleyici, metoda uygun olarak çalışan kişinin üzerine ve solunum
bölgesine yerleştirilerek kullanılır.
(8) Kişisel maruziyeti ölçtüğü kabul edilmeyen
sabit nokta ölçümü, ortam ölçümü olarak kabul edilir. İşin sürekli
yapılmadığı çalışma ortamlarında, maruziyetin en yüksek olabileceği nokta
ölçüm noktası olarak alınır. Ortam ölçüm, test ve analizlerinin sonuçları,
kişisel maruziyet seviyesini göstermez ve bunların sonuçları kişisel
maruziyet sınır değerleri ile kıyaslanmaz.
(9) Ölçüm yapılan işyerinde; işveren, çalışanlar
veya görevli laboratuvar personeli tarafından ölçüm sonuçlarını etkileyecek
şekilde yapılan işin durdurulması, yavaşlatılması veya hızlandırılması gibi
yöntemlerle manipülasyon yapılamaz.
Numune
kabul
MADDE 17- (1) Laboratuvar tarafından kabul edilen her numune
ayrı bir kayıt kodu ile tanımlanır. Numunenin, laboratuvar içerisinde
sadece bu kayıt kodu ile tanınması sağlanır.
(2) Numuneler kullanılan metoda uygun şekilde
saklanır.
Test ve
analizler
MADDE 18- (1) Parametreye ilişkin test ve analizler,
kullanılan metoda uygun olarak laboratuvarın analiz personeli tarafından
yapılır.
(2) Kullanılan metodun öngördüğü şartları taşımayan
numuneler analize alınmaz.
Rapor
hazırlama
MADDE 19- (1) Laboratuvar tarafından yapılan her bir iş
hijyeni ölçüm, test ve/veya analizine ait sonuçlar; doğru, açık, kesin,
tarafsız ve kullanılan metotta yer alan tüm talimatlara uygun bir şekilde
rapor haline getirilir.
(2) Düzenlenen raporlarda, akreditasyon standardının
şartlarına uyulur ve İSGÜM internet sayfasında ilân edilen rapor formatına
uygun rapor düzenlenir.
(3) İşyerinin iş hijyeni ölçüm, test ve analizi
yapılan bölümleri, buralarda yapılan işler, maruziyet süresi ve ölçüm, test
ve analiz sonucunu etkileyebilecek hususlar raporlarda açıkça belirtilir.
Kişisel maruziyet düzeyi ölçülen kişinin adı, unvanı ve yaptığı iş
raporlarda yer alır.
(4) İşyerinde yapılan ölçümlerde hangi
standartların kullanıldığı, ölçüm belirsizliği ile birlikte ölçüm sonuçları
ve varsa sınır değerleri belirtilir. Ölçüm, test ve/veya analiz
sonuçlarının mevzuata uygunluğunun değerlendirilmesi laboratuvar tarafından
yapılmaz. Mevzuatta sınır değerin bulunmadığı hallerde, ölçüm yapılan metot
dikkate alınarak uluslararası kuruluşlarca yayımlanmış sınır değer
kullanılır.
(5) İşyerinde gerçekleştirilen iş hijyeni ölçüm,
test ve/veya analizlerine ilişkin düzenlenen raporun içeriğinden İSGÜM
tarafından belirlenen veriler İSG-KATİP’e yüklenir.
(6) İş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiziyle ilgili
raporlarda bu Yönetmeliğin kapsamında olmayan diğer ölçüm, test ve/veya
analizlerle ilgili bilgiler bulundurulmaz.
Laboratuvarlar
arası iş birliği
MADDE 20- (1) Laboratuvarlar arası iş birliği kapsamında;
ilgili parametreden yalnızca numune alma yetkisi olan laboratuvar, bu
parametreden numuneleri analiz yapma ile ilgili yetkisi olan diğer bir
laboratuvara veya İSGÜM’e göndererek analiz sonucu alabilir.
(2) İş birliği yapacak laboratuvarlar, İSG-KATİP
üzerinden iş birliği sözleşmesi düzenler. İSGÜM ile yapılacak iş
birliklerinde de İSG-KATİP üzerinden iş birliği sözleşmesi düzenlenir.
(3) Numune alan laboratuvar, raporun ekine iş
birliği yaptığı laboratuvar tarafından hazırlanan analiz raporunu eklemekle
yükümlüdür.
(4) Numune alan laboratuvar, numuneyi, iş birliği
yaptığı laboratuvara ilgili metoda uygun taşıma ve saklama koşullarında
göndermekle yükümlüdür.
(5) Raporlama, numune alan laboratuvar tarafından
yapılır.
(6) Laboratuvarlar, yetkili olmadığı parametrede iş
birliği yapamaz. Yetkisi olmayan parametreden iş birliği yapan her iki
laboratuvarın yetkisi bulunmayan parametreden ölçüm, test ve/veya analiz
yapmış olduğu kabul edilir.
Gizlilik
MADDE 21- (1) Laboratuvar, işyerine ait bilgiler ve iş
hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz sonuçlarına ilişkin bilgileri; yargı
organları, TÜRKAK ile bu konuda yetkili Bakanlık denetim personeli dışında
üçüncü şahıslara veremez. Ancak 20 nci madde kapsamında iş birliği yapan
laboratuvarlar arasında sadece numune alma ve analizle ilgili bilgiler
paylaşılabilir.
(2) Ticari ve mesleki sırlar ile çalışanların
kişisel verilerinin korunması konularında ilgili mevzuata göre işlem
yapılır.
ALTINCI BÖLÜM
Yetkilendirme
Yetkilendirme
yetkisi, süresi ve bedelleri
MADDE 22- (1) Laboratuvarın yetkilendirilmesi, kapsam
genişletilmesi, denetlenmesi, belgesinin yenilenmesi, belgesinin
geçerliliğinin askıya alınması veya iptal edilmesi yetkisi ile bu
Yönetmelik kapsamında görevlendirilen kişilerin yetkilendirilmesi,
eğitilmesi, sınavlarının düzenlenmesi, denetlenmesi, sertifikasının
yenilenmesi, sertifikasının geçerliliğinin askıya alınması veya iptal
edilmesi yetkisi Genel Müdürlüğe aittir.
(2) Laboratuvarların yeterlik belgesi geçerlilik
süresi dört yıl, ön yeterlik belgesi geçerlilik süresi bir yıldır. Ön
yeterlik belgesi, laboratuvara bir kereye mahsus olmak üzere verilir.
(3) Ölçüm ve numune alma personelinin
sertifikasının geçerlilik süresi dört yıldır.
(4) Bu Yönetmelik kapsamında Bakanlıkça
gerçekleştirilen iş ve işlemlere ilişkin bedeller Bakanlık tarafından
belirlenir.
(5) 13 üncü, 23 üncü, 25 inci, 26 ncı, 27 nci ve 28
inci maddeler kapsamında yapılacak başvurularda dördüncü fıkra uyarınca
belirlenen bedellerin ödendiğine ilişkin dekont bulunması zorunludur. Aksi
takdirde başvuru incelemeye alınmaz.
Başvuru
MADDE 23- (1) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi almak
isteyen laboratuvar aşağıdaki bilgi ve belgeler ile İSG-KATİP üzerinden
İSGÜM’e başvurur:
a) Başvuru dilekçesi.
b) EK-2’de yer alan kurum/kuruluş bilgi formu.
c) EK-3’te yer alan personel bildirim listesi.
ç) EK-4’te yer alan iş hijyeni alanında hizmet
verilecek parametre listesi.
d) EK-5’te yer alan iş hijyeni ölçüm, test ve
analiz cihaz listesi.
e) EK-6’da yer alan cihaz kalibrasyon çizelgesi.
f) Yeterlik belgesi başvurusunda TÜRKAK tarafından
verilmiş akreditasyon sertifikası ve kapsamı; ön yeterlik belgesi
başvurusunda TÜRKAK’a akreditasyon için başvurulan kapsamı gösterir belge.
g) Kullandığı iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz
metotlarına ait Türkçe olarak hazırlanmış deney talimatları ile
gerektiğinde metotların tam metni.
ğ) Ölçüm belirsizliği hesapları, validasyon ve/veya
doğrulama raporları.
h) İş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz
raporlarına imza atmaya yetkili personelin imza sirküleri.
ı) Laboratuvar yöneticisi ve kalite yöneticisinin
onaylı diploma örneği.
i) İş hijyeni ölçüm, test ve/veya analizini yapacak
personelin ilgili konularda aldıkları eğitim sertifikaları.
j) 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş laboratuvarlar
için ilgili ticaret odasından alınan ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde
yayımlanmış olan tüzel kişiliğini gösteren belge.
k) 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş
laboratuvarlardan, bildirilen adreste laboratuvar faaliyetlerinin yürütülebileceğine
dair işyeri açma ve çalışma ruhsatı.
l) Laboratuvarın bulunduğu mesken veya işyerinin
tapusunun veya kira sözleşmesinin bir örneği.
m) Yangına karşı gerekli tedbirlerin alındığına ve
laboratuvarın bulunduğu binada laboratuvar açılmasında sakınca olmadığına
dair yetkili merciler tarafından verilen belge.
Başvuru
dosyasının incelenmesi, denetimi, yeterlik veya ön yeterlik belgesinin
düzenlenmesi
MADDE 24- (1) Laboratuvarın sunduğu dosya İSGÜM tarafından
değerlendirilir. Belgelerde eksiklik ya da uygunsuzluk tespit edilmesi halinde
başvuru yapan laboratuvara, inceleme işlemlerinde tespit edilen eksiklik ya
da uygunsuzlukların giderilmesi için 60 gün süre verilir. Bu süre
içerisinde laboratuvara, sunduğu dosyada birden fazla düzeltme yapma hakkı
tanınır. Belirlenen sürede eksiklik ya da uygunsuzluklar giderilmezse
ilgili başvuru bedeli iade edilmeksizin dosya iade edilir.
(2) Başvuru dosyası uygun bulunan laboratuvar,
EK-7’de yer alan İlk Başvuru, Kapsam Genişletme ve Belge Yenileme Denetim
Tutanağına göre denetlenir. Denetim sonrasında tespit edilen eksiklik ya da
uygunsuzluklar raporlanarak laboratuvara tebliğ edilir. Başvuru yapan
laboratuvara, bu eksiklik ya da uygunsuzlukları gidermesi için raporun
kendine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün süre verilir. Eksiklik ya da
uygunsuzlukların laboratuvar tarafından giderildiğinin bildirilmesinden
sonra gerek görülmesi halinde laboratuvara en fazla bir kere daha denetim
yapılır. Belirlenen sürede eksiklik ya da uygunsuzluklar giderilmezse
ilgili başvuru bedeli iade edilmeksizin dosya iade edilir.
(3) Denetim sonucunda uygun bulunan laboratuvara
Genel Müdürlük tarafından; EK-8/A ve EK-9/A’da yer alan örneklere uygun
olarak yeterlik belgesi ile yeterlik belgesine ilişkin parametre listesi
veya EK-8/B ve EK-9/B’de yer alan örneklere uygun olarak ön yeterlik
belgesi ile ön yeterlik belgesine ilişkin parametre listesi düzenlenir. Düzenlenen
belgelere ilişkin bilgiler İSGÜM’ün internet sayfasında ilan edilir.
(4) Başvuru dosyalarının incelenmesi, denetimi ve
yeterlik veya ön yeterlik belgesinin düzenlenmesi başvuru tarihinden
itibaren 180 gün içerisinde tamamlanır.
Belge
yenileme
MADDE 25- (1) Yeterlik belgesine sahip olan ve geçerlilik
süresi sonunda belgesini yenilemek isteyen laboratuvar, belge süresinin
bitiminden en az 180 gün önce aşağıdaki belgelerle birlikte İSG-KATİP
üzerinden İSGÜM’e müracaat eder:
a) Başvuru dilekçesi.
b) 23 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen
belgelerden değişiklik olan veya eklenen diğer belgeler.
(2) Belge yenileme başvurusunda bulunan laboratuvarın
dosyası incelenir ve laboratuvara denetim yapılır. İnceleme ve denetimlerde
24 üncü maddede yer alan hükümlere uyulur.
(3) Belge yenileme başvurusu uygun bulunan
laboratuvara Genel Müdürlük tarafından EK-8/A ve EK-9/A’da yer alan
örneklere uygun olarak yeterlik belgesi ile yeterlik belgesine ilişkin
parametre listesi düzenlenir. Birinci fıkradaki şartı sağlayan
laboratuvarın yeni yeterlik belgesinin geçerlilik süresinin başlangıç
tarihi, önceki belgenin geçerlilik süresinin bittiği tarih olarak düzenlenir.
(4) Ön yeterlik belgesine sahip laboratuvar, belge
yenileme yapamaz.
Unvan
değişikliği
MADDE 26- (1) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi almış
laboratuvar, unvanını değiştirmesi halinde 30 gün içerisinde aşağıdaki
belgelerle birlikte İSG-KATİP üzerinden İSGÜM’e müracaat eder:
a) Başvuru dilekçesi.
b) 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş laboratuvarlar
için ilgili ticaret odasından alınan ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde
yayımlanmış olan tüzel kişiliğini gösteren belge.
(2) Unvan değişikliği başvurusu onaylanan
laboratuvara Genel Müdürlük tarafından; EK-8/A ve EK-9/A’da yer alan
örneklere uygun olarak yeterlik belgesi ile yeterlik belgesine ilişkin
parametre listesi veya EK-8/B ve EK-9/B’de yer alan örneklere uygun olarak
ön yeterlik belgesi ile ön yeterlik belgesine ilişkin parametre listesi
düzenlenir. Unvan değişikliği, yeterlik veya ön yeterlik belgesinin
geçerlilik tarihini değiştirmez.
Adres
değişikliği
MADDE 27- (1) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi almış
laboratuvarın adresini değiştirmek istemesi halinde, laboratuvar aşağıdaki
belgelerle birlikte 30 gün önceden İSG-KATİP üzerinden İSGÜM’e müracaat
eder:
a) Başvuru dilekçesi.
b) 23 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen
belgelerden değişiklik olan veya eklenen diğer belgeler.
(2) Adres değişikliği başvurusunda bulunan
laboratuvarın dosyası incelenir ve laboratuvara denetim yapılır. İnceleme
ve denetimlerde 24 üncü maddede yer alan hükümlere uyulur.
(3) Adres değişikliği başvurusu onaylanan
laboratuvara Genel Müdürlük tarafından; EK-8/A ve EK-9/A’da yer alan
örneklere uygun olarak yeterlik belgesi ile yeterlik belgesine ilişkin
parametre listesi veya EK-8/B ve EK-9/B’de yer alan örneklere uygun olarak
ön yeterlik belgesi ile ön yeterlik belgesine ilişkin parametre listesi
düzenlenir. Adres değişikliği, yeterlik veya ön yeterlik belgesinin
geçerlilik tarihini değiştirmez.
(4) Laboratuvarın fiziki olarak yerinin değişmemesi
ancak adres bilgisinin ilgili makamlarca değiştirilmesi halinde adres
değişikliğine ilişkin hükümler uygulanmaz. Bu husus 30 gün içerisinde
İSG-KATİP üzerinden İSGÜM’e bildirilir.
(5) Laboratuvarın yetkilendirildiği adrese ilişkin
resmi makamlarca doğal afet nedeniyle yıkım kararı alınması ya da yıkık veya
hasarlı raporu verilmesi durumlarında, bu husus 30 gün içerisinde İSG-KATİP
üzerinden İSGÜM’e bildirilir ve yeni adres için başvuru yapılır. Bu fıkra
kapsamında yapılacak adres değişikliği nedeni ile başvuru bedeli ödenmez.
Kapsam
genişletme
MADDE 28- (1) Hizmet verdiği parametrelerde veya metotlarda
kapsam genişletmek isteyen yeterlik belgesine sahip laboratuvar, aşağıdaki
belgelerle birlikte İSG-KATİP üzerinden İSGÜM’e müracaat eder:
a) Başvuru dilekçesi.
b) 23 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen
belgelerden değişiklik olan veya eklenen diğer belgeler.
(2) Kapsam genişletme başvurusunda bulunan
laboratuvarın dosyası incelenir ve laboratuvara denetim yapılır. İnceleme
ve denetimlerde 24 üncü maddede yer alan hükümlere uyulur.
(3) Kapsam genişletme başvurusu onaylanan
laboratuvara Genel Müdürlük tarafından EK-8/A ve EK-9/A’da yer alan
örneklere uygun olarak yeterlik belgesi ile yeterlik belgesine ilişkin
parametre listesi düzenlenir. Kapsam genişletme, yeterlik belgesinin
geçerlilik tarihini değiştirmez.
(4) Ön yeterlik belgesine sahip laboratuvar, kapsam
genişletme yapamaz.
YEDİNCİ BÖLÜM
Laboratuvarların
Denetimi
Denetim
personeli
MADDE 29- (1) Laboratuvarların denetimi; akreditasyon
standardı, ölçüm belirsizliği, metot validasyonu eğitimlerini almış ve
Genel Müdürlükte görevli çalışma uzmanı ve uzman yardımcıları, mühendis,
fizikçi, kimyager, biyolog ve tabipler tarafından yerine getirilir.
(2) Denetim personeli, laboratuvar ve ziyaret
ettikleri işyeriyle ilgili edindiği bilgileri gizli tutar.
Haberli
ve habersiz denetimler
MADDE 30-
(1) Laboratuvarlar, bu Yönetmelik
esasları dâhilinde iki yılda en az bir kez haberli veya habersiz denetime
tabi tutulur. Buna ek olarak laboratuvarın yükümlülüklerini yerine getirip
getirmediği İSG-KATİP üzerinden de denetlenebilir.
(2) İSG-KATİP sistemine girişi yapılmış ölçüm
günleri dışında hafta içi mesai saatlerinde laboratuvar personelinden en az
bir kişi laboratuvarda bulunur.
(3) Haberli denetimlerde, denetim tarihi,
laboratuvara en az 10 gün öncesinde bildirilir. Bu denetimlerde laboratuvar
personelinin tamamı laboratuvarda hazır bulunur.
(4) Denetimlerde laboratuvarın bu Yönetmelik
kapsamında yer alan hükümlere uygunluğu ile laboratuvarın yetki belgesinde
yer alan ölçüm, test ve/veya analiz parametrelerinden gerekli görülenlerin
icrası, işyeri ortamında veya laboratuvarda yerinde gözlemlenerek
denetlenir.
(5) Laboratuvar personeli, denetim personeline bu
Yönetmelik kapsamında her türlü bilgi ve belgeyi göstermek ve yardımcı
olmak zorundadır.
(6) Denetimin tamamlanmasını takiben EK-10’da yer
alan denetim tutanağı iki nüsha olarak düzenlenir. Denetim personeli ve
laboratuvar yöneticisi tarafından imzalanarak bir nüshası laboratuvar
yöneticisine verilir. Laboratuvar yöneticisinin bulunmaması halinde
laboratuvarda bulunan diğer laboratuvar personeli de imza atmaya
yetkilidir. İSG-KATİP üzerinden yapılan denetimler için oluşturulan
tutanaklarda laboratuvar yöneticisinin imzası aranmaz.
(7) Denetim bulguları 31 inci, 32 nci ve 34 üncü
maddeler ile EK-11’de yer alan Laboratuvar İhtar Puanı Tablosuna göre
değerlendirilir ve raporlanır. Bu Yönetmeliğe aykırılık tespit edilmesi
halinde ilgili idari yaptırım uygulanır ve laboratuvara tebliğ edilir.
(8) Yeterlik belgesi yenileme işlemi yapan
laboratuvarların yeterlik belgesi süresinin yalnız son bir yılında uygulanan
ihtar puanları yenilenen belge için geçerli olur.
(9) Ön yeterlikten yeterliğe geçiş yapan
laboratuvarın ön yeterlik belgesi süresi boyunca aldığı ihtar puanları,
yeterlik belgesi için geçerli olur.
Yeterlik
belgesinin askıya alınması
MADDE 31- (1) Laboratuvarın yeterlik veya ön yeterlik
belgesini askıya alma işlemleri, bu maddede yer alan hususlar ile
EK-11’deki Laboratuvar İhtar Puanı Tablosunda belirtilen ihtar puanları
dikkate alınarak yapılır.
(2) İhtar puanı toplamı 300’e ulaşan laboratuvarın
yeterlik veya ön yeterlik belgesi altı ay süre ile askıya alınır. İhtar
puanı nedeniyle belgesi askıya alınan laboratuvarın ihtar puanları askı
süresi bitiminde silinir.
(3) Laboratuvarın akreditasyon sertifikasının
askıya alınması durumunda aynı süre boyunca yeterlik belgesi de askıya
alınır.
(4) Bu Yönetmeliğin Üçüncü Bölümünde yer alan
laboratuvarın yapısal özelliklerinde veya niteliklerinde Genel Müdürlüğe
bildirimde bulunmadan bu Yönetmeliğe aykırı şekilde değişiklik yapıldığının
tespit edilmesi halinde yapılan değişiklik düzeltilene kadar laboratuvarın
yeterlik veya ön yeterlik belgesi askıya alınır.
(5) Yeterlik veya ön yeterlik belgesinde yer alan
metotlar dışında herhangi bir metot kullanarak ölçüm, test ve/veya analiz
yaptığının tespiti halinde laboratuvarın yeterlik veya ön yeterlik belgesi
altı ay süreyle askıya alınır.
(6) Bu Yönetmelik kapsamında sertifika alması
zorunlu olmasına rağmen sertifikasız laboratuvar personeli çalıştırdığı
tespit edilen laboratuvarın yeterlik veya ön yeterlik belgesi altı ay
süreyle askıya alınır.
(7) Ölçüm ve numune alma işlerinin ölçüm ve numune
alma personeli haricinde veya test ve analiz işlerinin analiz personeli
haricinde herhangi bir kişi tarafından yapıldığının tespit edilmesi halinde
laboratuvarın yeterlik veya ön yeterlik belgesi altı ay süreyle askıya
alınır.
(8) Laboratuvarlar 20 nci maddede belirtilen iş
birliği dışında, herhangi bir konuda aracılık faaliyeti veya bu Yönetmelik
kapsamındaki hizmetlerin başka kişi veya kurumlara devrini yapamaz. Bu
fıkraya aykırı şekilde davrandığı tespit edilen laboratuvarların yeterlik
veya ön yeterlik belgesi altı ay süreyle askıya alınır.
(9) Belge yenileme talebi olan ancak belge süresinin
bitiminden en az 180 gün önce Genel Müdürlüğe müracaat etmeyen
laboratuvarın yeterlik belgesi, belge süresinin bitiminden itibaren belge
yenileme işlemi tamamlanıncaya kadar askıya alınır.
(10) Denetime yetkili Bakanlık personeline bu
Yönetmelik kapsamında istenen her türlü bilgi ve belgenin laboratuvar
tarafından sunulmaması veya Bakanlık personelinin görevini yapmasını
engelleyici tutum ve davranışlarda bulunulması halinde laboratuvarın
yeterlik veya ön yeterlik belgesi altı ay süreyle askıya alınır.
Parametrenin
askıya alınması
MADDE 32- (1) Yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testinde,
test sonucu kabul edilebilir sınırların dışında olan laboratuvar, altı ay
süre içinde yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testine katılım
sağlayabilir. Bu süre sonunda olumlu sonuç alamayan laboratuvarın ilgili
parametreleri olumlu sonuç alana kadar Genel Müdürlük tarafından askıya
alınır.
(2) Laboratuvar, 8 inci maddenin beşinci fıkrasında
belirtilen süreler dâhilinde zorunlu yeterlilik deneyi veya karşılaştırma
testine girmemişse ilgili parametre askıya alınır. İlgili parametreden
yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testine girilip olumlu sonuç alınması
halinde askı işlemi kaldırılır. Laboratuvar ilgili parametreden zorunlu
yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testine girmeden bu parametrelerde
kapsam genişletme başvurusunda bulunamaz.
(3) Denetimlerde aşağıdaki durumlar tespit
edildiğinde ilgili parametre askıya alınır:
a) Ölçüm ve numune alma veya analizden yetkili
olmasına rağmen personelin ilgili metot veya parametreden yetkin olmaması
durumunda.
b) Laboratuvarda uygun cihazların bulunmaması
durumunda.
c) Ölçüm sonuçlarını sistematik olarak etkileyen
hataların tespitinden itibaren 6 ay içerisinde ilgili hatanın giderilerek
raporların geriye yönelik düzeltilmemesi ve/veya gerekli olduğu halde
ölçümlerin yenilenmemesi durumunda.
(4) Üçüncü fıkrada belirtilen hususların
giderilmesi halinde laboratuvarda tekrar denetim yapılarak ilgili parametreler
için uygulanan askı işlemi kaldırılır.
(5) EK-1’de yer alan listeden akredite edilmiş
parametresi veya metodu TÜRKAK tarafından askıya alınan laboratuvarın
ilgili parametresi veya metodu, askısı kaldırılıncaya kadar Genel
Müdürlükçe de askıya alınır. Laboratuvarın TÜRKAK tarafından akredite
parametresi veya metodu kalmamışsa yeterlik belgesi askıya alınır.
(6) Yeterlik belgesine sahip laboratuvarın EK-1’de
yer alan parametrelerden biri veya birkaçı TÜRKAK tarafından verilen
akreditasyon sertifikasının kapsamı dışına çıkartılırsa, laboratuvarın
ilgili parametreleri tekrar kapsama alınıncaya kadar Genel Müdürlükçe
askıya alınır.
Belgenin
askı süreci
MADDE 33- (1) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi askıda olan
laboratuvar, askı süresi boyunca iş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapamaz,
rapor düzenleyemez.
(2) Parametresi askıda olan laboratuvar, askı
süresi boyunca ilgili parametreden iş hijyeni ölçüm, test ve analizi
yapamaz, rapor düzenleyemez.
(3) Yeterlik veya ön yeterlik belgesinin askıda
olduğu süre, yeterlik veya ön yeterlik belgesinin geçerlilik tarihini
değiştirmez.
Belge
iptali ve yasaklılık
MADDE 34- (1) Aşağıdaki hallerde laboratuvarın yeterlik veya
ön yeterlik belgesi iptal edilir:
a) Laboratuvarın belge yenileme başvurusu yok ise
laboratuvarın yeterlik belgesinin geçerlilik süresinin bitiminde.
b) Laboratuvarın ön yeterlik belgesinin süresi
bitiminde.
c) Beyan edilen evraklardan herhangi birinin
gerçeğe aykırılığının tespiti halinde.
ç) Yeterlik veya ön yeterlik belgesinin geçerlilik
süresi içerisinde belgenin, aynı sebepten olduğuna bakılmaksızın herhangi
bir sebeple ikinci defa askıya alınma halinin oluşması durumunda.
d) Yeterlik veya ön yeterlik belgesinin askı süresi
içerisinde laboratuvarın hizmet verdiğinin tespiti halinde.
e) Askıda olan parametrelerinden askı süresi içerisinde
laboratuvarın hizmet verdiğinin tespiti halinde.
f) Laboratuvarın ölçüm, test ve analiz yapmaksızın
rapor düzenlediğinin tespiti halinde.
g) Laboratuvarın İSGÜM’e bildirmeden adres
değişikliği yapması halinde.
ğ) Laboratuvarın akreditasyon sertifikasının iptal
edilmesi halinde.
h) İş hijyeni ölçüm, test ve analiz raporlarında
tahrifat yapıldığının tespiti halinde.
ı) Laboratuvarın yeterlik veya ön yeterlik
belgesinin iptali için talepte bulunması halinde.
i) Yetkili laboratuvarın başka adreste faaliyet
gösteren şubeleri için yeterlik veya ön yeterlik belgesi almadığının
tespiti halinde.
j) Yeterlik veya ön yeterlik belgesinde yer alan
parametreler dışında ölçüm, test ve/veya analiz yaptığının tespiti halinde.
(2) Birinci fıkradaki hükümlere dayanılarak
yeterlik veya ön yeterlik belgesi iptal edilen laboratuvarın kurucu veya
ortaklarının da içinde bulunduğu bir laboratuvarın yeni yeterlik veya ön
yeterlik belgesi başvurusu, ilgili belgenin iptal tarihinden itibaren iki
yıl süreyle işleme alınmaz.
(3) Yeterlik veya ön yeterlik belgesi olmaksızın iş
hijyeni ölçüm, test ve/veya analizi yaptığı tespit edilen kuruluşlar ile bu
kuruluşların kurucu veya ortakları ve tüm personeli Genel Müdürlüğün
internet sitesinde ilân edilir. Bu kuruluşlar ile bu kuruluşların kurucu
veya ortakları ve tüm personelinin bu Yönetmelik kapsamındaki yetki veya
sertifika başvuruları on yıl süreyle işleme alınmaz.
İdari
yaptırımlara itiraz
MADDE 35- (1) Laboratuvar; denetim sonucu uygulanan ihtar
puanları, askı işlemleri ve belge iptaline ilişkin kararlara resmi yazı ile
kararın kendine tebliğinden itibaren 15 gün içinde itiraz edebilir. Tebliğ
tarihinden itibaren 15 inci günden sonra İSGÜM’e ulaşan itirazlar
incelenmez.
(2) İtirazlar İSGÜM tarafından incelenerek
değerlendirilir ve alınan nihai karar ilgili laboratuvara tebliğ edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Bildirim
zorunluluğu
MADDE 36- (1) Laboratuvar aşağıdaki hususları, belirtilen
sürelerde İSG-KATİP üzerinden Genel Müdürlüğe bildirir:
a) TÜRKAK tarafından herhangi bir parametrenin veya
metodun askıya alınması, kapsam dışı bırakılması veya iptalini ya da
akreditasyon sertifikasının iptalini ve bu durumların gerekçesini 15 gün
içerisinde.
b) İş hijyeni ölçüm, test ve analizlerine dair sonuçlar
ile verileri, ilgili raporun yayımlanmasından itibaren 10 gün içerisinde.
c) Laboratuvar üst yönetimindeki, laboratuvar
personelindeki, personelin görevlendirildiği metot veya parametredeki veya
kullanılan cihazlardaki değişiklikleri 30 gün içerisinde.
ç) Metot validasyonunun revize edilmesi durumunda
yeni validasyon raporlarını 30 gün içerisinde.
d) Yapacağı ölçüm, test ve analizleri en az üç gün
öncesinde.
e) Laboratuvarın yapısal özellikleri ile
niteliklerini etkileyen değişiklikleri en az 30 gün öncesinde.
f) Yeterlilik deneyi veya karşılaştırma testlerine
katılacak laboratuvar, katılım durumunu en az 10 gün öncesinde.
g) Katıldığı yeterlilik deneyleri ve karşılaştırma
testlerinin sonuçlarını, sonuçların açıklanmasının ardından 10 gün
içerisinde.
(2) Birinci fıkranın (f) veya (g) bentlerinde yer
verilen sürelere uymayan laboratuvar, girdiği yeterlilik deneyi veya
karşılaştırma testinden olumsuz sonuç almış kabul edilir.
Ölçüm,
test ve/veya analiz sonuçlarına itiraz
MADDE 37- (1) Laboratuvarın iş hijyeni ölçüm, test ve/veya
analiz sonuçlarına tarafların, denetim veya teftişe yetkili mercilerin
itirazları halinde, yapılan iş hijyeni ölçüm, test ve/veya analiz kayıtları
İSGÜM tarafından incelenir ve gerek görülürse ilgili iş hijyeni ölçüm, test
ve/veya analiz sonuçları geçersiz kılınarak İSG-KATİP’e işlenir.
Uygulama
esasları
MADDE 38- (1) Laboratuvarlar, bu Yönetmelikle ilgili
uygulama esaslarını düzenlemek amacıyla Bakanlıkça yayımlanan alt
düzenlemelere ve yapılan duyurulara uymak zorundadır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 39- (1) 24/1/2017 tarihli ve 29958 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarları
Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevcut
laboratuvarlar ve başvurular
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin
yayımlandığı tarihten önce yeterlik veya ön yeterlik belgesi almak için
başvurusu bulunan laboratuvarların bu iş ve işlemleri, yürürlükten
kaldırılan Yönetmelik hükümlerine göre sonuçlandırılır.
Geçiş
süresi
GEÇİCİ
MADDE 2- (1) Bu Yönetmeliğin 36
ncı maddesinde yer alan hükümler İSG-KATİP sisteminde gerekli düzenlemeler
tamamlanıp Genel Müdürlük ve İSGÜM internet sayfasında ilân edilinceye
kadar İSGÜM’e yazılı olarak yapılır.
Yürürlük
MADDE 40- (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2026
tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 41- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|