Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
ÖDEME HİZMETLERİ VE ELEKTRONİK PARA İHRACI İLE
ÖDEME
HİZMETİ SAĞLAYICILARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, ödeme kuruluşları ve
elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme
hizmeti sağlayıcılarına, ödeme hizmetlerinin sunulmasına ve elektronik para
ihracına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2013 tarihli ve 6493
sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve
Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun 12 nci, 14 üncü, 14/A, 18
inci, 19 uncu, 20 nci, 21 inci, 22 nci, 23 üncü, 24 üncü, 25 inci ve 26 ncı
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Açık rıza: 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı
Kişisel Verilerin Korunması Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendinde tanımlanan açık rızayı,
b) Alıcı: Ödeme işlemine konu fonun ulaşması
istenen gerçek veya tüzel kişiyi,
c) Anonim ön ödemeli araç: Herhangi bir şekilde
ödeme hesabına bağlı olmayan ve kimlik tespiti veya doğrulaması yapılmamış,
önceden ödeme ya da yükleme yapılması suretiyle kullanılabilir hale gelen,
tekrar yükleme yapılma imkanı bulunan veya bulunmayan şekilde ihraç
edilebilen ve yüklenen bakiye kadar kullanıma izin verilen ön ödemeli
aracı,
ç) Banka: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim
Şirketini,
d) Banka Ödeme Sistemleri: Banka tarafından
işletilen ödeme sistemlerini,
e) Başlangıç sermayesi: Ödenmiş sermaye, hisse
senedi ihraç primleri, yedek akçeler, geçmiş yıllar kârı ve dönem net kârı
toplamından varsa net dönem zararı ve geçmiş yıllar zararının düşülmesi
suretiyle hesaplanan tutarı,
f) Birlik: Türkiye Ödeme ve Elektronik Para
Kuruluşları Birliğini,
g) Çerçeve sözleşme: Ödeme hizmeti sağlayıcısı ile
müşteri arasında tekil veya süreklilik arz eden ödeme işlemlerinin
yürütülmesine ve mümkün olan durumlarda ödeme hesabının açılmasına ilişkin
usul ve esasları belirleyen sözleşmeyi,
ğ) Doğrudan borçlandırma: Gönderenin kendi ödeme
hizmeti sağlayıcısına, alıcıya veya alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısına
verdiği onaya dayanılarak, ödeme işleminin alıcı tarafından başlatıldığı ve
gönderenin ödeme hesabının borçlandırıldığı ödeme hizmetini,
h) Elektronik haberleşme hizmeti: 5/11/2008 tarihli
ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (j) bendinde tanımlanan hizmetleri,
ı) Elektronik haberleşme işletmecisi: 5809 sayılı
Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (z) bendinde tanımlanan
şirketi,
i) Elektronik para: Elektronik para ihraç eden
kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik
olarak saklanan, Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için
kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel
kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değeri,
j) Elektronik para ihraç eden kuruluş: Elektronik
para kuruluşlarını, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu
kapsamındaki bankaları ve Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketini,
k) Elektronik para kuruluşu: Kanun kapsamında
elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişiyi,
l) Fatura ödemesi: Elektrik, iletişim, su, doğalgaz
gibi ihtiyaçların karşılanmasına yönelik sunulan hizmetlerin karşılığı
olarak yapılan ödemeler ile Bankaca uygun görülen diğer ödemeleri,
m) Fon: Banknot, madeni para, kaydî para veya
elektronik parayı,
n) Fona çevirme: Elektronik paranın kullanılması
veya geri ödenmesi sonucunda banknot, madeni para, kaydî para veya başka
bir kuruluş tarafından ihraç edilmiş elektronik paraya çevrilmesini,
o) Gönderen: Kendi ödeme hesabından veya ödeme
hesabı bulunmaksızın ödeme emri veren gerçek veya tüzel kişiyi,
ö) Hassas müşteri verisi: Ödeme emrinin
verilmesinde veya müşterinin kimliğinin doğrulanmasında kullanılan ve
üçüncü kişilerce ele geçirilmesi veya değiştirilmesi halinde dolandırıcılık
ya da müşteri adına sahte işlem yapılmasına imkân verebilecek kişisel
veriler ile müşteri güvenlik bilgilerini,
p) Güven Damgası: 6/6/2017 tarihli ve 30088 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında
Tebliğde öngörülen asgari güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarına uyan
hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıya verilen elektronik işareti,
r) Hesap bilgisi hizmeti: Kanunun 12 nci maddesinin
birinci fıkrasının (g) bendinde tanımlanan hizmeti,
s) İcraî görev: Doğrudan gelir getirici
faaliyetlerin icrasına yönelik görevleri,
ş) İşyeri: Ödeme hizmeti sağlayıcısı ile yaptığı
sözleşme çerçevesinde, ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile
mal ve hizmet satmayı kabul eden gerçek veya tüzel kişiyi,
t) Kalıcı veri saklayıcısı: Müşterinin gönderdiği
veya müşteriye gönderilen bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul
bir süre incelemesine elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden
kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa
mesaj, elektronik posta, internet, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her
türlü araç veya ortamı,
u) Kanun: 20/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve
Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para
Kuruluşları Hakkında Kanunu,
ü) Kart tabanlı ödeme aracı: Gönderenin, kart
tabanlı bir ödeme işlemini başlatmasını sağlamak için gerekli ödeme
uygulamalarını içeren ve ödeme aracı olarak kullanılan kart, cep telefonu,
bilgisayar gibi teknolojik cihazı,
v) Kart tabanlı ödeme işlemi: Ödeme işleminin kart,
bilişim veya elektronik haberleşme cihazı veya yazılım aracılığıyla
gerçekleştirilmesi için 23/2/2006 tarihli ve 5464 sayılı Banka Kartları ve
Kredi Kartları Kanununda tanımlanan kartlı sistem kuruluşlarının
altyapıları ve iş kurallarına göre sunulan ve bunun sonucunda bir banka
kartı, kredi kartı veya ön ödemeli araç işlemi gerçekleşen hizmetleri,
y) Katma değerli hizmetler: Kanun uyarınca ödeme
hizmeti kapsamına girmeyen ancak ticari borç ve alacak yönetimi,
muhasebeleştirme, faturalama, ürün, stok ve tedarik yönetimi gibi tüzel
kişilerin ve tacirlerin idari ve operasyonel süreçlerini kolaylaştıran,
güvenli kılan veya etkinliğini artıran hizmetleri,
z) Kimlik tanımlayıcı: Ödeme hizmeti sağlayıcısı
tarafından kimliğinin belirlenmesi ve diğer kullanıcılardan ayırt edilmesi
amacıyla müşteriye özgülenen sayı, harf veya sembollerden oluşan
kombinasyonu,
aa) Kişisel veri: 6698 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde tanımlanan kişisel veriyi,
bb) Kontrol: Bir tüzel kişinin; sermayesinin,
asgari yüzde ellibirine sahip olma şartı aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan
veya dolaylı olarak sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla
birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla
yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta
bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin
karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde
bulundurulmasını,
cc) Kuruluş: Ödeme kuruluşları ve elektronik para
kuruluşlarını,
çç) Müşteri: Ödeme hizmeti kullanıcısı ile
elektronik para kullanıcısını,
dd) Müşteri güvenlik bilgileri: Kimlik doğrulama
işleminin yapılması amacıyla ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından
müşterisine verilen veya müşteri tarafından belirlenerek ödeme hizmeti
sağlayıcısı ile mutabık kalınan özelleştirilmiş bilgiyi,
ee) Nitelikli pay sahibi: Kuruluşların sermayesinin
veya oy haklarının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha
fazlasını teşkil eden paylar ile bu oranın altında olsa dahi yönetim
kurullarına üye belirleme imtiyazı veren paylara sahip gerçek veya tüzel kişiyi,
ff) Ödeme aracı: Ödeme hizmeti sağlayıcısı ile
müşterisi arasında belirlenen ve müşteri tarafından ödeme emrini vermek
için kullanılan kart, cep telefonu, şifre ve benzeri kişiye özel aracı,
gg) Ödeme aracının ihracı: Ödeme hizmeti
sağlayıcısı tarafından, ödeme işlemlerini başlatmak ve işlemek için
gönderene ödeme aracı sağlanmasına ilişkin ödeme hizmetini,
ğğ) Ödeme aracının kabulü: Ödeme aracı kullanılarak
ilgili ödeme işleminin gerçekleşmesi için ödeme hizmeti sağlayıcısı
tarafından işyerine fon transferi yapılmasıyla sonuçlanacak şekilde sunulan
ve işyeri ile anlaşılmasını da içeren hizmetleri,
hh) Ödeme emri: Müşteri tarafından ödeme işleminin
gerçekleşmesi amacıyla ödeme hizmeti sağlayıcısına verilen talimatı,
ıı) Ödeme emri başlatma hizmeti: Kanunun 12 nci
maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde tanımlanan hizmeti,
ii) Ödeme hesabı: Müşteri adına açılan ve ödeme
işleminin yürütülmesinde kullanılan hesabı,
jj) Ödeme hesabının bulunduğu kuruluş: Nezdinde
ödeme hesabı bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısını,
kk) Ödeme hizmeti: Kanunun 12 nci maddesi
çerçevesinde ödeme hizmeti olarak kabul edilen hizmetleri,
ll) Ödeme hizmeti kullanıcısı: Gönderen, alıcı veya
her ikisi sıfatıyla belirli bir ödeme hizmetinden faydalanan gerçek veya
tüzel kişiyi,
mm) Ödeme hizmeti sağlayıcısı: 5411 sayılı Kanun
kapsamındaki bankaları, elektronik para kuruluşlarını, ödeme kuruluşlarını
ve Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketini,
nn) Ödeme işlemi: Gönderen veya alıcının talimatı
üzerine gerçekleştirilen fon yatırma, aktarma veya çekme faaliyetini,
oo) Ödeme kuruluşu: Ödeme hizmeti sağlamak ve
gerçekleştirmek için Kanun kapsamında yetkilendirilmiş tüzel kişiyi,
öö) Ön ödemeli araç: Müşterinin ödemelerde
kullanılabilecek fonu ödeme aracını ihraç eden ödeme hizmeti sağlayıcısına
harcama yapmadan önce ödediği ve ödenene eşdeğer tutarda fonun ödeme
hizmetlerinde kullanılmasına imkân veren fizikî veya fizikî varlığı
bulunmayan ödeme aracını,
pp) Referans döviz kuru: Ödeme hizmeti sağlayıcısı
tarafından uygulanan veya kamuya açık bir kaynaktan alınan ve yabancı para
ile yapılan işlemlerde kullanılan döviz kurunu,
rr) Rekabete duyarlı veri: Ücret, komisyon, faiz
gibi fiyat ile ilişkilendirilebilir her türlü niceliksel veriyi,
ss) Şube: Kuruluşun bağımlı bir parçasını oluşturan
ve faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını kendi başına yapan tüzel
kişiyi,
şş) Tedavüldeki elektronik para tutarı: Elektronik
para kuruluşu, şubeleri, temsilcileri, insansız hizmet noktaları veya
elektronik para kuruluşu adına hareket eden üçüncü taraf bir hizmet
sağlayıcısı tarafından alınan fonlar karşılığı elektronik para kuruluşu
tarafından ihraç edilen ve ihraç edildiği günü izleyen iş günü, tam iş
günlerinde saat 15.00; yarım iş günlerinde saat 11.00 itibarıyla fona
çevrilmeyen elektronik paraların toplam tutarını,
tt) Temsilci: Kuruluş adına ve hesabına hareket
eden gerçek veya tüzel kişiyi,
uu) Tüketici: 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(k) bendinde tanımlanan kişiyi,
üü) Uzaktan iletişim aracı: Mektup, katalog,
telefon, faks, elektronik posta mesajı, internet, kısa mesaj hizmetleri
gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına imkân
veren her türlü araç veya ortamı,
vv) Üst yönetim: Kuruluşun yönetim kurulu üyeleri,
genel müdür ve genel müdür yardımcıları, iç kontrol ve risk yönetimi
birimlerinin yöneticileri ile başka unvanlarla istihdam edilseler dahi,
danışmanlık birimleri dışındaki birimlerin, yetki ve görevleri itibarıyla
genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda görev yapan yöneticilerini,
yy) Yaygın mağaza ağı: Türkiye genelinde belirli
bir marka adı altında perakende satış gerçekleştiren tüzel kişileri,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para
BİRİNCİ BÖLÜM
Ödeme Hizmetleri
Ödeme
hizmeti
MADDE 4 – (1) Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrası saklı
kalmak kaydıyla, bu Yönetmelik uyarınca ödeme hizmetleri aşağıdaki
hizmetlerden oluşur:
a) Ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme
hesabından para çekilmesine imkan veren hizmetler de dâhil olmak üzere
ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemler.
b) Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti
sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun aktarımını içeren, bir
defaya mahsus olanlar da dâhil doğrudan borçlandırma işlemi, ödeme kartı ya
da benzer bir araçla yapılan ödeme işlemi ile düzenli ödeme emri dâhil para
transferi.
c) Ödeme aracının ihraç veya kabulü.
ç) Para havalesi.
d) Gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına
ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla
verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet
sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya
elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemi.
e) Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik
hizmetler.
f) Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine
başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili
sunulan ödeme emri başlatma hizmeti.
g) Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması
koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları
nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin konsolide
edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti.
ğ) Ödemeler alanında toplam büyüklük veya etki
alanı açısından Bankaca belirlenecek seviyeye ulaşan diğer işlem ve
hizmetler.
(2) Birinci fıkrada sayılan ödeme hizmetleri;
Banka, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar, Bankaca faaliyet izni
verilen Türkiye’de kurulu kuruluşlar ile 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı
Posta Hizmetleri Kanununda verilen yetkiler çerçevesinde Posta ve Telgraf
Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından gerçekleştirilir.
(3) Kuruluş,
Kanunun 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre tuttuğu ödeme hesabına
faiz işletemez, ödeme hesabı sahibine süreye veya tutara bağlı herhangi bir
menfaat sağlayamaz. Ödeme kuruluşu, işyerinde mal veya hizmet alımında
ödeme yöntemi olarak kullanılacak şekilde ödeme hesabına bağlı ödeme aracı
ihraç edemez.
(4) Kuruluş, çerçeve sözleşme koşulları saklı
kalmak üzere, müşterinin onayı ve talebi olmaksızın Kanun kapsamına giren
herhangi bir hizmeti müşterinin kullanımına sunamaz. Müşteri, herhangi bir
hizmeti kullanmaktan vazgeçtiği takdirde, kuruluş tarafından müşterinin
talebi derhal yerine getirilerek hizmetin sunumu durdurulur ve aynı hizmet
müşterinin onayı veya talebi olmaksızın yeniden kullanıma sunulamaz.
(5) Birinci fıkranın (d) bendinde sayılan
hizmetler, aracı olarak faaliyet gösteren bilişim veya elektronik haberleşme
işletmecisinin kontrolünü elinde bulundurduğu ve temsilcisi olduğu kuruluş
tarafından yerine getirilir. Elektronik haberleşme işletmecisinin diğer
düzenlemelerden kaynaklanan yükümlülükleri saklıdır. Bu fıkrada yer alan
şartların aynı gruba bağlı birden fazla elektronik haberleşme işletmecisinden
biri için sağlanması halinde kuruluş, birinci fıkranın (d) bendinde sayılan
hizmetleri aynı gruba bağlı diğer elektronik haberleşme işletmecileri için
de sunabilir.
(6) Elektronik haberleşme işletmecisinin ön ödemeli
aboneleri tarafından elektronik haberleşme hizmeti için ödenen tutarların
elektronik haberleşme hizmeti dışında mal veya hizmet alımı için veya ödeme
hizmetlerinde kullanılması, birinci fıkranın (d) bendi kapsamında ödeme
hizmeti olarak kabul edilir. Bu ödeme hizmetinin beşinci fıkraya uygun
olarak gerçekleştirilmesi esastır.
(7) Elektronik haberleşme işletmecisi, ergin
olmayan ön ödemeli veya faturalı kullanıcılarına birinci fıkranın (d)
bendinde sayılan hizmetleri, ancak ergin olmayan kişinin yasal temsilcisi
tarafından bu işlemlerin yapılabilmesine ilişkin onay verilmiş olması
şartıyla sunabilir. Elektronik haberleşme hizmeti almak üzere sözleşme
tesis eden aboneler, sözleşme tesisi sırasında veya daha sonra, hattın
kullanıcısının ergin olmadığını yazılı olarak veya çağrı merkezini aramak suretiyle
beyan edebilir ve bu beyanlarını yazılı olarak her zaman değiştirebilir.
Elektronik haberleşme hizmeti almak üzere sözleşme tesis eden abonenin,
sözleşme tesisi sırasında veya daha sonra, hattın kullanıcısının
kendisinden farklı bir kişi olduğunu ve ergin olmadığını beyan etmediği
durumlarda, bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması açısından, hattın
kullanıcısının abone olduğu ve ergin olduğu kabul edilir.
(8) Elektronik haberleşme işletmecisi ile ön
ödemeli veya faturalı aboneleri arasında akdedilen bir abonelik sözleşmesi
kapsamında sunulan elektronik haberleşme hizmetlerinin, birinci fıkranın
(d) bendinde sayılan hizmetlere kapalı şekilde kullanıma sunulması esastır.
İlgili elektronik haberleşme hizmeti bu maddenin dokuzuncu fıkrasında
belirlenen yükümlülüğe uygun olarak aboneden alınacak açık talep ve onay
ile birinci fıkranın (d) bendinde sayılan hizmetlere açılabilir.
(9) Elektronik haberleşme işletmecisi, ön ödemeli
veya faturalı abonelerin hatlarını, birinci fıkranın (d) bendinde sayılan
hizmetlere açtırmaları veya kapattırmaları için talepte bulunabilmelerini
sağlayacak şekilde, ilgili talebin çağrı merkezi üzerinden ve yazılı
başvuru da dahil olmak üzere ücretsiz olarak ve basit bir yöntemle,
mümkünse anlığa yakın bir sürede gerçekleştirilmesine imkan sağlamakla ve
müşterinin söz konusu talebe ilişkin onayını alarak bunu kayıt altına
almakla yükümlüdür.
(10) Elektronik haberleşme işletmecisinin, yedinci,
sekizinci ve dokuzuncu fıkralarda yer alan yükümlülüklerini doğrudan
kendisinin yerine getirmesi esastır. Elektronik haberleşme işletmecisi,
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan onay alınması şartıyla bu
sorumlulukları kontrolünü elinde bulundurduğu ve temsilcisi olduğu kuruluş
aracılığıyla da yerine getirebilir.
(11) Birinci fıkranın (e) bendinde sayılan fatura
ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetlerin yürütülmesinde,
kuruluşun fatura üreten kurumlar ile adlarına tahsilat yapılabilmesi
konusunda sözleşme yapması şarttır.
(12) Birinci fıkranın (e) bendinde sayılan fatura
ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetlerin yürütülmesine ilişkin
olarak kuruluşun, fatura üreten kurumlar ile adlarına tahsilat
yapılabilmesi konusunda sözleşme yapmış olan başka bir ödeme hizmeti
sağlayıcısından dış hizmet alması halinde on birinci fıkra uygulanmaz.
Fatura üreten kurumlar ile adlarına tahsilat yapılabilmesi konusunda
sözleşme yapmış olan ödeme hizmeti sağlayıcısının, sözleşmede bu konuda
gerekli hükmün bulunması şartı ile, bu fıkra uyarınca kurulacak iş modeli
için ayrıca fatura üreten kuruluşun onayını almış olması gerekmez.
(13) Ödeme hizmeti ile alakalı fonun kuruluşa kredi
kartı ile ödendiği durumlarda, bu fon geri çekilmek istendiğinde, ancak
aynı kredi kartı hesabına iletilerek çekilebilir. Ödeme hizmetleri ile
alakalı fonun, birinci fıkranın (d) bendi kapsamında, bilişim veya
elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği faturaya yansıtılması
suretiyle ödendiği durumlarda ise, bu fon geri çekilmek istendiğinde ancak
faturaya yansıtılarak çekilebilir. Geri ödemeden önce kredi kartının veya
hattın iptal edilmiş olduğu durumlarda, fonun geri ödenmesi fon yatıranın
adına açılmış bir ödeme hesabına da yapılabilir.
(14) Ödeme aracını ihraç eden kuruluş ile yapılan
sözleşme kapsamında ödeme aracının kullanılabileceği yerler arasına eklenen
tüm işyerlerinde geçerli olacak şekilde tasarlanan ödeme araçlarına ilişkin
iş modelleri Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendi
kapsamında sınırlı bir hizmet sağlayıcı ağında yapılan işlemler olarak değerlendirilmez.
(15) Kuruluşun, birinci fıkranın (ç) bendi
kapsamında sunduğu hizmetlerle ilgili olarak yurt dışında yerleşik olanlar
dâhil iş birliği yaptığı ödeme hizmeti sağlayıcıları ile temsilcilerinin
sahip oldukları fonlara ilişkin tuttuğu takip hesapları, bu hesapların
sadece birinci fıkranın (ç) bendi çerçevesinde gerçekleşecek işlemlerin
yapılması amacıyla kullanılması kaydıyla 3 üncü maddenin birinci fıkrasının
(ii) bendi kapsamında ödeme hesabı olarak değerlendirilmez. Birinci
fıkranın (e) bendi kapsamında sunulan hizmetlerle ilgili olarak yurt
dışında yerleşik olanlar dâhil iş birliği yapılan ödeme hizmeti
sağlayıcıları ile temsilcilerin sahip oldukları fonlara ilişkin tutulan
takip hesapları için de bu fıkra hükümleri uygulanır.
İKİNCİ BÖLÜM
Elektronik Para
Elektronik
paranın ihracı
MADDE 5 – (1) Elektronik para ihraç eden kuruluş, aldığı fon
tutarı kadar elektronik parayı gecikmeksizin ihraç eder. 18 inci maddenin
yedinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla, elektronik para temin etmek üzere
elektronik para kuruluşunun temsilcisine verilen fonlar, elektronik para
kuruluşuna verilmiş sayılır.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, elektronik
para, elektronik para temin etmek üzere ödeme yapıldığı anda ihraç edilmiş
sayılır.
(3) Elektronik para ihraç eden kuruluş, elektronik
para karşılığında aldığı fonun tutarını gösteren dekontu kağıt üzerinde
veya elektronik ortamda müşteriye vermek zorundadır. Dekontun içermesi
gereken asgari unsurlar Birlik tarafından belirlenip kuruluşlara ilan
edilir.
(4) Elektronik para karşılığında alınan fon için
faiz işletilemez ve müşteriye elektronik paranın tutulduğu süreye ve tutara
bağlı herhangi bir menfaat sağlanamaz.
(5) Anonim ön ödemeli araçlar hariç olmak üzere,
ergin olmayan kişilere ön ödemeli araçların ilk ihracı ile elektronik para
hesaplarının açılması esnasında ergin olmayan kişinin yasal temsilcisinin
onayının alınması, alınan onayın kayıt altına alınması ve bunlar için
gerekli prosedürlerin oluşturulması gereklidir.
(6) Anonim ön ödemeli araçlar hariç olmak üzere,
kuruluş tarafından ergin olmayan kişilere sağlanan ön ödemeli araçlar ile
yapılan harcamaların, ön ödemeli aracın ilk ihracı ile elektronik para
hesaplarının ilk açılması esnasında onayı alınan yasal temsilci tarafından
takip edilmesini sağlayacak uygulamaların geliştirilmesi ve bu kişilerce
talep edilmesi halinde kullanıma sunulması gereklidir.
(7) Sadece belirli bir hizmet ağında kullanılabilen
ön ödemeli araçların Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca
Kanun kapsamının dışında değerlendirilebilmesi için sadece belirli bir
mağaza veya mağaza ağından yapılacak alışverişlerde kullanılabiliyor olması
gerekmektedir. Ön ödemeli aracı ihraç eden kuruluş ile yapılan sözleşme
kapsamında ön ödemeli aracın kullanılabileceği yerler arasına eklenen tüm
işyerlerinde geçerli olacak şekilde tasarlanan veya 5464 sayılı Kanunda
tanımlanan kartlı sistem kuruluşları ile uyumlu olacak şekilde ihraç edilen
ön ödemeli araçlar, Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca
Kanun kapsamının dışında değerlendirilmez.
(8) Yedinci fıkra ve Kanunun 18 inci maddesinin
beşinci fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ödeme aracının
işyerlerinde ödeme yöntemi olarak kullanılması ve bu tür işlemlerde ödeme
işlemine ilişkin tutarın ödeme aracını ihraç eden kuruluş üzerinden
aktarılması durumunda, ödeme aracını ihraç eden kuruluşun Kanunun 18 inci
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca elektronik para ihraç etmek üzere
yetkilendirilmiş olması gerekir.
(9) Sadece birebir bir itibari para karşılığı
olarak çıkarılan, sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı
yapılan gayri maddi varlıklar, Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası
hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen
fon karşılığı ihraç edilmesi, elektronik olarak saklanması, Kanunda tanımlanan
ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılması ve ihraç eden kuruluş
dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul
edilmesi durumunda elektronik para olarak kabul edilir. Kanun uyarınca
çıkarılan ikincil düzenlemelerin bu fıkra kapsamında elektronik para olarak
değerlendirilecek gayri maddi varlıklara ne şekilde uygulanacağı ve bu tür
elektronik paralara ilişkin ihtiyaç duyulan sair usul ve esaslar Banka
tarafından çıkarılacak Yönetmelikle belirlenir.
Elektronik
paranın geri ödenmesi
MADDE 6 – (1) Müşteri, elektronik paranın bir kısmının veya
tamamının geri ödenmesini talep edebilir.
(2) Elektronik para ihraç eden kuruluş, diğer
kanunların verdiği yetkiler ve koyduğu yükümlülükler saklı kalmak kaydıyla,
müşterinin talebi üzerine elektronik paranın karşılığı kadar fonun geri
ödenmesine ilişkin işlemleri gecikmeksizin ve her halükarda talebi
almasının ardından en geç ertesi iş günü sonuna kadar yapmakla yükümlüdür.
Geri ödeme, müşterinin tercihine göre elektronik paranın banknot, madeni para,
kaydi para veya başka bir kuruluş tarafından ihraç edilmiş elektronik
paraya çevrilmesi suretiyle gerçekleştirilir.
(3) Elektronik para ihraç eden kuruluş ile müşteri arasındaki
sözleşmede geri ödeme koşulları, ödenecek ücretler de dâhil olmak üzere açıkça
kararlaştırılır. Sözleşmede elektronik para için bir yıldan az olmamak
üzere son kullanma tarihi kararlaştırılabilir. Sözleşme imzalanmadan önce
müşteri, elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından sözleşme koşulları
hakkında 47 nci ve 48 inci maddelere uygun olarak bilgilendirilir.
(4) Elektronik para ihraç eden kuruluş geri ödeme
işlemi için, sözleşmede belirtilmiş olmak kaydıyla;
a) Sözleşmenin sona ermesinden önce talep edilmesi
halinde,
b) Sözleşmede son kullanma tarihinin
kararlaştırılması ve elektronik para kullanıcısının bu tarihten önce talepte
bulunması halinde,
c) Son kullanma tarihinden itibaren bir yıldan uzun
bir süre geçtikten sonra talep edilmesi halinde,
bu işlemin maliyetiyle orantılı bir ücret talep
edebilir.
(5) Müşterinin tüketici olmadığı hallerde, geri
ödeme koşulları taraflar arasında serbestçe belirlenebilir.
(6) Elektronik para karşılığı fonun kredi kartı ile
ödendiği durumlarda, bu madde uyarınca elektronik paranın geri ödenmesi
sadece aynı kredi kartı hesabına olacak şekilde yapılabilir. Elektronik
para karşılığı fonun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendi
kapsamında, bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği
faturaya yansıtılması suretiyle ödendiği durumlarda ise bu madde uyarınca
elektronik paranın geri ödenmesi ancak faturaya yansıtılarak yapılabilir.
Geri ödemeden önce kredi kartının veya hattın iptal edilmiş olduğu
durumlarda, elektronik paranın geri ödenmesi fon yatıranın adına açılmış
bir ödeme hesabına da yapılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Anonim ön
ödemeli araçlar
MADDE 7 – (1) Anonim ön ödemeli araçlar, sadece anonim ön
ödemeli araç hamilinin fiziken işyerinde bulunduğu ve anonim ön ödemeli
aracın fiziken kullanıldığı ödeme işlemleri ile Güven Damgası alan hizmet
sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar nezdinde yapılacak mal veya hizmet
alımlarına ilişkin ödeme işlemleri ve fatura ödeme işlemlerinde
kullanılabilir.
(2) Kuruluş, birinci fıkranın uygulanması konusunda
gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
Diğer
ödeme hizmeti sağlayıcılarına sunulacak hesap hizmetleri
MADDE 8 – (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, sunmakta olduğu
ödeme hesabı hizmetleri ve ödeme hizmetlerine ilişkin altyapı hizmetlerinin
başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından kullanılmak istenmesi
durumunda, talepte bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısına bu hizmetleri,
mevzuattan doğan yükümlülükler ile güvenlik, operasyonel ve teknik
gereklilikler saklı kalmak kaydıyla, diğer ticari müşterileri, iş ortakları
ve işlem yaptığı diğer ödeme hizmeti sağlayıcıları ile benzer koşullarda
sunmakla yükümlüdür. Bu hizmetlerin sunumunda ticari gerekçelerle
oluşabilecek makul düzeydeki farklılıklar bu fıkraya aykırılık olarak
değerlendirilmez.
(2) Birinci fıkra kapsamında sunulacak hizmetler,
mümkün olduğu ölçüde, talepte bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısının Kanun
kapsamında yapmak istediği faaliyeti sorunsuz bir şekilde yerine
getirmesini sağlayacak kapsayıcılıkta olmalıdır.
(3) Bu madde kapsamında kendisine başvuru yapılan
ödeme hizmeti sağlayıcısı en geç bir ay içerisinde ret veya kabul kararını
talepte bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısına iletir. Bu madde kapsamında
kendisine yapılan başvuruyu reddeden ödeme hizmeti sağlayıcısı, talepte
bulunan ödeme hizmeti sağlayıcısına başvuruyu reddetmesinin sebeplerini
sunmakla yükümlüdür.
İşyeri
kayıt sistemi
MADDE 9 – (1) Ödeme işlemlerine ilişkin süreçlerin
kolaylaştırılması ve ödemeler alanında dolandırıcılık ve kötü niyetli
kullanım faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla, ödeme hizmeti kapsamına giren
bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet sunan işyerine, bu işyerine özgü bir
işyeri kodu verilir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen işyeri kodu,
Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından verilir.
(3) Birinci fıkra uyarınca verilecek işyeri kodu,
asgari olarak işyerinin adres bilgisi ile T.C. kimlik numarası veya vergi
kimlik numarası eşleştirilerek ve bu bilgilere özgülenerek, yurt dışında
yerleşik işyerleri için ise bu bilgilerin ilgili ülkedeki muadilleri ile
eşleştirilerek oluşturulur. Bir işyerinin birden fazla işyeri kodu
bulunamaz. İşyeri ile sözleşme imzalayan ödeme hizmeti sağlayıcısı bu fıkra
uyarınca alınacak bilgilerin doğruluğunu teyit etmek için gerekli önlemleri
almakla yükümlüdür.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, işyerine ödeme
hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı
yapabilmesini sağlamak için sunacağı hizmetlerde bu madde uyarınca
oluşturulmuş işyeri kodunu kullanmak zorundadır.
(5) Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. bünyesinde
işyeri kodlarının ve işyeri kodu alınırken verilen bilgilerin tutulduğu ve
eşleştirildiği bir sistem kurulur. İşyeri kayıt sistemine yapılacak kayıt
ve sorgulama işlemleri için paylaşılacak bilgi ve belgeler dahil olmak
üzere, işyeri kayıt sistemine ilişkin usul ve esaslar Banka tarafından
belirlenir ve internet sitesinde yayımlanır.
(6) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, işyerine ödeme
hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı
yapabilmesini sağlamak için sunduğu hizmetleri, ticari ve/veya teknik
olmayan sebeplerle sonlandırması durumunda, bu durumu ve sözleşmenin
sonlandırılma nedenini beşinci fıkra kapsamında oluşturulacak sisteme
iletir.
(7) Bankalararası Kart Merkezi A.Ş., ödeme hizmeti
sağlayıcısının beşinci fıkra uyarınca oluşturulacak sisteme ulaşarak,
anlaşma yapmak istediği işyeri ile ilgili altıncı fıkra uyarınca yapılmış
bir bildirime ilişkin kayıt olup olmadığını ve kayıt bulunması durumunda
kayıtların içeriğini sorgulamasına imkan sağlayacak altyapıyı oluşturmakla
yükümlüdür.
(8) Bankalararası Kart Merkezi A.Ş., beşinci fıkra
uyarınca oluşturulacak sisteme bilgilerin güvenli bir şekilde iletilmesini
ve iletilen bilgilerin gizliliğini, bütünlüğünü, kullanılabilirliğini,
güncelliğini ve güvenliğini sağlayacak önlemleri almakla yükümlüdür.
(9) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, ödeme hizmeti
kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı yapabilmesini
sağlamak için sunacağı hizmetlere ilişkin çerçeve sözleşme yapılmadan önce
işyerini, bu madde kapsamında yapılacak bilgi paylaşımlarına ve
sorgulamalara ilişkin açıkça bilgilendirmekle, konuya ilişkin işyerinin onayını
almakla ve çerçeve sözleşmede işyerinin onayının alınmasına ilişkin gerekli
hususların bulunmasını sağlamakla yükümlüdür.
İşyerlerine
sunulan hizmetler
MADDE 10
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
işyerine ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet
satışı yapabilmesini sağlamak için sunacağı hizmetlerin sunumuna başlamadan
önce, hizmet sunulacak işyerinin 9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca
kurulan sistemde kayıtlı olup olmadığını kontrol eder, işyerinin kayıtlı
olmaması durumunda kaydolmasını sağlar, kayıtlı olması durumunda ise
sistemde anlaşma yapmak istediği işyerine ilişkin olumsuz bir kayıt olup
olmadığını kontrol eder ve olumsuz bir kayıt bulunması durumunda, olumsuz
kaydın içeriği nedeniyle işyerine ilişkin mevzuatla getirilmiş bir hizmet
sunma yasağı bulunması durumunda buna uygun hareket eder, bu tür bir
zorunluluk bulunmaması durumunda kayıtların içeriğini göz önünde
bulundurarak risk yönetimi çerçevesinde gerekli değerlendirmeleri yapar.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, 9 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca kurulan
sistemde hizmet sunduğu işyerlerine ilişkin olumsuz bir kayıt olup
olmadığını yılda en az bir defa olmak üzere düzenli aralıklarla kontrol
eder ve kayıt bulunması durumunda kaydın içeriğine göre gerekli önlemleri
alır.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısının, işyerine ödeme
hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı
yapabilmesini sağlamak için sunduğu hizmetler için başka bir ödeme hizmeti
sağlayıcısı tarafından sunulan altyapıyı kullanması durumunda, işyerinin 9
uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca kurulan sistemde tanımlanmış işyeri
kodunu, vergi kimlik numarası, T.C. kimlik numarası ve yabancı kimlik
numarasından uygun olanı ile adını en geç on iş günü içerisinde altyapısı
kullanılan ödeme hizmeti sağlayıcısına bildirmesi gerekir. Altyapısı
kullanılan ödeme hizmeti sağlayıcısı, altyapıyı kullanan ödeme hizmeti
sağlayıcısından bu fıkrada belirtilen hususlar ile altyapısı kullanılarak
gerçekleşen işlemler dışında, işyerinin başka bir bilgisini talep edemez.
Alt yapısı kullanılan ödeme hizmeti sağlayıcısı, risk politikaları
çerçevesinde yapacağı değerlendirmeler sonucunda ödeme hizmeti
sağlayıcısından işyerine hizmet vermemesini talep etme hakkına sahiptir.
Altyapısı kullanılan ödeme hizmeti sağlayıcısı, altyapıyı kullanan ödeme
hizmeti sağlayıcısının işyerine sunacağı ödeme hizmetini, keyfi
gerekçelerle engelleyemez. Alt yapısı kullanılan ödeme hizmeti
sağlayıcısının ilgili mevzuat hükümleri kapsamındaki hakları ve yetkileri
saklıdır.
(3) İkinci fıkra uyarınca bildirilen bilgiler,
sadece risk değerlendirilmesi ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde yapılacak
inceleme ve tespit çalışmalarında kullanılabilir ve her ne gerekçe ile
olursa olsun pazarlama ve müşteri kazanma benzeri amaçlar gibi elde ediliş
amaçları dışında kullanılamaz.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısının, işyerine ödeme
hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet satışı
yapabilmesini sağlamak için sunduğu hizmetler kapsamındaki işlemleri,
işyeri özelinde takip edilebilmesini sağlayacak şekilde kayıt altına alması
ve izlemesi gerekir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kuruluşlar
BİRİNCİ BÖLÜM
İzne Tabi İşlemler ve Diğer Faaliyetler
Faaliyet
izni
MADDE 11
– (1) Faaliyet izni başvurusu
yapan şirketin unvanının ödeme kuruluşu ya da elektronik para kuruluşu
olduğunu gösterir ibareleri içermesi zorunludur. Bu ibareleri içeren
ticaret unvanının ticaret siciline tescil edilmesinden önce Bankaya
EK-11-A, EK-11-B, EK-11-C ve EK-11-D’de yer alan bildirim dilekçesi ve
formlar iletilerek Banka nezdinde başvuru sürecinin başlatılması gerekir. Bildirim
dilekçesine esas sözleşme taslağı ve başvuru formuna başvuru ücreti olan
beşyüzbin Türk Lirasının ve buna ilişkin ödenmesi gereken ilgili kanuni
yükümlülüklerin Bankaca belirlenen hesaba yatırıldığını gösterir dekont
eklenir. Bu fıkra kapsamında yapılan başvuruyu takiben Banka tarafından
başvurunun yapıldığına ilişkin bir belge düzenlenerek başvuru sahibine
verilir. Banka tarafından düzenlenecek belgenin başvuru sahibine tebliğ
edilmesini takip eden altı ay içerisinde dördüncü fıkra uyarınca istihbari
inceleme aşamasına ilişkin Bankaya başvuru yapılması gerekir. Bu süre
içerisinde başvuru yapılmaması durumunda, Banka tarafından bu fıkra
uyarınca düzenlenen belge geçerliliğini yitirir. Bu halde faaliyet izni almak
isteyen kuruluşun Bankaya tekrar başvuruda bulunması gerekir. Aksi halde
Banka, ilgili ibarelerin ticaret unvanından çıkarılması için gerekli
işlemleri yürütür.
(2) Faaliyet izni başvurusunda bulunan şirketin,
her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (e) bendinde yer alan hizmetleri sunmak için en az bir milyon
Türk Lirası, diğer ödeme hizmetlerini sunmak için en az iki milyon Türk
Lirası; elektronik para ihraç etmek için ise en az beş milyon Türk Lirası
olması gerekir.
(3) Türkiye'de ödeme hizmetleri alanında faaliyette
bulunmak veya elektronik para ihraç etmek üzere Kanunun 14 üncü ve 18 inci
maddeleri uyarınca Bankaya yapılacak faaliyet izni başvuruları, istihbari
inceleme aşaması ve nihai onay aşaması olmak üzere iki adımdan oluşur.
Bankaya yapılacak faaliyet izni başvuruları Banka merkezine elden teslim
edilir.
(4) İstihbari inceleme aşamasına ilişkin
dilekçelere;
a) Faaliyet izni başvurusu yapılmasına yönelik
yönetim kurulu kararı,
b) Başvuru sahibi şirket ile yürütülmesi planlanan
faaliyetlere ve bu faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için oluşturulan
organizasyon yapısına ilişkin olarak EK-1’de yer alan hususları detaylı
olarak açıklayan, EK-10’da yer alan soruların cevaplarını içerir ve
şirketin yönetim kurulu üyeleri ile genel müdürü tarafından imzalanan
faaliyet programı ve iş planı,
c) Şirketin bağımsız denetimden geçmiş en son
finansal tabloları ile bu finansal tabloların düzenlenmesinden sonra
sermaye artırımı gerçekleştirilmiş olması durumunda sermayenin nakden ve
her türlü muvazaadan ari olarak ödenmiş olduğuna ilişkin Kamu Gözetimi,
Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş
bağımsız denetim kuruluşlarınca veya 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre
ruhsat almış Yeminli Mali Müşavirlerce onaylı rapor,
ç) Nitelikli pay sahipleri ile kontrolü elinde
bulunduran ortakların EK-2 ve EK-3’teki örneklere uygun şekilde düzenleyip
noter huzurunda imzalayacakları birer beyanname,
d) Şirketin ana sözleşmesinin yayımlandığı Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği, birinci fıkra uyarınca Bankaya
sunulmuş formun ve Banka tarafından bu kapsamda düzenlenen belgenin birer
örneği ile formun Bankaya sunulmasının ardından gerçekleştirilen tescil
işlemlerine ilişkin açıklama,
e) Gerçekleşen işlemler, gerçekleşme performansları
ve dolandırıcılık faaliyetlerine ilişkin istatistiki verilerin
toplanmasında uygulanacak kural ve tanımlamaların açıklaması,
f) Şirketin gerçek kişi nitelikli pay sahipleri ile
kontrolü elinde bulunduran ortaklarının müflis veya konkordato ilan etmiş
olmadıklarına ilişkin taahhütnameleri (EK-4),
g) Şirketin ve şirketin tüzel kişi nitelikli pay
sahipleri ile kontrolü elinde bulunduran tüzel kişilerin uzlaşma yoluyla
yeniden yapılandırma başvurularının tasdik edilmemiş ve haklarında iflasın
ertelenmesi kararı verilmemiş olduğuna ilişkin taahhütnameleri (EK-5),
ğ) Gerçek kişi nitelikli pay sahipleri ile kontrolü
elinde bulunduran gerçek kişilerin 5411 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin
birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen suçlardan hükümlü
bulunmadıklarına dair taahhütnameleri ile arşiv kaydını içeren adli sicil
belgeleri (EK-6),
h) Şirketin ve şirketin nitelikli pay sahipleri ile
kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin, 5411 sayılı Kanunun
71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya 5411 sayılı Kanunun yürürlüğe
girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmiş olan
bankalarda nitelikli pay sahibi olmadığına veya kontrolü elinde bulundurmadığına
dair birer taahhütname (EK-7) ile bu hususlara ilişkin olarak Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonundan temin edecekleri belgeler,
ı) Şirketin ve şirketin nitelikli pay sahipleri ile
kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin, tasfiyeye tâbi tutulan
bankerler ile iradî tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan faktoring,
finansal kiralama, finansman ve sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri
ile para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda nitelikli
pay sahibi olmadığına veya kontrolü elinde bulundurmadığına ve daha önce
faaliyet izni Bankaca iptal edilmiş kuruluşlarda, bu müeyyideyi gerektiren
olayda sorumluluğu bulunan kişilerden olmadığına ilişkin birer taahhütname
(EK-8),
i) Tüzel kişi nitelikli pay sahipleri ile kontrolü
elinde bulunduran tüzel kişilerin faaliyet konuları, yatırım ve işletme
alanları hakkında ayrıntılı açıklamalar ile 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat
almış yeminli mali müşavirlerce onaylanmış veya bağımsız denetimden geçmiş
son üç yıla ait bilanço ve gelir tabloları, finansal kuruluş niteliğindeki
tüzel kişi ortaklar için varsa derecelendirme şirketlerinden biri
tarafından hazırlanmış rapor,
j) Tüzel kişi nitelikli pay sahipleri ile kontrolü
elinde bulunduran tüzel kişilerin imtiyazlı paylarını gösteren listeler
veya imtiyazlı pay bulunmaması halinde buna ilişkin birer taahhütname
(EK-5),
k) Nitelikli pay sahipleri ile kontrolü elinde
bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin muaccel vergi ve prim borcu
bulunmadığına dair ilgili vergi daireleri ve Sosyal Güvenlik Kurumundan
alınacak belgeler ile muaccel vergi ve prim borcu bulunmadığına ilişkin
birer taahhütname (EK-4, EK-5),
l) Gerçek kişi nitelikli pay sahipleri ile kontrolü
elinde bulunduran gerçek kişilerin mali durumları hakkında, 3568 sayılı
Kanuna göre ruhsat almış yeminli mali müşavirlerce düzenlenecek rapor,
m) Bankayla yürütülecek işlemlerde, varsa ortakları
temsile yetkili kişi veya kişilere verilmiş vekaletname örnekleri,
n) Yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürün 25 inci maddede
belirtilen bilgi ve belgeleri,
o) 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus
Hizmetleri Kanunu kapsamında oluşturulan sistemler vasıtasıyla kimlik ve
adres bilgilerine elektronik ortamda ulaşılabilenler hariç, bu fıkra
uyarınca belgeleri tevdi edilen yabancı uyruklu gerçek kişilerin kimlik
belgesi veya pasaportlarının noter onaylı örnekleri,
ö) İstihbari İnceleme Aşaması Belge Kontrol Listesi
(EK-15),
eklenir. Banka, istihbari inceleme aşamasına
ilişkin ilave bilgi ve belgeler istemeye yetkilidir.
(5) Dördüncü fıkranın (c) ve (l) bentleri uyarınca
3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış yeminli mali müşavirlerce düzenlenecek
raporların, konu ile ilgili kişilerin beyanlarına ilave olarak temin
edilecek bilgi ve belgelerle desteklenecek şekilde hazırlanması ve
destekleyici her türlü bilgi ve belgenin raporun ekinde yer alması
gerekmektedir.
(6) Dördüncü fıkradaki belgeler Bankaya teslim
edildikten sonra Bankaca ilgili şirkete belgelerin teslim alındığına ve bu
durumun faaliyet iznine ilişkin nihai onay aşaması ile ilgili olmadığına
dair bildirim yapılır. Bu belgeler ile Banka tarafından temin edilen bilgi
ve belgelerin değerlendirilerek uygun görülmesi halinde Bankaca istihbari
inceleme aşamasına ilişkin onay verilebilir.
(7) İstihbari inceleme aşamasının sonucu, olumsuz
olması durumunda gerekçeleri ile birlikte, başvuru sahibi şirkete
bildirilir.
(8) İstihbari inceleme aşamasının Banka tarafından
onaylanması durumunda, onaya ilişkin yazılı bildirimin yapılmasından sonra
en geç yüzyirmi gün içerisinde Bankaya nihai onay aşaması için başvuru yapılır.
Banka yüzyirmi günlük süreyi başvuru sahibi şirket tarafından makul bir
gerekçe sunulması kaydıyla altmış günü geçmeyecek şekilde uzatmaya
yetkilidir.
(9) Sekizinci fıkra uyarınca belirlenen süre
içerisinde nihai onay aşaması için başvuru yapılmadığı takdirde, başvuru
sahibi şirket istihbari inceleme aşaması kapsamındaki bütün haklarını
kaybeder. Bu halde, faaliyet izni almak isteyen şirketin tekrar istihbari
inceleme aşaması için gerekli işlemleri yerine getirmesi gerekir.
(10) Nihai onay aşamasına ilişkin dilekçelere;
a) Şirketin sermayesinin her türlü muvazaadan ari
olarak nakden ödenip ödenmediği, 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (e)
bendinde tanımlanan başlangıç sermayesinin tutarı ile 33 üncü madde
uyarınca tutulması gereken asgari özkaynak miktarına ilişkin şartın
sağlanıp sağlanmadığı ve öngörülen faaliyetleri gerçekleştirebilecek uygun
hizmet birimleri, şikâyet ve itirazlarla ilgili birimler ile bu Yönetmeliğe
ve 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelere uygun iç
kontrol, risk yönetimi, muhasebe, bilgi sistemleri ve raporlama
sistemlerinin kurulup kurulmadığı, bu birimler için yeterli personel
kadrosunun oluşturulup oluşturulmadığı ve personelin görev tanımları ile
yetki ve sorumlulukların belirlenip belirlenmediği, yürütülecek
faaliyetlerin sürekliliğine, bilgilerin güvenliği ile gizliliğine dair
gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı hususlarına ve güvenliğe ilişkin
olayların ve müşteri şikâyetlerinin izlenmesi, ele alınması ve takip
edilmesine ilişkin prosedürlere ilişkin olarak; bilgi sistemleri ile
doğrudan ilgili olmayan konularda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim
kuruluşlarınca, bilgi sistemleri ile ilgili konularda ise bunlar arasından
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayımlanan Bankalarda
Bilgi Sistemleri Denetimi Yapmaya Yetkili Bağımsız Denetim Kuruluşları
listesinde yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılacak yerinde
inceleme neticesinde hazırlanan, EK-20’de belirtilen dokümanların varlık ve
yeterliliğini değerlendiren ve Raporda yer alan hususları destekleyici
bilgi ve belgelerin detaylı bir şekilde anlatıldığı ve gösterildiği rapor,
b) Başvuru sahibi şirketin Kanun ve bu Yönetmelik
uyarınca mesleki sorumluluk sigortası ve teminat yükümlülüklerini yerine
getirdiğini gösterir belge,
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) ve (g)
bentlerinde yer alan ödeme hizmetlerinin sunulabilmesi için Kanunun 14/A
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Banka tarafından belirlenen usul ve
esaslar kapsamında gerekli teknik şartların sağlandığını gösterir şekilde,
59 uncu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında yürütülecek kontrol ve
değerlendirmeler sonucunda Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından
verilecek belge,
ç) Şirketin faaliyetlerini yürütmede kullanacağı
ofisin konumu, niteliği, fiziksel özellikleri, faaliyetlerin güvenli bir
şekilde yürütülmesi ile ilgili olarak ofiste alınmış önlemleri ve ofisin
fotoğraflarını içerir detaylı rapor,
d) Nihai Onay Aşaması Belge Kontrol Listesi
(EK-16),
eklenir. Banka, nihai onay aşamasına ilişkin ilave
bilgi ve belgeler istemeye yetkilidir.
(11) Nihai onay aşamasına ilişkin bilgi ve belgeler
üzerinden yapılan değerlendirmeyi müteakip, Bankanın ilgili personeli
tarafından kuruluş nezdinde yönetim yapısı, personeli, kullanılan ofisin
fiziki koşulları, teknik donanımı ve belge ve kayıt düzeni bakımından
inceleme yapılır.
(12) Kanun kapsamında aranan koşulların,
niteliklerin ve yeterliliklerin sağlanması, bilgi ve belgelerin tamamlanması
koşuluyla, yürütülmesi için başvuruda bulunulan hizmetler ile bu
hizmetlerin yürütülmesi amacıyla kurulan altyapıların değerlendirilmesi
neticesinde Bankaca başvurunun olumlu olduğuna karar verilmesi halinde,
başvuru sahibi şirkete nihai onay verilebilir ve nihai onayın verilmesi ile
faaliyet izni verilmiş olur. Banka tarafından verilen faaliyet izninin, 4
üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetleri ile Kanunun 18
inci maddesinde yer alan elektronik para ihracı faaliyetlerinden
hangilerini kapsadığı nihai onayda açıkça belirlenir. Banka, başvuru sahibi
şirketin veya başvuru sahibi şirketin kontrolünü elinde bulunduranların
mevcut müşteri potansiyelinin toplam büyüklük ve etki alanı açısından
ödemeler alanının gelişimini olumsuz etkileyebilecek nitelikte olduğunu
tespit etmesi durumunda, faaliyet iznini belirli sınırlar dahilinde geçerli
olacak şekilde vermeye yetkilidir. Faaliyet izni verilmesine ilişkin
kararlar Resmî Gazete’de yayımlandıkları tarihten itibaren geçerlilik
kazanır. Faaliyet izninin Resmî Gazete’de yayımlanmasından önce Bankaca
yapılacak tebligata istinaden, finansal faaliyet izin belgesi harç
yükümlülüğünün yerine getirildiğine dair belgenin Bankaya verilmesi
gerekir. Nihai onay aşamasının sonucu, olumsuz olması durumunda gerekçeleri
ile birlikte, başvuru sahibi şirkete bildirilir. Birinci fıkra uyarınca
yatırılmış olan tutar, başvuru sonucunun herhangi bir aşamada olumsuz
olması durumu da dâhil geri ödenmez.
(13) Faaliyet izni verilen kuruluşun, faaliyet izni
aldıktan sonra yeni bir faaliyet alanında hizmet vermek istemesi durumunda
Bankanın onayını alması zorunludur. Kuruluş tarafından bu fıkra uyarınca
Bankaya yapılacak başvurunun ekinde yeni faaliyet alanına ilişkin olarak
dördüncü fıkranın (a), (b), (d) ve (e) bentleri ile onuncu fıkranın (a),
(b) ve (c) bentlerinde yer alan belgelerden uygun olanlar ve Faaliyet
Genişletme Başvurusu Belge Kontrol Listesinin (EK-17) bulunması
gerekmektedir.
(14) Şirketin tüzel kişi nitelikli pay sahipleri
ile kontrolü elinde bulunduran ortaklarının yurt dışında kurulu bir banka
veya finansal kuruluş olması halinde, banka ve finansal kuruluş ile ilgili
olarak dördüncü fıkranın (ç), (h), (ı), (j) ve (ö) bentlerinde belirtilen
belgeler ile bunlara ilaveten;
a) Türkiye’de faaliyette bulunulmasına ilişkin
olarak yetkili organlarından alınmış karar örneklerinin,
b) Son yıla ait konsolide bağımsız denetim
raporunun,
c) Kurulmuş olduğu veya faaliyette bulunduğu ülkede
faaliyette bulunmasının yasaklanmamış olduğuna veya faaliyetleri üzerinde
herhangi bir kısıtlama bulunmadığına ilişkin yetkili denetim otoritesinden
alınmış belgenin,
ç) Ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet alanları,
organizasyon yapısı, kurulu bulunduğu ülke ve ülke dışındaki teşkilat
yapısı, uluslararası mali piyasalardaki faaliyetleri hakkında ayrıntılı
bilgi ve belgeler ile varsa derecelendirme şirketleri tarafından hazırlanan
ve öngörülen derecelendirmeyi de içeren raporun,
mümkün olması durumunda Bankaya gönderilmesi, aksi
halde bu belgelerin temin edilmesinin mümkün olmadığına dair bir
beyannamenin (EK-12) Bankaya iletilmesi gerekir.
(15) İstihbari inceleme aşamasına ve nihai onay
aşamasına ilişkin bilgi ve belgelerdeki eksikliklerin, eksikliğe ilişkin
Bankanın yazısının tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde giderilmemesi
halinde faaliyet izni başvurusu geçersiz hale gelir. Bu şirketlerin yeniden
faaliyet izni başvurusunda bulunmak istemesi durumunda faaliyet iznine
ilişkin süreç yeniden başlar.
(16) Faaliyet izni verilen kuruluş faaliyete
başladığı tarihten itibaren on gün içinde faaliyete başladığına dair
Bankaya bildirimde bulunur. Bu fıkra uyarınca yapılacak bildirimin ekine
lisans ücreti olan bir milyon Türk Lirasının ve buna ilişkin ödenmesi
gereken ilgili kanuni yükümlülüklerin Bankaca belirlenen hesaba
yatırıldığını gösterir dekont eklenir. Bu madde kapsamında faaliyet izni
almış olan kuruluşun gerçek kişi nitelikli pay sahipleri ile kontrolü
elinde bulunduran gerçek kişilere ait arşiv kaydını içeren güncel adli
sicil belgelerinin her iki yılda bir Bankaya ibraz edilmesi zorunludur.
(17) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının münhasıran
(g) bendinde yer alan ödeme hizmetini sunmak için yapılan başvurular için
dördüncü fıkranın (c) bendi ile onuncu fıkranın (a) bendinde sermaye ile
ilgili yer alan hususlar uygulanmaz.
(18) Banka, bu maddenin uygulanması bakımından
gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep edebileceği gibi, bu
maddede yer alan bilgi ve belgeleri farklı kapsam ve içeriklerde talep
etmeye yetkilidir.
(19) Banka, bu maddenin uygulanması bakımından,
mevzuatla verilmiş olan görevleri çerçevesinde daha önce almış olduğu
belgelerden uygun gördüklerini tekrar talep etmeyebilir.
(20) Başvuru sırasında verilen belgelerin
doğruluğunu veya faaliyet izni verilmesine esas teşkil eden bilgilerin
geçerliliğini etkileyen değişikliklerin gecikmeksizin Bankaya bildirilmesi
zorunludur.
(21) Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi ile 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan
hükümler, Banka tarafından kuruluşa verilen faaliyet izninin kapsadığı her
bir ödeme hizmeti türü için münhasıran değerlendirilir.
(22) Başvuru sahibi Şirketin en az bir pay
sahibinin bu Yönetmelik kapsamında nitelikli pay sahibi için aranan
şartları taşıması gereklidir.
Pay
edinim ve devirleri
MADDE 12
– (1) Aşağıda yer alan pay edinim
ve devirleri Bankanın iznine tabidir:
a) Doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yoluyla
sermayenin yüzde onunu ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya
bir ortağa ait doğrudan veya dolaylı payların sermayenin yüzde on, yüzde
yirmi, yüzde otuz üç veya yüzde ellisini aşması sonucunu veren pay
edinimleri ile bir ortağa ait payların bu oranların altına düşmesi sonucunu
veren pay devirleri. Oy hakkını içeren intifa hakkı tesisi ve sona ermesi
bu bentte belirtilen oran dâhilinde edinim ve devir sayılır.
b) (a) bendinde yer alan oransal sınırlara
bakılmaksızın, yönetim kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme
imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı.
c) Kuruluş sermayesinde yüzde on ve üzeri paya
sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay
devirleri.
(2) Birinci fıkra uyarınca pay edinecek gerçek ve
tüzel kişilerin Bankaya yapacakları başvurulara, payların satın alınmasında
kullanılacak kaynak hakkında açıklama, payların devri ile ilgili yapılan
sözleşmenin bir örneği, payları devralacak tüzel kişilerin pay edinimine
ilişkin yetkili kurullarından alınmış karar örnekleri ve pay
devralacaklarla ilgili olarak 11 inci maddenin dördüncü fıkrasının (a),
(b), (c), (d), (e), (n) ve (ö) bentleri hariç olmak üzere dördüncü
fıkrasında sayılan belgeler ile Pay Devri Başvurusu Belge Kontrol
Listesinin (EK-18) eklenmesi zorunludur.
(3) Payları devralacak tüzel kişinin yurt dışında
kurulu bir banka veya finansal kuruluş olması halinde, Bankaya yapılacak
başvurulara, 11 inci maddenin dördüncü fıkrasının (ç), (h), (ı) ve (j)
bentlerinde ve on dördüncü fıkrasında belirtilen belgeler ile Pay Devri
Başvurusu Belge Kontrol Listesinin (EK-19) eklenmesi zorunludur.
(4) Kuruluşun hisselerinin 9/6/1932 tarihli ve 2004
sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre icra dairesinden satın
alınması durumunda ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri uygulanır.
(5) Hisseleri borsada işlem gören kuruluşun
hisselerinin birinci fıkrada öngörülen oranlarda bir gerçek veya tüzel kişi
tarafından edinilmesi halinde, bu hisselere bağlı mali haklar hariç
ortaklık haklarının kullanılabilmesi için Bankadan izin alınması
zorunludur. Söz konusu oranların, kuruluşun borsa dışından elde edilen
hisseleri de dahil olmak üzere borsada işlem gören hisselerin edinilmesi ile
gerçekleşmesi halinde de bu fıkra hükmü uygulanır.
(6) Yönetim kuruluna üye belirleme imtiyazı veren
payların borsadan alınması halinde oy hakkını kullanma amacı bulunup
bulunmadığına bakılmaksızın pay devri için Bankadan izin alınması
zorunludur.
(7) Hisseleri borsada işlem gören ve bir kuruluşun
sermayesinin yüzde on veya daha fazlasına sahip olan bir tüzel kişinin
borsada işlem gören paylarının, kontrolün değişmesine yol açacak oranlar
dahilinde borsadan edinilmesi halinde ilgili kuruluşun bu paylara tekabül
eden hisselerine ait mali haklar hariç ortaklık haklarının kullanılabilmesi
için Bankadan izin alınması zorunludur.
(8) Yönetim Kurulu, genel kurul toplantılarına
katılan pay sahiplerine ilişkin Kanunun 25 inci maddesi ile bu maddede
öngörülen yükümlülükler çerçevesinde Bankadan izin alınıp alınmadığının
tespitini sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdür.
(9) Bankadan gerekli izinlerin alınmaması nedeniyle
yetkili olmayan pay sahiplerinin kuruluşun genel kurullarında oy hakkı
kullandığının tespiti halinde, alınan kararların iptali için Banka
tarafından yönetim kurulundan 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununun ilgili maddeleri çerçevesinde gerekli işlemlerin başlatılması
istenir.
(10) Birinci fıkrada belirtilen oranlar ve hususlar
kapsamında izin alınması şartı saklı kalmak kaydıyla, kuruluşların mevcut
nitelikli pay sahipleri arasında, imtiyazlı paylara sahip pay sahiplerinin
mevcut imtiyazlarını değiştirmeyecek şekilde yapılacak pay devirleri, bu
pay devirleri sonucunda nitelikli pay sahiplerinde herhangi bir değişiklik
olmaması durumunda, Bankanın iznine tabi değildir. Bu fıkra kapsamına giren
pay devirlerinin, on iş günü içerisinde Bankaya bildirilmesi gerekmektedir.
(11) Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde
belirtilen pay edinim ve devir işlemlerinin, kontrolün elinde bulundurulması
imkanı sağlayacak şekilde yapılması halinde ilk kez pay edinecek veya
devralacak gerçek ve tüzel kişilerin EK-21’de yer alan formu pay devri
başvurusu kapsamında Bankaya sunması zorunludur.
Dolaylı
pay sahipliğinin hesaplanması
MADDE 13
– (1) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasında, gerçek kişilere ait dolaylı pay sahipliğinin belirlenmesinde,
bir gerçek kişi ile eş ve çocuklarına ve bunların sınırsız sorumlulukla
katıldıkları ortaklıklara veya bu kişi veya ortaklıkların ayrı ayrı veya
birlikte kontrol ettikleri ortaklıklara ait paylar birlikte dikkate alınır.
Tüzel kişilere ait dolaylı pay sahipliğinin belirlenmesinde bunlara ait
paylar ile bunların kontrol ettikleri ortaklıklara ait paylar birlikte hesaplanır.
(2) Bir gerçek veya tüzel kişinin bir kuruluşun
sermayesindeki dolaylı pay sahipliğinin tespitinde uygulanacak usul ve
esaslar aşağıda belirtilmiştir:
a) Kuruluşta pay sahibi bulunan veya pay devralacak
tüzel kişi ortaklıklar ile varsa bunların tüzel kişi ortaklarının ortaklık
yapıları zincirleme bir suretle gerektiği takdirde gerçek kişilere
ulaşılıncaya kadar tespit edilir.
b) Kuruluş sermayesinde tüzel kişiler aracılığı ile
olan dolaylı pay sahipliği oranı, iştirak oranlarının çarpılması suretiyle
hesaplanır. Aynı kişinin ara kademelerde yer alan tüzel kişilere doğrudan
iştiraki bulunması halinde, söz konusu doğrudan iştirak oranı, müteakip
çarpım işleminden önce o kademeye kadar ulaşılan orana ilave edilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluşların Faaliyet Esasları ile Yapamayacakları
İş ve İşlemler
Kuruluşların
faaliyet esasları
MADDE 14
– (1) Kuruluşun, faaliyetleri
sırasında sunduğu hizmetlerin kesintisiz, güvenli, etkin ve verimli bir
şekilde sürdürülmesini sağlamak amacıyla;
a) Yeterli ve nitelikli personel ve teknik donanıma
sahip olması,
b) Gerekli bilgi sistemlerini ve teknolojik
altyapıyı kurması,
c) 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak
düzenlemelerde yer alan gereklilikleri yerine getirmesi,
ç) Gerekli bilgi, belge ve muhasebe kayıt
sistemleri ile düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlayacak yeterli altyapıya
sahip olması,
d) Faaliyetlerine ilişkin şikâyet ve itirazların
yapılabilmesi ve bu şikâyet ve itirazların etkin bir şekilde değerlendirilip
sonuçlandırılabilmesi için gerekli altyapıyı oluşturması,
e) Faaliyetleri esnasında gerçekleşebilecek hata,
sahtekarlık, menfaat çatışması, bilgi manipülasyonu ve kaynakların kötüye
kullanımı gibi olayların önlenmesi ve bu tür olayların gerçekleşmesi
durumunda sorumluluğu bulunanların açıkça belirlenmesine imkan sağlayacak
şekilde işlevsel görev ayrımına gitmesi, kuruluş içindeki tüm birimlerin,
yönetim organlarının ve personelin yetki ve sorumluluklarını açıkça ve
yazılı olarak belirlemesi,
f) Kanun kapsamındaki faaliyetlerinin sorunsuz bir
şekilde gerçekleşmesini tehlikeye sokabilecek türde iş ve işlemler
gerçekleştirmemesi,
g) 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç
Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili ikincil
düzenlemelere uyum sağlaması, 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri
gerektirdiği şekilde müşterilerinin kimlik bilgilerini tespit etmesi, 5549
sayılı Kanun ve ilgili ikincil düzenlemeler başta olmak üzere mevzuatta yer
alan yükümlülüklere aykırı iş ve işlemler gerçekleştirmemesi,
ğ) 26 ncı madde uyarınca yeterli ve etkin bir iç
kontrol sistemi oluşturması,
h) 27 nci madde uyarınca etkin bir risk yönetim
sistemi kurması,
ı) Ödeme hizmeti sunacağı işyerlerini seçerken
gerekli dikkat ve özeni göstermesi, bu kapsamda gerekli istihbari
çalışmaları yapması, bu çalışmaları yapabilmek için bu amaçla kurulmuş
merkezi altyapıları kullanabilir durumda olması,
i) Temsilci seçiminde gerekli özeni göstermesi,
j) Bu fıkrada sayılanların dışında bu Yönetmelik ve
ilgili diğer mevzuatta yer alan yükümlülüklere uyum sağlaması,
gerekmektedir.
(2) Kuruluş, çalışanlarının kendilerine verilen
işin yapılması sırasında yaptıkları iş ve işlemlerden sorumludur.
Kuruluşlar
tarafından yapılamayacak faaliyetler
MADDE 15
– (1) Kuruluş, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasında yer alan ödeme hizmetlerinden faaliyet izni
başvurularında belirtilenlerden Bankaca uygun görülenler ile sınırlı olmak
üzere faaliyette bulunur. 4 üncü maddenin birinci fıkrasında düzenlenen,
ancak faaliyet izni başvurusunda belirtilmeyen ödeme hizmetlerinin
sunulabilmesi için gerçekleştirilmesi planlanan faaliyete ilişkin olarak
Bankadan izin alınması zorunludur.
(2) Ödeme kuruluşu; 4 üncü maddenin birinci
fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerinin ve Kanunun 12 nci maddesinin ikinci
fıkrasının (ğ), (h), (ı), (i), (j) ve (k) bentlerinde yer alan işlemlerle
ilgili faaliyetlerin sunulması, ödeme hizmetlerinin sunulması ile ilgili
olan ve ödeme hizmeti sağlayıcılarının faaliyetlerini güvenli kılan ve
kolaylaştıran, kart verilerinin işlenmesi, suistimal ve dolandırıcılık
önleme gibi ödeme hizmetlerini tamamlayıcı nitelikte olan yan hizmetler ile
ödeme hizmetleri ile ilgili eğitim ve danışmanlık hizmetleri dışında
herhangi bir ticari faaliyette bulunamaz.
(3) Elektronik para kuruluşu; elektronik para ihraç
edilmesi, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerinin ve
Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının (ğ), (h), (ı), (i), (j) ve (k) bentlerinde
yer alan işlemlerle ilgili faaliyetlerin sunulması, Kanunun 18 inci
maddesinin beşinci fıkrası kapsamına giren ön ödemeli araçlara ilişkin
işlemlerin yürütülmesi, elektronik paranın ihracı veya ödeme hizmetlerinin
sunulması ile ilgili olan ve ödeme hizmeti sağlayıcılarının faaliyetlerini
güvenli kılan ve kolaylaştıran kart verilerinin işlenmesi, suistimal ve
dolandırıcılık önleme gibi ödeme hizmetlerini tamamlayıcı nitelikte olan
yan hizmetler ile elektronik paranın ihracı veya ödeme hizmetleri ile
ilgili eğitim ve danışmanlık hizmetleri dışında herhangi bir ticari
faaliyette bulunamaz.
(4) Kuruluş, işlemin her iki tarafının da Türkiye’de
yerleşik olduğu ve Türkiye’de bulunan ödeme hizmeti sağlayıcılarının
kullandığı ödeme işlemleri ile ilgili olarak döviz alım satım işlemi
yapamaz. Kuruluş, işlemin taraflarından birinin yurt dışında bulunması
şartıyla ve aşağıdaki koşulların bulunması durumunda, sadece ödeme
hizmetinin sunulmasıyla ilgili olmak kaydıyla döviz alım satım işlemi
yapabilir:
a) Bir ödeme hesabına bağlı olarak gerçekleştirilen
ödeme işlemleri ile ilgili döviz alım satım işlemlerinde, döviz alım satım
işleminin tutarının ödeme işlemine konu tutarı aşmaması ve her halükarda
ödeme işlemi ile ilgili alım satım işlemi yapılan dövizin en geç ertesi iş
günü sonu itibarıyla aynı müşteriye ait bir ödeme hesabında bulunmaması.
b) Herhangi bir hesaba bağlı olmaksızın yapılan
döviz alım satım işlemlerinin ilgili para transfer veya havale işlemi ile
ardışık veya ardışığa yakın işlem numaraları almasının ve işlemlerin
birbirleri ile ilişkili olduğunun tespit edilmesinin sağlanması ve
birbirini takip edecek şekilde gerçekleşmesi.
(5) Kuruluş, dördüncü fıkranın (a) ve (b)
bentlerine uyulması kaydıyla, Türkiye’de yerleşik sayılmayan kişilere
ilişkin sunduğu ödeme hizmetleri ile ilgili olarak, sadece ödeme hizmetinin
sunulmasıyla ilgili olmak şartıyla döviz alım satım işlemi yapabilir. Kuruluşun,
işlemin iki tarafı da yurt dışında yerleşik kişilerden oluşan ödeme
işlemlerine ilişkin sunduğu ödeme hizmetleri ile ilgili olarak
gerçekleştirdiği döviz alım satım faaliyetleri ikinci, üçüncü ve dördüncü
fıkralara aykırılık olarak değerlendirilmez.
(6) Banka, kuruluşa bu madde uyarınca Kanun
kapsamında ödeme hizmeti olarak değerlendirilmeyen alanlarda faaliyet
gösterebilmesi için ilave özkaynak bulundurma yükümlülüğü getirebilir.
(7) Kuruluş mevduat veya katılım fonu kabul edemez,
her türlü belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptığı açıklamalarda
banka adını ya da banka gibi faaliyet gösterdiği ya da banka adına işlem
yaptığı izlenimini uyandıracak ifadeleri kullanamaz.
(8) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g)
bentlerinde belirtilen ödeme hizmetlerini sunan kuruluşlar, tüzel kişilerin
ve tacirlerin idari ve operasyonel süreçlerine ilişkin olarak, katma
değerli hizmetler ile ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan ve ödeme
hesabı olarak değerlendirilmeyen diğer hesaplarla ilgili bilgi hizmetlerini
sunabilir. Bu husus ikinci ve üçüncü fıkralara aykırılık olarak
değerlendirilmez.
Kredi
kullandırma yasağı
MADDE 16
– (1) Kuruluş, kredi veremez ve
kredi verdiği izlenimini yaratacak şekilde reklam ve pazarlama
faaliyetlerinde bulunamaz. Ödenmesine aracılık edilen tutarlar
taksitlendirilemez.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendi
kapsamında ödenmesine aracılık edilen tutarın aracı olarak faaliyet
gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği
faturaya yansıtılması suretiyle, faturanın son ödeme tarihine kadar tahsil
edilmesi kredi sayılmaz. Bu fıkra hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilen
ödeme hizmetlerinde kuruluş, ilgili fatura tutarı tahsil edilmediği sürece
alıcıya ödeme yapamaz veya yapılacak ödemeler için garanti veremez.
(3) Kuruluş, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (d)
bendi kapsamında ödenmesine aracılık edilen tutarın aracı olarak faaliyet
gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği
faturaya yansıtılması suretiyle gerçekleştirildiği ödeme işlemleri için
müşterinin geçmiş faturalarını ödeme alışkanlığı başta olmak üzere mümkün
olan sorgulamaları yaparak elde ettiği bilgiler çerçevesinde müşterilere
ilişkin risk değerlendirmesi yapmakla ve risk değerlendirme sonuçlarına
göre ikinci fıkra kapsamında yapılacak ödemeler için müşteri adına işlem
bazlı ve müşterinin ilgili elektronik haberleşme işletmecisi nezdinde sahip
olduğu tüm hatlara ilişkin aylık toplam harcama miktarına dair üst limit
belirlemekle yükümlüdür. Bu fıkra uyarınca belirlenecek üst limitler, işlem
başına beşyüz Türk Lirasını, müşterinin ilgili elektronik haberleşme
işletmecisi nezdinde sahip olduğu tüm hatlara ilişkin aylık toplam harcama
için binikiyüzelli Türk Lirasını geçemez. Banka bu limitleri üç katına
kadar arttırmaya yetkilidir.
(4) Banka, ihtiyaç duyulması durumunda, üçüncü
fıkra kapsamında belirlenen üst limitlerin kullanım bilgilerinin elektronik
haberleşme işletmecileri arasında paylaşımına olanak sağlayacak bir alt
yapı kurulmasına yönelik çalışmalar yapmaya ve altyapının kurulmasının
ardından aylık toplam harcama miktarına ilişkin üst limitlerin elektronik
haberleşme işletmecileri nezdinde sahip olunan tüm hatlar dikkate alınarak
belirlenmesine karar vermeye yetkilidir.
(5) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendi
kapsamında ödenmesine aracılık edilen tutarın aracı olarak faaliyet
gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisinin düzenlediği
faturaya yansıtılması suretiyle gerçekleştirildiği ödeme işlemlerinde
faturanın son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenmemesi
durumunda, kuruluş ilgili müşteriye bu hizmeti sunmayı derhal durdurur,
faturanın ödenmesinin ardından abonenin açık talep ve onayının olması
durumunda müşteriye bu hizmeti sunmaya tekrar başlayabilir. Faturanın son
ödeme tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumunda ise aynı
müşteriye bu hizmeti en az bir yıl tekrar açmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Şube, Temsilci, Dış Hizmet Alımı ve Bildirimler
Şube açma
MADDE 17
– (1) Kuruluş, bu Yönetmelikte
öngörülen koşulları yerine getirmesi kaydıyla, faaliyetlerini şube açmak
suretiyle yerine getirebilir. Özkaynağı 33 üncü maddenin birinci fıkrasında
belirtilen seviyede bulunmayan kuruluş yeni şube açamaz.
(2) Açılan şubenin adres ve iletişim bilgileri
kuruluşun internet sitesinde yayımlanır. Kuruluş, şubelerine ilişkin
listenin güncel tutulmasından sorumludur ve şube listesini Birlik
tarafından belirlenen usul ve esaslara göre Birliğe iletir. Kuruluş bazında
güncel şube listeleri, gerekli bilgilerle birlikte Birlik tarafından
Birliğin internet sitesinde yayımlanır.
(3) Kuruluşun yurt dışında şube açabilmesi için
şube açmayı planladığı ülke mevzuatı ve uygulamalarında, Bankanın denetim
ve gözetim faaliyetleri kapsamında ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri
edinmesine ve denetim yapmasına ilişkin herhangi bir engel bulunmaması
şarttır.
(4) Kuruluşun, yurt dışı şubesinin faaliyete
başlamasını ya da faaliyetinin sona ermesini izleyen bir ay içinde Bankaya
bildirimde bulunması zorunludur. Banka, mevzuata aykırı bir durum tespit
etmesi veya kuruluşun faaliyetlerinin kesintisiz ve sorunsuz bir şekilde
sürdürülmesini tehdit ettiğine karar vermesi durumunda kuruluşun yurt dışı
şubesini kapatmasını ve belirli ülkelerde faaliyet gösterilmemesini
istemeye yetkilidir.
(5) Kuruluş, şubenin kuruluş adına ve hesabına
hizmet verdiğinin müşterilere bildirilmesini temin eder.
(6) Banka, kuruluşun faaliyetleri esnasında şube
kullanmasının kuruluşun faaliyetlerinin sorunsuz bir şekilde sürdürülmesi
açısından risk oluşturduğunu veya kuruluşun şubeleri yönetme konusunda
sorun yaşadığını tespit etmesi durumunda, kuruluşun şube veya şubeler
aracılığıyla faaliyet sunmayı sonlandırmasını istemeye yetkilidir.
Temsilci
MADDE 18
– (1) Kuruluş, ödeme hizmetlerini
elektronik veya fiziki kanallar üzerinden temsilci aracılığıyla
yürütebilir. Kuruluşun ödeme hizmetlerini temsilci aracılığıyla
yürütebilmesi için temsilciden on üçüncü fıkra uyarınca gerekli bilgi ve
belgeleri temin etmiş olması, temsilcinin ödeme hizmetlerinin sorunsuz ve
mevzuata uygun şekilde sunulması konusunda risk oluşturmadığına kanaat
getirmesi ve temsilciyi Birlik tarafından elektronik ortamda oluşturulan
listeye kaydettirmesi gerekir. Kuruluş ile temsilci arasındaki sözleşme
yazılı olarak düzenlenir. Kuruluş, bu madde kapsamında temsilci
kullanılması dışında ödeme hizmetlerinin sunumu amacıyla herhangi bir
şekilde, üçüncü kişileri yetkilendiremez ve üçüncü kişilerle temsilcilik
sözleşmesi dışında bir başka isim altında sözleşme imzalayamaz. Kuruluşun
sunduğu hizmetler ile ilgili olarak pazarlama konusunda aldıkları da dâhil
olmak üzere 21 inci madde kapsamındaki dış hizmet alımları, dış hizmet
alınacak şirketin hiçbir şekilde fon aktarımına aracılık etmemesi şartıyla,
bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.
(2) Kuruluş temsilciyi, temsilcilik sözleşmesinin
imzalanmasından itibaren on beş iş günü içerisinde, birinci fıkrada yer
alan listeye kaydettirmek üzere Birliğe bildirmekle yükümlüdür. Kuruluş,
Birlik tarafından oluşturulan listeye kaydedilmemiş temsilcisi aracılığıyla
ödeme hizmeti sunamaz.
(3) Kuruluş, temsilcinin ödeme hizmeti sunmasının
ilgili mevzuata aykırılık teşkil ettiğini tespit etmesi halinde temsilcilik
ilişkisini sonlandırır ve temsilcilik ilişkisinin sona erdirildiği her
durumda, temsilcilik ilişkisinin sona ermesinden itibaren beş iş günü
içerisinde, temsilcinin kayıtlarını birinci fıkrada yer alan listeden
sildirtmek üzere Birliğe bildirimde bulunur.
(4) Birlik tarafından oluşturulan listeye kuruluş
ve temsilcinin işletme sahibi hakkında bilgiler, kuruluşun ve temsilcinin
faaliyet alanı, adres ve tebligat bilgileri ve elektronik ortamda hizmet
sunan temsilcinin internet sitesi adresi kaydedilir. Birlik tarafından
tutulan liste Birliğin internet sitesinde kamuoyunun erişimine açık şekilde
yayımlanır.
(5) Özkaynağı 33 üncü maddenin birinci fıkrasında
belirtilen seviyede bulunmayan kuruluş yeni temsilci tayin edemez.
(6) Temsilcinin ödeme hizmetlerini acente, bayi
veya benzer adlar altında tayin edeceği alt temsilci aracılığıyla sunması
yasaktır. Kuruluşlar, sunulacak hizmetin kendi faaliyet izinleri kapsamında
bulunması şartıyla, birbirlerinin temsilcisi olabilir. Kuruluşların
birbirinin temsilcisi olduğu durumlarda temsilci olan kuruluşun
temsilcileri bu fıkra kapsamında alt temsilci olarak değerlendirilmez.
Temsilcilere ilişkin liste, birinci fıkrada belirtilen ve Birlik tarafından
oluşturulan liste esas alınmak suretiyle kuruluşun internet sitesinde
yayımlanır. Kuruluş, yayımlanan listenin güncel tutulmasından sorumludur.
(7) Elektronik para kuruluşunun temsilcisi elektronik
para ihraç edemez.
(8) Kuruluş, temsilcinin temsil ilişkisi kapsamında
sunduğu hizmetlerin Kanuna ve bu Yönetmeliğe uygun yürütülmesinden
sorumludur. Kuruluş, temsilcinin kuruluş adına ve hesabına hizmet
verdiğinin, hem sağlanacak bilgi ve belgelerde hem de çalışma yeri nezdinde
açık ve herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek gösterim şekilleriyle müşterilere
bildirilmesini temin eder.
(9) Temsilci ödeme hizmetlerinin yerine
getirilmesinden ve Kanuna ve bu Yönetmeliğe uygun yürütülmesinden
sorumludur. Bu sorumluluk, kuruluşun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Kuruluş, temsilcinin seçiminde gerekli özeni gösterdiğini ileri sürerek
sorumluluktan kurtulamaz.
(10) Kuruluş ile temsilcileri arasında bu madde
kapsamındaki faaliyetler dolayısıyla yapılacak fon transferlerinin tamamı
kuruluş ve temsilci adına 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar nezdinde
açılmış hesaplar aracılığıyla gerçekleştirilir. Temsilciler bu fıkra
kapsamında kullanacakları banka hesaplarını kuruluşa iletir ve kuruluş bu
hesapları temsilci bazında kayıt altına alır.
(11) Gerçek kişi temsilciler ile tüzel kişi
temsilcinin ortaklarının 5411 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci
fıkrasının (d) bendinde belirtilen şartı taşımaları zorunludur.
(12) Kuruluş, temsilci aracılığıyla yürüteceği ödeme
hizmetlerinin sorunsuz şekilde sürdürülmesinden sorumludur. Kuruluş,
temsilcinin seçiminde ödeme hizmetlerinin sorunsuz sürdürülmesi için
gerekli özeni gösterir. Bu kapsamda, temsilcinin ticari itibarı,
kredibilitesi, alanındaki tecrübesi, finansal durumu, personel ve donanım
durumu da kuruluş tarafından değerlendirilir. Kuruluş, bu değerlendirmeyi
yaparken gerekli bilgi ve belgeleri temin eder.
(13) Kuruluş, temsilci adaylarına ilişkin yapacağı
değerlendirmelerde kullanmak üzere temsilci adayı kişilerden;
a) Formatı ve kapsamı Birlik tarafından
belirlenecek başvuru formunu,
b) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel
kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin
yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesi, bu bilgilerin tamamının tek bir Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesinde bulunmaması halinde, bu bilgilerin tümünü göstermek üzere
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin ilgili sayıları veya bu hususları
gösteren belgeler ile tüzel kişiliği temsile ve ilzama yetkili kişilerin
noter tasdikli imza beyannamesi suretini,
c) Gerçek kişi olması halinde, varsa kayıtlı olduğu
ticaret odasından veya bağlı olduğu esnaf odasından başvuru yılı içinde
alınmış kayıt belgesinin aslı veya Müdürlükçe ya da ilgili sicil
memurluğunca tasdik edilmiş sureti ile noter tasdikli imza beyannamesi
suretini,
ç) Vergi levhası ile muaccel vergi borcu ve sigorta
primi borcu bulunmadığına dair ilgili vergi daireleri ve Sosyal Güvenlik
Kurumundan alınacak belgeleri,
d) Temsilcilik faaliyetinin fiziki kanallarda
yürütüleceği durumlarda fiziki adresleri gösterir belgeleri, elektronik
kanallarda yürütülmesi durumunda elektronik erişim adreslerini,
e) Ortakların kimlik fotokopileri ve arşiv kaydını
içeren adli sicil kayıtlarını gösterir belgeleri,
f) Temsilcilik faaliyetinin fiziki kanallarda
yürütüleceği durumlarda işletmeye ait son bir ay içerisinde çekilmiş olan
ve işletmenin genel durumunu gösterir yeterli sayıda ve nitelikte
fotoğrafı, elektronik kanallarda yürütüleceği durumlarda ise elektronik
ortamın ekran görüntülerini,
g) Son döneme ait varsa kurumlar vergisi
beyannamesi sureti ve mümkün olması durumunda mali tabloların suretini,
ğ) Varsa başvuru sahibine ve başvuru sahibinin
tüzel kişi olması durumunda hâkim ortaklara ait güncel Findeks raporlarını,
h) Temsilci adaylarından, 7/8/1989 tarihli ve
89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat çerçevesinde
geçmişte yetkisiz olarak döviz alım satım faaliyetinde bulunulmadığına ve
temsilcilik ilişkisinin devam ettiği süre boyunca da bulunulmayacağına
ilişkin beyannameyi,
almakla, bunlardan (a) ve (h) bentleri
dışındakilerin her iki yılda bir yenilenmesinin takibini sağlamakla yükümlüdür.
(14) Kuruluş, bu maddede yer alan şartları yerine
getirmeden ödeme hizmetlerini temsilciler aracılığıyla yürütemez.
Temsilcilerin temsilcilik şartlarını sağlamaya devam ettiği kuruluş
tarafından onbeşinci fıkra çerçevesinde düzenli aralıklarla takip edilir ve
Birlik tarafından da bu hususların risk bazlı bir şekilde takip edilmesine
ilişkin uygun bir takip mekanizması oluşturulur.
(15) Kuruluş, temsilcilerinin faaliyetlerini Kanun
ve bu Yönetmelik başta olmak üzere mevzuata uygun şekilde yerine
getirdiğini ve herhangi bir şekilde yasa dışı faaliyette bulunmadıklarını
kontrol etmek üzere merkezi bir sistem kurar, bu sistem çerçevesinde
temsilcilerin faaliyetlerini düzenli şekilde gözetim altında tutar, asgari
olarak aşağıdaki hususları yakından takip eder ve herhangi bir aykırılık
tespit etmesi durumunda temsilcilik ilişkisini derhal sonlandırır:
a) Temsilcilik faaliyetlerinin Kanun ve bu
Yönetmelik başta olmak üzere mevzuata uygun şekilde yerine getirilmesi.
b) Kanun kapsamındaki faaliyetler yürütülürken 5549
sayılı Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi.
c) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı
Karar ve ilgili mevzuat çerçevesinde yetkisiz olarak döviz alım satım
faaliyetinde bulunulmaması.
ç) Çalışma yerinde hiçbir suretle döviz kurlarını
gösteren pano veya benzeri doküman ya da cihaz bulundurulmaması.
d) Çalışma yerinde döviz sembollerinin
bulundurulmaması ve döviz alım satımı yapıldığı izlenimini uyandıracak
hiçbir kelime, deyim veya işaretin bulundurulmaması.
(16) Kuruluş, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında
32 sayılı Karar ve ilgili mevzuat çerçevesinde yetkisiz olarak döviz alım
satım faaliyetinde bulunmuş olan kişilerle temsilcilik ilişkisi kuramaz.
(17) Kuruluş, on beşinci fıkranın (c) bendine
aykırı davrandığını tespit ettiği temsilcileri derhal T.C. Hazine ve Maliye
Bakanlığına bildirir.
(18) Kuruluş, temsilcilerin çalışma yerlerinde,
EK-13 veya EK-14’te örneği yer alan biçim ve içerikteki yazılardan
kuruluşun faaliyetleri kapsamında uygun olanının aşağıdaki şartlara uygun
şekilde ilan edilmesini sağlar. Bu fıkra uyarınca temsilcilerin çalışma
yerlerinde bulunacak bildirimler on beşinci fıkranın (d) bendine aykırılık
oluşturmaz.
a) İşyeri girişine, en az A3 boyutunda ve 28 punto
büyüklüğünde.
b) Vezne kısmına, en az A4 boyutunda ve 18 punto
büyüklüğünde.
c) İşyeri içerisinde müşterilerin görebileceği bir
alana en az A3 boyutunda ve 28 punto büyüklüğünde.
(19) Kuruluş, 5549 sayılı Kanun kapsamındaki
yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli tedbirlerin alınması ve
dolandırıcılığın önlenmesi için temsilciler tarafından kullanılacak iç
kontrol yöntemlerinin oluşturulmasından sorumludur.
(20) Bu madde kapsamında temsilci tarafından
kuruluşa verilecek belgeler ile kuruluş tarafından temsilciye ilişkin temin
edilecek diğer bilgi ve belgeler, kuruluş bünyesinde temsilcilik ilişkisi
devam ettiği sürece ve temsilcilik ilişkisinin sona ermesinin ardından en
az on yıl muhafaza edilir ve denetime hazır bulundurulur.
(21) Banka, tüketici haklarının korunması açısından
gerekli görülmesi veya temsilcinin ödeme hizmeti sunmasının ilgili mevzuata
aykırılık teşkil ettiğinin tespit edilmesi hallerinde kuruluştan temsilci
ile arasındaki sözleşme ilişkisinin sona erdirilmesini istemeye yetkilidir.
(22) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı
Kararın 2 nci maddesinde sayılan işlenmiş kıymetli maden ve kıymetli taş
alım satımında bulunan kuyumcu, sarraf ve mücevheratçı gibi isimlerle
faaliyet gösteren kişiler ile 30/1/2018 tarihli ve 30317 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara
İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’in 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (o) bendinde tanımlanan yetkili müesseseler bu madde kapsamında
temsilci olamaz. Banka, faaliyet alanı bazında temsilci olamayacak diğer gerçek
veya tüzel kişileri belirlemeye yetkilidir.
(23) Sadece elektronik paranın dağıtımı ve fona
çevrilmesi işlemlerini yürütenler bu madde hükümlerine tabi değildir.
(24) Kuruluş ile temsilci arasında yapılacak olan
yazılı sözleşmede temsil ilişkisinden ve tabi bulunulan mevzuattan doğan
tüm sorumluluk, hak ve yükümlülüklerin, belirlenen sorumlulukların ve
yükümlülüklerin yerine getirilmesinde ilgili mevzuata aykırılık halinde
tarafların cezai sorumluluklarının açıkça belirlenmesi esastır.
(25) Yirmi dördüncü fıkrada yer alan sözleşmenin
yapılması sırasında temsilciye, sözleşme koşullarının varlığı hakkında
açıkça bilgi verilmesi ve bunların içeriğini öğrenme imkânının sağlanması
gereklidir.
(26) Temsilcilik sözleşmelerinde on beşinci fıkrada
yer alan hususlara açık bir şekilde yer verilir ve temsilcinin bunlara
uymakla yükümlü olduğu, temsilcinin bu hususlara uymamasının haklı fesih
sebebi sayılacağı ve temsilcinin bu tür faaliyetler dolayısıyla kuruluşun
uğrayacağı zararların tazmininden sorumlu olduğu açıkça belirtilir. Temsilcilik
sözleşmelerinde yer alacak diğer asgari unsurlar, Birlik tarafından
Bankanın uygun görüşü alınarak belirlenir. Kuruluşlar temsilcileri ile
asgari olarak bu unsurları ve yirmidördüncü fıkradaki hususları içerecek
şekilde sözleşme yapmakla yükümlüdür. Ancak, temsilcilik sözleşmelerinde
işin özelliğine uygun olarak özel şartlar tesis edilebilir.
(27) Kuruluşun, yaygın mağaza ağı ve bir ödeme
hizmeti sağlayıcısı ile temsilcilik ilişkisi kurması durumunda, on üçüncü
fıkranın (a) bendine uygun olarak düzenlenmiş başvuru formunu alması
yeterlidir.
(28) Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketinin
Kanun kapsamındaki faaliyetleri için kullandığı temsilcileri de birinci
fıkra uyarınca Birlik tarafından oluşturulan listeye kaydedilir. Posta ve
Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi, Kanun kapsamındaki faaliyetleri için
kullandığı temsilcilerini birinci fıkrada yer alan listeye kaydettirmek
üzere, temsilci ile sözleşme yapmasını takiben onbeş iş günü içerisinde,
Birliğe bildirmekle yükümlüdür.
(29) Çalışma yerlerine ilişkin şartlar, mahiyetine
uygun düştüğü ölçüde, temsilcilerin internet siteleri ve mobil uygulamalar
gibi çevrim içi ortamlar bakımından da aranacaktır.
(30) Kuruluşun, yurt dışında yerleşik gerçek veya
tüzel kişilerle yurt dışındaki faaliyetleri ile ilgili olarak kuracağı
temsilcilik ilişkisi dokuzuncu, onuncu, on birinci, (a) ve (f) bentleri
hariç olmak üzere on üçüncü, on dördüncü, on beşinci, on altıncı, on
yedinci, on sekizinci, yirmi ikinci ve yirmi altıncı fıkralar dışında bu
madde hükümlerine tabidir.
(31) Kuruluş, yurt dışında yerleşik gerçek veya
tüzel kişilerle temsilcilik ilişkisi kurmak istediği her ülke için ayrı
ayrı olmak üzere, temsilcilik açılmasının gerekçelerini ve faydalarını
ayrıntılı bir şekilde açıklayan bir raporla birlikte ilk temsilcilik
sözleşmesinin imzalanmasından en az otuz gün önce Bankaya bildirimde
bulunmakla yükümlüdür.
(32) Banka, yurt dışında yerleşik gerçek veya tüzel
kişilerle temsilcilik ilişkisi kurulamayacak ülkeleri belirlemeye
yetkilidir.
(33) Kuruluşun yurt dışında yerleşik gerçek veya
tüzel kişi temsilci sayısı, 36 ncı maddenin altıncı fıkrası uyarınca ilave
teminat tutarı hesaplamasına dâhildir.
(34) Kuruluşun yurt dışında yerleşik gerçek veya
tüzel kişilerle temsilcilik ilişkisi kurabilmesi için temsilciliğin
bulunduğu veya faaliyet gösterdiği ülke düzenlemeleri ve uygulamalarında
Bankanın ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri edinmesine ve söz konusu
temsilciliklerde denetim yapılmasına ilişkin herhangi bir engel bulunmaması
şarttır.
(35) Kuruluşun, yurt dışında yerleşik bir ödeme
hizmeti sağlayıcısını temsilci olarak tayin etmesi durumunda tayin edilecek
temsilcinin faaliyet gösterdiği ülkede ödemeler alanında faaliyet gösterme
konusunda herhangi bir kısıtının bulunmaması gerekir. Yurt dışında yerleşik
temsilciler için bu madde kapsamında alınacak belgeler konusunda, dördüncü
fıkrası hariç olmak üzere 79 uncu madde hükümleri uygulanır.
Yurt
dışında yerleşik tüzel kişilerle birlikte hizmet sunulması
MADDE 19
– (1) Kuruluş, yedinci fıkra uyarınca
Bankadan izin almış olan yurt dışında yerleşik tüzel kişilerle amaç veya
faaliyetleri doğrultusunda iş birliği yapabilir. Bu madde kapsamındaki iş
birliği kuruluşun Kanun kapsamına giren ödeme hizmetlerini yurt içinde
yerleşik müşterilerine yurt dışında yerleşik tüzel kişi ile birlikte
sunması şeklindedir ve sadece gönderen veya alıcıdan en az birisinin yurt
dışında bulunduğu ödeme hizmetleri ile sınırlı olacak şekilde yapılabilir.
Gönderen ve alıcının ikisinin de yurt içinde bulunduğu ödeme hizmetleri yönünden
bu madde kapsamında hizmet sunulamaz.
(2) Bu madde kapsamında iş birliği yapılan yurt
dışında yerleşik tüzel kişi, müşteriye karşı tek başına hizmetin görünen
yüzü olamaz; her türlü belge, ilân ve reklamlarında veya kamuoyuna yaptığı
açıklamalarda kendi marka ve logolarını yurt içinde faaliyet izni aldığı
izlenimini yaratacak şekilde kullanamaz ve yurt içinde yerleşik müşterileri
hedefleyecek şekilde internet sitesi kuramaz.
(3) Kuruluşun, sunacağı hizmetler ile ilgili olarak
yurt dışında yerleşik tüzel kişiler ile muhabirlik ve temsilcilik benzeri
yöntemlerle kurduğu ve bu kapsamda gerçekleşecek işlemlerde kuruluşun yurt
içinde yerleşik müşterisi ile yurt dışında yerleşik tüzel kişi arasında
herhangi bir şekilde doğrudan veya dolaylı müşteri ilişkisi oluşmayan
işbirlikleri bu madde kapsamı dışındadır.
(4) Kuruluş tarafından birinci fıkra uyarınca yurt
dışında yerleşik tüzel kişiler ile iş birliği içerisinde hizmet
sunulabilmesi için iş birliği yapılacak tüzel kişinin, merkezinin bulunduğu
ülkenin ilgili makamları tarafından ödeme hizmeti sunma veya elektronik
para ihracı konusunda yetkilendirilmiş olması gerekir.
(5) Bu madde kapsamında yapılacak iş birliği
çerçevesinde sunulan hizmetler ile ilgili olarak yurt içinde yerleşik
müşterilere karşı yurt dışında yerleşik tüzel kişi ile iş birliğine giden
kuruluş sorumlu olmaya devam eder. Bu kapsamda gerçekleşen işlemler
kuruluşun bu Yönetmelik kapsamındaki teminat ve özkaynak hesaplamalarına
dahil edilir.
(6) Bu madde kapsamında yapılacak iş birliği çerçevesinde
sunulan hizmetler ile ilgili olarak ilgili mevzuattan kaynaklanan
yükümlülüklerin kuruluş tarafından yerine getirilmesi zorunludur.
(7) Bu madde kapsamında iş birliği yapılabilmesi
için yurt dışında yerleşik tüzel kişinin Bankadan izin almış olması
gereklidir. Bu fıkra uyarınca yapılacak onay başvurusuna;
a) Yapılacak iş birliğine ilişkin detaylı
açıklamalar ile tarafların hak ve yükümlülüklerini gösterir sözleşme örneğinin,
b) İş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel
kişinin ana sözleşmesinde belirtilen faaliyet alanlarına, organizasyon
yapısına, kurulu bulunduğu ülke ve ülke dışındaki teşkilat yapısına, iş
birliği kapsamında Türkiye’de yürütülmesi planlanan faaliyetlere, bu
faaliyetlere ilişkin oluşturulacak muhtemel iş modellerine ve bu
yöntemlerle sunulacak hizmetlere, bu hizmetler çerçevesinde ödemeler
ekosistemine sağlanacak katkı ile müşterilere sağlanacak faydalara, bu
faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için Türkiye’de kuracağı ofisinin ve
bulunduracağı personelin niteliklerine, organizasyon yapısında yer alacak
ilgili birimlere, Türkiye’de yerleşik müşterilerin sorunlarını
iletebilmeleri ve bu sorunların çözümlenebilmesi için kurulacak yapılara ve
Türkiye için izlenecek pazarlama stratejisine ilişkin detaylı bilgilerin
yer aldığı faaliyet programı ve iş planının,
c) İş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel
kişinin Türkiye’de bu madde kapsamında faaliyette bulunulmasına ilişkin
olarak yetkili organlarından alınmış karar örneklerinin,
ç) İş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel
kişi için kurulu bulunduğu ülkede ödeme hizmetlerinin sunumu veya
elektronik para ihracı ile ilgili alınmış izin belgesinin örneğinin veya
kurulmuş olduğu ülkede faaliyette bulunmasının yasaklanmamış olduğuna veya
faaliyetleri üzerinde herhangi bir kısıtlama bulunmadığına ilişkin yetkili
denetim otoritesinden alınmış belgenin,
d) İş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel
kişinin son yıla ait konsolide bağımsız denetim raporu ile varsa
derecelendirme şirketleri tarafından hazırlanan ve öngörülen
derecelendirmeyi içeren raporunun,
e) İş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel
kişinin suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi
alanındaki uluslararası düzenlemelere uyumlu olduğuna ve kurulmuş bulunduğu
ülkede bu alanda herhangi bir cezai işlem uygulanmadığına ilişkin yetkili
denetim otoritesinden alınmış belgenin,
eklenmesi gerekmektedir. Banka, yapacağı
değerlendirmeler kapsamında iş birliği çerçevesinde sunulacak Kanun
kapsamındaki faaliyetlerin, ödemeler ekosistemine katkı sağlayacağına ve
müşterilerin faydasına olacağına kanaat getirmesi ve yurt dışında yerleşik
tüzel kişinin bu faaliyetleri yürütebilecek yeterlilikte olduğuna karar
vermesi durumunda yurt dışında yerleşik tüzel kişiye izin verir.
(8) Banka, bu madde kapsamında yapılacak
değerlendirmeler neticesinde ilave bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(9) Banka, kuruluşun bu madde uyarınca yapılmış
işbirliklerinin sonlandırmasını veya sınırlandırmasını istemeye yetkilidir.
(10) Banka, kuruluşun bu madde uyarınca yurt
dışında yerleşik tüzel kişiler ile iş birliği yapması durumunda, kuruluşa
ilave özkaynak yükümlülüğü getirmeye yetkilidir.
(11) Banka, kuruluşun bu madde uyarınca yurt
dışında yerleşik tüzel kişiler ile iş birliği yapması durumunda, kuruluşa ve
yurt dışında yerleşik tüzel kişilere Banka nezdinde belirleyeceği esaslar
çerçevesinde teminat bulundurma yükümlülüğü getirmeye yetkilidir.
(12) Bu madde uyarınca kurulacak iş birliği
neticesinde gerçekleştirilecek ödeme işlemlerine ilişkin belge ve kayıtların
kuruluş tarafından yurt içinde saklanması zorunludur.
(13) Kurulacak iş birliği neticesinde sunulacak
hizmete ilişkin tüm işlemlerin kuruluşun bilgi sistemleri üzerinden geçmesi
ve denetim izlerinin kuruluş tarafından tutulması durumunda, bu madde
uyarınca iş birliği yapılacak yurt dışında yerleşik tüzel kişinin bilgi
sistemlerinin Türkiye’de bulunması zorunluluğu bulunmaz.
(14) 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve
Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi tarafından bu madde kapsamında
yapılacak işbirlikleri ile ilgili olarak, onuncu ve onbirinci fıkralar
hariç olmak üzere bu madde hükümleri uygulanır.
Başka
şirketlerde pay sahibi olunması
MADDE 20
– (1) Kuruluş, Kanun, bu
Yönetmelik ve 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemeler başta
olmak üzere mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirme konusunda
herhangi bir engel oluşturmaması kaydıyla, sadece elektronik para ihraç
eden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerini sunan
ve 15 inci maddenin ikinci, üçüncü ve sekizinci fıkralarında yer alan
faaliyetleri yürüten başka şirketlerde pay sahibi olabilir.
(2) Birinci fıkra uyarınca bir şirkette pay sahibi
olunması, sahip olunan payların satılması veya pay sahibi olunan şirketin
faaliyetlerine son verilmesi halinde, bu durum en geç onbeş iş günü
içerisinde, bildirime sebep olan işlemin gerekçelerini içerir bir rapor ile
birlikte, Bankaya bildirilir. Banka, bu durumun kuruluşun faaliyetlerini
olumsuz etkileyebileceğine karar vermesi halinde, kuruluştan bu durumu
engelleyecek tedbirleri almasını talep eder ve bunun için kuruluşa doksan
günü geçmemek üzere makul süre tanır. Tedbirlerin verilen süre içerisinde
alınmaması halinde, Banka kuruluştan işlemi durdurmasını veya işlemin
tamamlanmış olması durumunda eski duruma geri dönülmesini talep edebilir.
(3) Kuruluş tarafından yurt dışında yerleşik
şirketlerde pay sahibi olması ve diğer işlemlerde bu madde hükümleri
uygulanır.
(4) Kuruluşun, birinci fıkra saklı kalmak kaydıyla,
yurtdışında kurulmuş şirketlerde pay sahibi olabilmesi için ilgili ülke
mevzuatı ve uygulamalarında, Bankanın denetim ve gözetim faaliyetleri
kapsamında ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri edinmesine ve denetim
yapmasına ilişkin herhangi bir engel bulunmaması şarttır.
(5) Kuruluşun, birinci fıkra saklı kalmak kaydıyla,
yurtdışında kurulmuş şirketlerde pay sahibi olabilmesi için ilgili ülkedeki
yetkili denetim otoritesinden, söz konusu ortaklıkların suç gelirlerinin
aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi alanındaki uluslararası
düzenlemelere uyumlu olduklarına ilişkin belge alınması zorunludur.
Dış
hizmet alımı
MADDE 21
– (1) Bu Yönetmelikte aksine bir
hüküm bulunmadığı sürece, kuruluş ödeme hizmeti sunma ve elektronik para
ihraç etme faaliyetini dış hizmet alımına konu edemez.
(2) Kuruluş, Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili alt
düzenlemelerdeki yükümlülüklere uyulması ve kapsamının yazılı sözleşme ile
belirlenmesi kaydıyla ödeme hizmeti sunumu ve elektronik para ihracı
dışında kalan faaliyetleri ile ödeme hizmeti sunumu ve elektronik para ihracı
faaliyetleri ile ilgili olan bilgi sistemleri, pazarlama, reklam, kurumsal
kaynak yönetimi, muhasebe, çağrı merkezi, kuruluşun idari işlerinin takibi
faaliyetlerini dış hizmet alımına konu edebilir. Dış hizmet alımı, üst
yönetimin 6102 sayılı Kanun, bu Yönetmelik ve kuruluşun iç düzenlemeleri
ile belirlenen yetkilerinin devri sonucunu doğuracak şekilde
gerçekleştirilemez. Banka, bu fıkrada belirlenmiş olan konulara ilişkin dış
hizmet alımlarının sınırları ile gerektiğinde kuruluşların dış hizmet alımına
konu edebilecekleri diğer konuları belirlemeye yetkilidir.
(3) Kuruluş dış hizmet alımı esnasında; dış hizmet
sağlayıcı kuruluşun seçiminde gerekli özeni göstermekle, dış hizmet
sağlayıcı kuruluşun yükümlülüklerini sözleşme ile netleştirmekle ve dışarıdan
hizmet alımının doğuracağı ilave riskleri göz önünde bulundurarak bu
riskleri etkin bir şekilde yönetmekle yükümlüdür.
(4) Faaliyet izni verilmesine esas şartların
kaybedilmesi veya değişmesi sonucunu doğuracak şekilde dış hizmet alımı
yapılamaz. Alınacak dış hizmet, kuruluşun yasal yükümlülüklerini yerine
getirmesini, ilgili düzenlemelere uymasını ve etkin biçimde denetlenmesini
engelleyici nitelikte olamaz. Dış hizmet alımına konu edilen bir faaliyete
ilişkin, ilgili mevzuatta kuruluşa yükümlülükler getirilmesi halinde, bu
yükümlülüklerin dış hizmet sağlayıcı tarafından yerine getirilmesinin
sağlanacağının taraflar arasında imzalanacak sözleşme ile taahhüt edilmesi
zorunludur. Bu durum, kuruluşun sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Kuruluş,
dış hizmete konu edilen faaliyetler bakımından dış hizmet sağlayıcının
işlemlerinden de sorumludur. Dış hizmet alımı, Kanun kapsamındaki
faaliyetlerin ödeme hizmeti sağlayıcısı olmayan bir şirket tarafından
sunulması sonucunu veya izlenimini yaratacak şekilde gerçekleştirilemez.
(5) Dış hizmet alımları ve dış hizmet alınan
firmalar kuruluş tarafından Bankaca belirlenecek usul ve esaslara göre
Bankaya raporlanır.
(6) Kuruluş, dış hizmet alımında kendisine ve
müşterilerine ait hassas müşteri verileri başta olmak üzere sırların ve
kişisel verilerin korunması için gerekli tedbirleri alır.
(7) Dış hizmet sağlayıcının yurt dışında kurulu
olması durumunda, faaliyet gösterdiği ülke mevzuatı ve uygulamalarında,
Bankanın ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri zamanında, eksiksiz ve doğru
edinmesine ve dış hizmet sağlayıcıdan alınan hizmetle ilgili denetim
yapmasına ilişkin herhangi bir yasal engel bulunmaması zorunludur.
(8) Dış hizmet alımı, kuruluşun tüm hesap ve
kayıtları ile her türlü işlemlerine ilişkin bilgilerin denetime hazır şekilde
saklanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
(9) Dış hizmet alımı, kuruluşun iç kontrol ve risk
yönetimi sistemlerinin etkinliği ile Bankanın izleme ve denetim
kabiliyetini azaltacak şekilde gerçekleştirilemez.
(10) Dış hizmet alımı, kuruluşun müşterilerine
karşı sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(11) Banka, bu maddede yer alan hükümlere
uyulmaması, dış hizmet almasının kuruluşun faaliyetlerini olumsuz
etkilediği kanaatine varılması veya dış hizmet sağlayıcının, Bankanın Kanun
kapsamındaki denetim faaliyetlerini engellemesi durumunda kuruluşun dış
hizmet alımını durdurmasını istemeye yetkilidir.
(12) Yemek, ulaşım ve temizlik gibi konularda
alınan hizmetler ile kuruluşun mülkiyetine veya kullanma hakkına sahip
olduğu bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerin sunumunda doğrudan
kullanılmayan her türlü teknik ekipman ve demirbaşın temini, bakım ve
onarımı ile eğitim hizmetleri, avukatlık hizmetleri ile hukuk danışmanlığı,
danışmanlık faaliyetleri, başka şirket bünyesinde istihdam edilmekle
birlikte kuruluşta geçici veya sürekli olarak, yemek, ulaşım, fiziki
güvenlik ve temizlik gibi hizmetlerde çalıştırılacak personele yönelik olan
dış hizmet alımları için bu madde hükümleri uygulanmaz.
Bildirimler
MADDE 22
– (1) Kuruluş adresinde meydana
gelen değişikliklerin kuruluş tarafından kuruluşun yeni adresine fiilen
taşınmasını müteakip beş iş günü içinde Bankaya bildirilmesi zorunludur.
Kuruluş tarafından yapılacak unvan değişikliklerine ilişkin esas sözleşme
değişiklikleri Bankanın onayına tabidir.
(2) Kuruluş, Kanunun 17 nci maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen durumlar için tüzel kişiliğin
sona erdiği, (c) bendinde belirtilen durum için ise sürenin sona erdiği
tarihi izleyen bir hafta içinde Bankaya bildirimde bulunur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kurumsal Yönetim
Yönetim
kurulu ve kurumsal yönetim
MADDE 23
– (1) Kuruluşun yönetim kurulu,
genel müdür dâhil üç kişiden az olamaz. Genel müdür yönetim kurulunun doğal
üyesidir.
(2) Yönetim kurulu üyelerinin 5411 sayılı Kanunun 8
inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde yer
alan şartları taşımaları zorunludur.
(3) Yönetim kurulu;
a) Kuruluşun organizasyon yapısı ve insan
kaynakları politikası ile personelin yetki ve sorumluluklarının belirlenmesinden,
b) İç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin
faaliyetlerine ilişkin strateji ve politikalar ile uygulama usullerinin
yazılı olarak belirlenmesi, bunların etkin bir şekilde uygulanması ve idame
ettirilmesinden,
c) Kuruluşun genel olarak ve maruz kalınabilecek
her bir risk türü itibarıyla risk yönetimine ilişkin politika ve
stratejilerin, alabileceği risk seviyesinin ve bunlara ilişkin uygulama
usullerinin yazılı olarak belirlenmesinden ve risklerin yönetimi konusunda
bilgi sahibi olmaktan,
ç) Bilgi sistemlerinin yönetimine ilişkin politikaların
belirlenmesinden ve etkili şekilde işleyişini temin etmeye yönelik kontrol
süreçlerini oluşturarak uygulanmasının sağlanmasından,
d) Müşteri şikâyetlerinin değerlendirilerek sonucu
hakkında ilgililere cevap verilmesini sağlayacak ve dolandırıcılık ve kötü
niyetli kullanım faaliyetlerinin tespiti ve önlenmesi için işyeri bilgisini
kapsayacak ve analiz edilebilecek şekilde bir sistemin oluşturulmasını ve
şikâyetlerin belirlenecek hususları ihtiva edecek şekilde kendisine düzenli
raporlanmasını ve şikâyet konusu hususlara ilişkin gerekli tedbirlerin
alınmasını sağlamaktan,
e) Fonların korunmasına ilişkin usul ve esaslar ile
buna ilişkin iç kontrol ve risk yönetimi prosedürlerinin belirlenmesinden,
f) Temsilcilerin faaliyetlerini de kapsayacak
şekilde riskin belirlenmesine, yönetilmesine, izlenmesine ve raporlanmasına
ilişkin usul ve esasların belirlenmesinden,
g) Temsilcinin dürüstlük, yeterlilik, itibar, mali
güç ve gerekli görülecek diğer nitelikleri taşımalarını sağlayacak usul ve
esasların oluşturulmasından,
ğ) Temsilcinin faaliyetlerinin izlenmesi ve kontrol
edilmesi için riske duyarlı sistemlerin ve kontrollerin oluşturulmasından,
h) Fon ve bilgi akışına ilişkin aşamaları, bu
aşamalar arasındaki zamanlama ve bağlantıları, şube veya temsilcilerin işlemdeki
rolünü, dış hizmet sağlayıcılar da dahil işlemin taraflarını, dış hizmet
alımına ilişkin aşamaları, elektronik para kuruluşları için elektronik
paranın geri ödenmesini, süreçte kullanılacak banka hesaplarını da içerecek
şekilde yürütülecek faaliyetlerin bütün aşamalarını ve gerekli açıklamaları
kapsayan iş akış planlarının oluşturulmasından,
ı) Bu Yönetmelik ve 31 inci madde kapsamında
Bankaca yapılacak düzenlemeler başta olmak üzere mevzuatla yönetim kuruluna
sorumluluk verilen diğer iş ve işlemlerden,
sorumludur.
(4) 26 ncı maddenin beşinci fıkrasında düzenlenen
iç kontrol personeli ile 27 nci maddenin ikinci fıkrasında düzenlenen risk
yönetimi personelinin ve bunların raporlama yapacağı yönetim kurulu
üyesinin; genel müdür ile diğer yönetim kurulu üyelerinden birinin eşi
olmaması veya genel müdür ile diğer yönetim kurulu üyeleriyle aralarında
üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımlığının bulunmaması gerekir.
Genel
müdür
MADDE 24
– (1) Kuruluş genel müdürünün en
az yedi yıl olmak üzere işletmecilik veya finans alanında mesleki deneyime
sahip ve lisans düzeyinde öğrenim görmüş olması şarttır.
(2) Genel müdürün 5411 sayılı Kanunun 8 inci
maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde yer alan
şartları taşıması zorunludur.
Yönetim
kurulu üyeleri ve genel müdüre ilişkin bildirimler
MADDE 25
– (1) Kuruluş, yönetim kurulu
üyeleri ve genel müdüre ilişkin görevden ayrılma veya alınma ile atanma
veya seçilme gibi değişiklikleri, değişikliğe ilişkin tescil veya ilan gibi
süreçleri beklemeden, kuruluş içindeki süreçlerin tamamlanmasının ardından
yirmi iş günü içinde Bankaya bildirir ve;
a) Mesleki tecrübelerini ve aldıkları eğitimleri
içeren EK-9’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenecek ayrıntılı
özgeçmişleri ile 5490 sayılı Kanun kapsamında oluşturulan sistemler
vasıtasıyla kimlik ve adres bilgilerine elektronik ortamda ulaşılabilenler
hariç, yabancı uyruklu kişiler için kimlik belgesi veya pasaportlarının
noter onaylı örnekleri,
b) Müflis veya konkordato ilan etmiş olmadıklarına
ilişkin taahhütnameleri (EK-4 veya EK-5),
c) 5411 sayılı Kanunun 71 inci maddesi uygulanan
bankalarda veya 5411 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmiş olan bankalarda nitelikli paya sahip
olmadığına veya kontrolü elinde bulundurmadığına dair taahhütnameleri
(EK-7) ile bu hususlara ilişkin olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonundan
temin edecekleri belgeleri,
ç) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler ile iradi
tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan faktoring, finansal kiralama,
finansman ve sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile para ve sermaye
piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda nitelikli paya sahip olmadığına
veya kontrolü elinde bulundurmadığına ve daha önce faaliyet izni Bankaca
iptal edilmiş kuruluşlarda, bu müeyyideyi gerektiren olayda sorumluluğu
bulunan kişilerden olmadığına ilişkin taahhütnameleri (EK-8),
d) 5411 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci
fıkrasının (d) bendinde belirtilen suçlardan hüküm giymediklerine dair
taahhütnameleri ile arşiv kaydını içeren adli sicil belgeleri (EK-6),
e) Atanmalarına veya seçilmelerine ilişkin genel
kurul ya da yönetim kurulu kararının veya esas sözleşme ile atananlara
ilişkin şirketin ana sözleşmesinin yayımlandığı ticaret sicil gazetesinin
bir örneğini,
Bankaya gönderir.
(2) Genel müdür için birinci fıkradaki belgelere
ilave olarak lisans diplomasının noter onaylı bir örneği Bankaya
gönderilir.
(3) Kuruluşun yönetim kurulu üyeliğine tüzel
kişilerin atanması hâlinde, birinci fıkranın (a) ve (d) bentlerinde belirtilen
belgeler tüzel kişi yönetim kurulu üyesi için aranmaz. Tüzel kişi adına
yetkiyi kullanacak gerçek kişi temsilciye ilişkin olarak da birinci
fıkradaki belgeler iletilir.
İç
kontrol
MADDE 26
– (1) Kuruluşun, faaliyetlerinin
etkin ve verimli bir şekilde Kanuna ve ilgili diğer mevzuata, iç
düzenlemelerine ve teamüllere uygun olarak yürütülmesini, muhasebe ve
raporlama sistemlerinin bütünlüğünü, güvenilirliğini ve bilgilerin
zamanında elde edilebilirliğini sağlamak amacıyla yeterli ve etkin bir iç
kontrol sistemi oluşturması zorunludur. İç kontrol sistemi bilgi sistemleri
kapsamında tesis edilecek kontrolleri de içerir.
(2) İç kontrolden beklenen amacın sağlanabilmesi
için;
a) Kuruluş bünyesinde işlevsel görev ayrımının
tesis edilmesi, sorumlulukların paylaştırılması, yetki ve sorumlulukların
açıkça ve yazılı olarak belirlenmesi,
b) İç kontrol faaliyetlerinin oluşturulması,
c) Kuruluşun iş süreçleri üzerinde kontrollerin ve
iş adımlarının gösterildiği iş akış şemalarının oluşturulması,
ç) Bilgi sistemlerinin faaliyetlerin yapısına ve
karmaşıklık düzeyine uygun olarak tesis edilmesi,
d) İş sürekliliği ve acil durum planlarının
hazırlanması ve yılda bir defa test edilmesi,
gereklidir.
(3) İç kontrol faaliyetleri;
a) Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolünü,
b) İletişim kanalları ile bilgi sistemlerinin ve
finansal raporlama sisteminin kontrolünü,
c) Şikâyetlerin cevaplandırılması sürecinin
işleyişinin kontrolünü,
ç) 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatı
kapsamındaki düzenlemeler ile iç düzenleme ve teamüllere ve diğer mevzuata
uyumun ve bu amaçla işletilen süreçlerin kontrolünü,
d) Temsilci veya dış hizmet alımı suretiyle
yürütülen faaliyetlerin kontrolünü,
içerir.
(4) İç kontrol faaliyetleri ve bunların nasıl icra
edileceği, kuruluşun tüm faaliyetlerinin nitelikleri dikkate alınarak
tasarlanır. İç kontrol faaliyetlerinin tasarımında; kuruluş bünyesinde
üretilen bilginin güvenilir, tam, izlenebilir, tutarlı ve ihtiyacı
karşılayacak uygun biçim ve nitelikte olmasının sağlanması esastır.
(5) İç kontrol faaliyetleri, yönetim kuruluna veya
yönetim kurulunun belirleyeceği genel müdür dışındaki icrai görevi olmayan
bir yönetim kurulu üyesine bağlı olarak yürütülür. İç kontrol faaliyetleri,
kuruluşun faaliyet yapısı ve kapsamıyla uyumlu sayıda, gerekli bilgi ve
deneyime sahip olan ve icraî görevi bulunmayan iç kontrol personeli vasıtasıyla
gerçekleştirilir. İç kontrol personeli tarafından, gerçekleştirilen iç
kontrol faaliyetlerine ilişkin olarak Haziran ve Aralık sonu itibarıyla
yılda iki kez yönetim kuruluna raporlama yapılır. İç kontrol personelinin
kuruluşun tam zamanlı çalışanı olması şarttır.
Risk
yönetimi
MADDE 27
– (1) Kuruluşun, faaliyetlerinin
kapsamı ve yapısıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun, suç gelirlerinin
aklanması ve terörizmin finansmanıyla ilgili riskler de dahil olmak üzere
maruz kalınabilecek tüm risklerin tanımlanmasını, ölçülmesini, izlenmesini,
kontrol edilmesini, raporlanmasını ve yönetilmesini sağlamak üzere etkin
bir risk yönetimi sistemi kurması zorunludur.
(2) Risk yönetimi faaliyetleri, yönetim kuruluna
veya yönetim kurulunun belirleyeceği genel müdür dışındaki icrai görevi
olmayan bir yönetim kurulu üyesine bağlı olarak; gerekli bilgi ve deneyime
sahip olan ve icraî görevi bulunmayan risk yönetimi personeli tarafından
yürütülür. Risk yönetimi personeli tarafından, gerçekleştirilen risk
yönetimi faaliyetlerine ilişkin olarak Haziran ve Aralık sonu itibarıyla
yılda iki kez yönetim kuruluna raporlama yapılır.
(3) Birinci fıkra kapsamında kurulan risk yönetim
sistemi, kuruluş tarafından gerçekleştirilen tüm faaliyetlerden,
gerçekleştirilen faaliyetler ile ilgili diğer kuruluşlar ile olan
bağlantılardan, katılım sağlanan ödeme sistemlerinden, dış hizmet
sağlayıcılardan, temsilcilerden ve yürütülen faaliyetler ile ilgili diğer
hususlardan kaynaklanabilecek ve faaliyetlerin sorunsuz bir şekilde
gerçekleştirilmesini tehlikeye sokabilecek tüm risklerin tespit edilip,
etkin bir şekilde yönetilmesini sağlayacak şekilde oluşturulur.
(4) Risk yönetim sistemi ile ilgili kural, prosedür
ve politikalar ile bunlarda yapılacak değişikliklerin yazılı olarak
oluşturulması esastır.
(5) Risk yönetimi faaliyetleri kapsamında, kuruluş
tarafından Kanun çerçevesinde sunulan hizmetlerin yasa dışı bahis başta
olmak üzere yasa dışı faaliyetlerde kullanılıp kullanılmadığının tespiti
için sosyal medya ve çevrim içi platformlar başta olmak üzere gerekli
araştırmalar yapılır ve bu tür işlemlerin önlenmesi için gerekli tedbirler
alınır.
Muhasebe,
raporlama ve bağımsız denetim
MADDE 28
– (1) Kuruluş, Kamu Gözetimi, Muhasebe
ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde, tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun şekilde
muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını
karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve
karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında
ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(2) Kuruluşun yılsonu finansal tablolarının
bağımsız denetimi Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumundan kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar dahil bağımsız denetim
yapma yetkisi almış Bağımsız Denetim Kuruluşları listesinde yer alan
bağımsız denetim kuruluşlarınca gerçekleştirilir. Banka, gerekçesini
belirtmek şartı ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumundan belirli bağımsız denetim kuruluşlarının bu yetkisinin askıya
alınmasını isteyebilir.
(3) Bağımsız denetim kuruluşları, denetim esnasında
edindikleri, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin ihlal edildiğini ve bu
ihlalin kuruluşun faaliyetlerini tehlikeye soktuğunu gösteren bilgi ve
bulgular ile kuruluşun üçüncü kısımda yer alan hükümlere uyumunu
etkileyebilecek bilgi ve bulguları derhal Bankaya bildirmekle yükümlüdür.
(4) Banka, bağımsız denetim raporlarında herhangi
bir aykırılık tespit etmesi halinde konu ile ilgili bilgi ve bulguları,
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna bildirir.
(5) Kuruluşun yılsonu finansal tablolarına ilişkin
bağımsız denetim raporunun kuruluş tarafından izleyen yılın 15 Mayıs
tarihine kadar Bankaya raporlanması zorunludur. Banka, kuruluşun talebi
üzerine gerekli gördüğü hallerde ilave süre vermeye yetkilidir. Banka,
kuruluş tarafından yapılacak raporlamanın belirleyeceği yönteme uygun bir
şekilde elektronik olarak yapılmasına karar vermeye yetkilidir. Bu fıkra
kapsamında yapılacak bağımsız denetime ilişkin düzenlenen bağımsız denetim
sözleşmesi ile bağımsız denetim raporu, bağımsız denetim kuruluşu
tarafından ayrıca Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna,
bu Kurumun düzenlemelerinde belirtilen süreler içerisinde bildirilir.
(6) Tabi bulunduğu diğer özel mevzuat kapsamında
bağımsız denetime tabi olan kuruluş, bu madde kapsamındaki bağımsız
denetime ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmiş kabul edilir.
(7) Altıncı fıkraya göre bağımsız denetime ilişkin
yükümlülüğün bu Yönetmelik kapsamında yerine getirilmiş kabul edilmesi için
bağımsız denetim neticesinde hazırlanan raporların kuruluş ve ilgili diğer
otoritelerle eşzamanlı olarak Banka ile paylaşılması gerekir.
(8) Banka altıncı fıkra uyarınca gerçekleşen
bağımsız denetim faaliyetlerinin yetersiz kaldığına karar vermesi
durumunda, gerek gördüğü hususlarda ilave bağımsız denetim faaliyeti
gerçekleştirilmesini talep edebilir.
Denetim
ve Bankaya raporlama
MADDE 29
– (1) Banka, Kanun, bu Yönetmelik
ve ilgili alt düzenlemelerde yer alan düzenlemeleri uygulamak, bu
düzenlemelerin uygulanmasını sağlamak, uygulamayı izlemek ve denetlemek ile
görevli ve yetkilidir.
(2) Bankaca yapılan denetim, Bankaya tevdi edilen
bilgi, belge, cetvel ve raporlar kapsamında uzaktan gözetimi ve Banka
tarafından uygun görülecek usul ve esaslar çerçevesinde yerinde denetimi
kapsar.
(3) Bankanın Kanunun 21 inci maddesi kapsamında
denetlemekle sorumlu olduğu kuruluşlar, Bankaca istenilen her türlü bilgi,
belge, cetvel ve raporlarını Bankanın uygun gördüğü format, yöntem, sıklık
ve sürelerde doğru olarak Bankaya iletir. Banka, toplam ödeme işlemi hacmi
ve elektronik para ihracı tutarının tespitine ve koruma hesaplarına ilişkin
olarak bir ödeme hizmeti sağlayıcısının hesabının bulunduğu diğer ödeme
hizmeti sağlayıcılarından uygun görülen format, yöntem, sıklık ve sürelerde
raporlama yapılmasını istemeye yetkilidir.
(4) Banka, Kanunun 21 inci maddesi kapsamında
denetlemekle sorumlu olduğu kuruluşlardan, bunların ortaklarından ve ortaklıklarından,
şubeleri ile temsilcilerinden, dış hizmet sağlayıcılarından ve diğer gerçek
ve tüzel kişilerden Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması ile
ilgili göreceği bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle
ilgili kayıtları dahil olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini
incelemeye yetkili olup, bilgi istenenler de istenilen bilgileri Bankanın
talimatı doğrultusunda Bankaya tevdi etmekle, bu bilgileri, defter, kayıt
ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini
denetim amaçlarına uygun olarak açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla
ve muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter ve belgeler ile vermek
zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp,
disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya
kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifrelerini
inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.
İş
sürekliliği planı
MADDE 30
– (1) Kuruluş, Kanun kapsamındaki
işlemlerin kesintisiz bir şekilde gerçekleşmesini olumsuz etkileyebilecek
acil ve beklenmedik durumlara ilişkin senaryolar ile bu senaryoların
gerçekleşmesi nedeniyle işlemlerde yaşanabilecek kesintilerin, önceden
belirlenmiş kabul edilebilir kesinti süreleri içinde ve önceden belirlenmiş
kabul edilebilir veri kayıpları dışında veri kaybı olmaksızın giderilmesine
ilişkin hususları da içerecek iş sürekliliği planını oluşturmak ve düzenli
olarak test etmek zorundadır.
(2) İş sürekliliği planı oluşturulurken acil ve beklenmedik
durumların ortaya çıkması durumunda ağ ve iletişim altyapısı, birincil ve
yedek sistemler, personel dahil olmak üzere kritik kaynaklar, kritik
operasyonlar, şube ve temsilciler tarafından yapılması gerekenler ve dış
hizmet sağlayıcı kullanımı gibi Kanun kapsamındaki işlemlerin sorunsuz
gerçekleşmesi ile yakından ilgili hususlar konusunda yapılması gerekenler
belirlenir.
(3) Acil ve beklenmedik durumlar ortaya çıktığında
mümkün olan en kısa süre içerisinde bu durumdan ve olayların boyutundan
haberdar olunması ile etkilenen şube ve temsilci ile müşterilerin ve
hasarın boyutunun tespit edilmesini sağlayacak mekanizmaların oluşturulması
iş sürekliliği planının ayrılmaz bir parçasını oluşturur.
(4) İş sürekliliği planı yazılı olarak hazırlanır
ve ilgili kısımları şube ve temsilcilerle paylaşılır. Şube ve temsilciler,
iş sürekliliği planında yer alan hususlara uyumlu davranmak zorundadır.
(5) İkincil merkez, ikincil sistem veya veri
yedekleme merkezi ile ilgili olarak dış hizmet sağlayıcı kuruluş kullanılması
durumunda kuruluş, iş sürekliliği planına ilişkin yapılan testlere bu
kuruluşları dahil etmek zorundadır.
Bilgi
sistemlerinin yönetimi ve denetimi
MADDE 31
– (1) Kuruluşların Kanun
kapsamındaki faaliyetlerini gerçekleştirmede kullandıkları bilgi sistemlerinin
yönetimine ve yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından
denetlenmelerine ilişkin usul ve esaslar Bankaca belirlenir.
(2) Banka, ihtiyaç duyması durumunda, diğer ödeme
hizmeti sağlayıcılarına ilişkin olarak birinci fıkrada belirlenen konularda
düzenleme yapabilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Özkaynak
Özkaynak
MADDE 32
– (1) Özkaynak, bu fıkrada yer
alan bilanço kalemlerinin toplamından ikinci fıkrada belirtilen indirim
kalemlerinin düşülmesi suretiyle hesaplanır:
a) Ödenmiş sermaye.
b) Hisse senedi ihraç primleri.
c) 6102 sayılı Kanunda tanımlanan yedek akçeler.
ç) Net dönem kârı/zararı ile geçmiş yıllar
kârı/zararı.
d) Türkiye Muhasebe Standartları-Türkiye Finansal
Raporlama Standartları uyarınca özkaynağa yansıtılan kazançlar.
e) Karşılıklı iştirak sermaye düzeltmesi.
f) Kontrol gücü olmayan paylar.
(2) Aşağıda belirtilen kalemler özkaynak
hesaplamasında indirim kalemi olarak dikkate alınır:
a) Kuruluşun iktisap ettiği kendi payları.
b) Maddi olmayan duran varlıklar.
c) Ortaklık paylarının yüzde ondan fazlasına sahip
olunan bankalar ve finansal kuruluşların sermayelerindeki payların toplamı.
ç) Ortaklık paylarının yüzde on ve daha azına sahip
olunan bankalar ve finansal kuruluşlarda sahip olunan sermaye tutarının,
(a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirlenen kalemler düşülmeden hesaplanan
kuruluşun özkaynağının yüzde onunu aşması halinde, söz konusu bankalar ve
finansal kuruluşlarda sahip olunan sermaye tutarı.
d) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketlerindeki
ortaklık payları.
(3) Aşağıda belirtilen unsurlar birinci fıkranın
(ç) ve (d) bentleri kapsamında değerlendirilmez:
a) Gerçeğe uygun değeri üzerinden izlenmeyen
varlıkların nakit akış değişkenliğinden korunma işlemine konu edilmesi
halinde, bunlara ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartları-Türkiye
Finansal Raporlama Standartları uyarınca özkaynağa yansıtılan kazançlar.
b) Kuruluşun kredi değerliliğinde meydana gelen
değişikliklere bağlı olarak yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerinde
meydana gelen değişiklikler sonucu ortaya çıkan gerçekleşmemiş kazançlar.
c) Genel kurulda dağıtımına karar verilen temettü
tutarı.
(4) Birinci fıkranın (a), (b), (c), (ç), (e) ve (f)
bentlerinde belirtilen kalemlerin toplamından ikinci fıkranın (a) ve (b)
bentlerinde belirtilen tutarların düşülmesi sonucu hesaplanan tutarın
birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen tutardan düşük olması durumunda
aradaki fark özkaynak hesaplamasında dikkate alınmaz.
(5) Özkaynak hesaplamasına dâhil edilen serbest
karşılıkların, risklerden doğabilecek zararın karşılanması için her an
kuruluşun kullanımına hazır olması, muhasebe kayıtlarında açıkça yer alması
ve kuruluşun bağımsız denetimini gerçekleştiren bağımsız denetim
kuruluşunca onaylanmış olması şarttır.
(6) Kuruluş ile aynı sermaye grubuna dahil olan
finansal kuruluşların özkaynak hesaplamasında kullanılan unsurlar,
kuruluşun özkaynak hesaplamasına dahil edilemez.
(7) 36 ncı madde kapsamında teminat olarak verilen
varlıklar özkaynak hesaplamasına dahil edilmez.
(8) Kuruluş; pay sahipleri, üst yönetim ve bunların
üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları ile onlar tarafından kontrol
edilen veya onlara bağlı şirketlere veya iştiraklere borç veremez veya
bunlarla kuruluşun kârını veya mal varlığını azaltacak şekilde emsallerine
göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedeller üzerinden örtülü
işlemlerde bulunamaz, muvazaalı işlemler gerçekleştiremez. Bu tür
işlemlerin yapılmış olması durumunda, bu tutarlar kuruluşun özkaynak
hesaplamasına dahil edilmez.
Asgari
özkaynak yükümlülüğü ve mesleki sorumluluk sigortası
MADDE 33
– (1) Kuruluşun özkaynağı, 32 nci
maddede belirtilen usul ve esaslara göre Haziran ve Aralık ayı sonu
itibarıyla hesaplanır. Hesaplanan özkaynak, münhasıran 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren
ödeme kuruluşları için üç milyon Türk Lirasından ve üçüncü fıkraya göre
hesaplanan asgari özkaynak tutarından; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
münhasıran (g) bendinde yer alan ödeme hizmetini sunanlar hariç olmak üzere
diğer ödeme kuruluşları için beş milyon Türk Lirasından ve üçüncü fıkraya
göre hesaplanan asgari özkaynak tutarından; elektronik para kuruluşu için
ise onüç milyon Türk Lirasından ve altıncı fıkraya göre hesaplanan asgari
özkaynak tutarından az olamaz. Bu fıkrada belirtilen üç milyon Türk Lirası,
beş milyon Türk Lirası ve onüç milyon Türk Lirası tutarındaki miktarlar
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki
yıllık değişimler göz önünde bulundurularak Banka tarafından her yıl Ocak
ayında tekrar değerlendirilir.
(2) Banka, ödeme kuruluşu için yürütülen
faaliyetlere göre Kanunun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (ç)
bendinde, elektronik para kuruluşu için ise Kanunun 18 inci maddesinin
üçüncü fıkrasının (ç) bendinde belirtilen asgari ödenmiş sermaye tutarına
ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, yapılacak risk değerlendirmesi
doğrultusunda bir kuruluşun, üçüncü ve altıncı fıkralar uyarınca hesaplanan
asgari özkaynak tutarını yüzde elli oranına kadar artırmaya yetkilidir.
(3) Asgari özkaynak tutarı 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının münhasıran (g) bendinde yer alan ödeme hizmetini sunan
kuruluşlar hariç olmak üzere, ödeme hacmi yüzelli milyon Türk Lirasından az
olan kuruluşlar için aşağıda belirtilen tutarların toplamından, ödeme hacmi
yüzelli milyon Türk Lirası ile beşyüz milyon Türk Lirası arasında olan
kuruluşlar için aşağıda belirtilen tutarların toplamının iki katından,
ödeme hacmi beşyüz milyon Türk Lirasından fazla olan kuruluşlar için
aşağıda belirtilen tutarların toplamının üç katından oluşur:
a) İlk elli milyon Türk Liralık (0-50 milyon Türk
Lirası arası dilim) ödeme hacminin yüzde dördü (%4).
b) Sonraki elli milyon Türk Liralık (50-100 milyon
Türk Lirası arası dilim) ödeme hacminin yüzde iki buçuğu (%2,5).
c) Sonraki elli milyon Türk Liralık (100-150 milyon
Türk Lirası arası dilim) ödeme hacminin yüzde biri (%1).
ç) Sonraki üçyüzelli milyon Türk Liralık (150-500
milyon Türk Lirası arası dilim) ödeme hacminin binde beşi (%0,5).
d) Ödeme hacminin geriye kalan tutarının (500
milyon Türk Lirası üzeri) binde iki buçuğu (%0,25).
(4) Üçüncü fıkranın uygulanmasında ödeme hacmi,
hesaplama döneminden önceki son oniki ay içinde kuruluşun gerçekleştirdiği
ve gerçekleşmesi için 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca
ödeme emrini başlattığı ödeme işlemleri tutarının ay sayısına bölünmesiyle
bulunur. Faaliyet izni alınmasından itibaren oniki ay geçmemiş olması
halinde, hesaplama dönemine kadar geçen ay sayısı dikkate alınır.
(5) Banka, asgari özkaynak tutarını, 4 üncü
maddenin birinci fıkrasında sayılan faaliyetler bazında farklılaştırmaya
yetkilidir.
(6) Elektronik para kuruluşu, ortalama elektronik
para yükümlülüğünün yüzde ikisi kadar özkaynak bulundurmakla yükümlüdür. 4
üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan ödeme hizmetlerini de yürüten
elektronik para kuruluşu, bu fıkraya göre hesapladığı tutara ilave olarak
üçüncü fıkraya göre hesaplanan tutarda asgari özkaynak bulundurur.
(7) Altıncı fıkranın uygulanmasında ortalama
elektronik para yükümlülüğü, elektronik para kuruluşunun son altı aylık
dönemde her günün sonundaki ihraç edilmiş elektronik paraya ilişkin
finansal yükümlülüklerinin ortalamasıdır. Ortalama elektronik para
yükümlülüğü, hesaplama dönemi olan ayın ilk iş günü hesaplanır ve o ayın
değeri olarak kabul edilir.
(8) Özkaynağın birinci fıkrada belirtilen sınırların
altına düşmesi halinde, durumun öğrenilmesinden itibaren 15 gün içerisinde
ve her halükarda Haziran ve Aralık ayı sonundan itibaren altmış gün içinde
Bankaya bilgi verilmesi zorunludur. Bankaca verilecek süre içinde birinci
fıkraya aykırılığın giderilmemesi halinde, Banka Kanunun 21 inci maddesinin
sekizinci fıkrası çerçevesinde işlem tesis etmeye yetkilidir.
(9) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının münhasıran
(g) bendinde yer alan ödeme hizmetini sunan kuruluş, asgari bir milyon Türk
Lirası tutarında mesleki sorumluluk sigortası yaptırmakla veya 36 ncı
maddenin dördüncü fıkrası uyarınca bir milyon Türk Lirası değerinde teminat
bulundurmakla yükümlüdür. Bu fıkra uyarınca yaptırılması gereken mesleki
sorumluluk sigortası ve bulundurulması gereken teminat tutarı, ilk yüz bin müşterinin
ardından her yüz bin yeni müşteri için beşyüzbin Türk Lirası tutarında
arttırılır.
(10) Banka, dokuzuncu fıkrada yer alan tutarı yüzde
elli oranına kadar artırmaya yetkilidir.
ALTINCI BÖLÜM
Fonların Korunması ve Teminat
Ödeme
fonlarının korunması
MADDE 34
– (1) Ödeme fonları; bir ödeme
işleminin gerçekleştirilmesi için kuruluşun, şubelerinin, temsilcilerinin
veya kuruluş adına hareket eden üçüncü taraf bir hizmet sağlayıcının
müşteriden veya bir müşteri adına diğer bir ödeme hizmeti sağlayıcısından
aldığı müşteri adına uhdesinde tuttuğu ancak henüz alıcıya ya da alıcının
ödeme hizmeti sağlayıcısına ödenmemiş fonların toplamından oluşur. Kabulü
esnasında alıcısı belli olmayan fonlar ile 19 uncu madde kapsamında iş
birliği yapılan yurt dışında yerleşik tüzel kişilerden alınan fonlar da
ödeme fonu olarak nitelendirilir.
(2) Kuruluş, ödeme fonlarını, diğer fonlardan
ayrıştırarak takip eder ve sadece ödeme işleminin gerçekleştirilmesi
amacıyla kullanabilir.
(3) Alındığı günü izleyen iş günü, tam iş
günlerinde saat 15.00, yarım iş günlerinde saat 11.00 itibarıyla ödenmemiş
ödeme fonları tutarı, 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bir banka nezdinde,
kuruluş adına açılacak ve sadece bu fonların korunması amacıyla
kullanılacak koruma hesaplarına yatırılır. Bu hesap, ilgili banka nezdinde
ödeme fonları koruma hesabı olarak tanımlanır ve banka ile yapılacak
sözleşmede hesabın bu niteliği açıkça belirtilir. Ödeme fonlarının, koruma
hesabının bulunduğu bankada gecelik vadede nemalandırılması, ikinci fıkra
ile bu fıkraya aykırılık oluşturmaz.
(4) Ödeme fonları, alındıkları para cinsinden
açılan ödeme fonları koruma hesaplarında tutulur. İlgili yabancı para
cinsinden hesap açılmasının mümkün olmaması veya makul olmayan bir maliyet
gerektirmesi durumunda ödeme fonları başka bir para cinsine çevrilerek
ödeme fonları koruma hesabında tutulabilir.
(5) Kuruluş, ödeme fonları koruma hesaplarında
bulunan fonlarla ilgili kayıtları, ödeme fonlarının müşteri bazında
takibini sağlayacak şekilde tutar.
(6) Kuruluş, ödeme fonları koruma hesaplarında
bulunan fonlara ilişkin kendi kayıtları ile bankadan alınacak hesap
ekstrelerini günlük olarak karşılaştırarak her iş günü bir önceki iş gününe
ait kayıtların teyidini sağlamakla yükümlüdür. Zamanlama farkından kaynaklanan
uyumsuzluklar hariç olmak üzere teyit sağlanmasına ilişkin yapılan her
türlü düzeltme işleminin kaydının saklanması zorunludur. Kayıtlar arasında
önemli bir uyumsuzluğun bulunması durumunda kuruluş Bankayı derhal
bilgilendirir.
(7) Teyit işlemlerinin elektronik ortamda yapılması
halinde işleme ilişkin ekstreler kuruluş tarafından fiziki olarak veya
elektronik ortamda güvenli olarak saklanır.
(8) Teyit işlemlerinin altıncı ve yedinci
fıkralarda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yapılamaması durumunda
kuruluş Bankaya derhal bilgi verir.
(9) Ödeme fonları ve ödeme fonları koruma
hesaplarında bulunan fonların bakiyeleri Bankaca belirlenecek usul ve
esaslar çerçevesinde Bankaya raporlanır.
Elektronik
para karşılığı toplanan fonların korunması
MADDE 35
– (1) Tedavüldeki elektronik para
tutarına ilişkin fonlar, ikinci fıkra saklı kalmak kaydıyla, 5411 sayılı
Kanun kapsamındaki bir banka nezdinde, sadece bu fonların tutulacağı
fonların korunması amacıyla açılan hesaba en geç tedavüldeki elektronik
para tutarı vasfını kazandığı iş günü sonuna kadar olmak üzere mümkün olan
en kısa sürede aktarılır. Bu hesap, ilgili banka nezdinde elektronik para
koruma hesabı olarak tanımlanır ve banka ile yapılacak sözleşmede hesabın
bu niteliği açıkça belirtilir.
(2) Elektronik para ihracı için bir ödeme aracı
vasıtasıyla alınan fonlar ile 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak
düzenlemelerde tanımlanan insansız hizmet noktaları vasıtasıyla alınan
nakit tutarlar, elektronik para kuruluşunun hesabına geçtiğinde veya başka
bir surette elektronik para kuruluşunun kullanımına hazır hale geldiğinde,
bu fonlar karşılığı çıkarılan ve hala tedavülde olan elektronik paralara
ilişkin kısmıyla sınırlı olmak üzere elektronik para koruma hesabına
aktarılır. Elektronik para koruma hesabına aktarma süresi, elektronik
paranın ihracından itibaren beş iş gününü geçemez.
(3) Elektronik para koruma hesabının gün sonu
bakiyesi, elektronik para koruma hesabının bulunduğu banka tarafından Banka
nezdindeki hesabında bloke edilir. Bu fıkranın uygulanmasında gün sonu
bakiyesi tam iş günlerinde saat 16.30; yarım iş günlerinde saat 12.00
itibarıyla hesaplanır. Banka, gün sonu bakiyesinin hesaplanma saatini değiştirmeye
yetkilidir.
(4) Elektronik para kuruluşu, elektronik para
ihracı karşılığında aldığı fonları, diğer tüm fonlardan ayrıştırarak takip
eder ve birinci fıkrada belirtilen amaçlar dışında kullanamaz.
(5) Elektronik para ile gerçekleştirilen ödeme
hizmetleri dışındaki ödeme hizmetleri için alınan fonlar, 34 üncü maddede
belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde korunur.
(6) Elektronik para kuruluşlarının teyit işlemleri
ve Bankaya yapılacak raporlamaları hakkında 34 üncü maddenin altıncı,
yedinci, sekizinci ve dokuzuncu fıkraları uygulanır.
(7) Elektronik para koruma hesabında bulunan tutarın
karşılığında ihraç edilmiş elektronik paranın fona çevrilmesi halinde,
fonun elektronik para koruma hesabından çıkışı fona esas tutarın karşı
tarafa ödeneceği an, bunun mümkün olmaması halinde ise en geç ertesi iş
gününde yapılır.
(8) Elektronik para ihraç edilmesine ilişkin olarak
kabul edilen fon ve elektronik paranın ihracı süreci ile alakalı olarak
komisyon, ücret ve benzeri isimler altında alınan hizmet bedelleri
ayrıştırılarak tahsil edilir ve alınan hizmet bedelleri elektronik para
koruma hesabına yansıtılmaz.
(9) Elektronik para ihracı için alınan fonlar,
alındıkları para cinsinden açılan elektronik para koruma hesaplarında
tutulur. İlgili yabancı para cinsinden hesap açılmasının mümkün olmaması
veya makul olmayan bir maliyet gerektirmesi durumunda elektronik para
ihracı için alınan fonları başka bir para cinsine çevrilerek elektronik
para koruma hesabında tutulabilir.
Koruma
hesaplarının bloke edilmesi ve teminatlar
MADDE 36
– (1) Kanunun 22 nci maddesinin
üçüncü fıkrasında belirtilen hallerde ödeme fonları koruma hesapları ile
elektronik para koruma hesapları, fon sahiplerinin haklarının tazmin
edilmesi ve kuruluşun Kanundan kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine
getirilmesini teminen ilgili banka tarafından bloke edilir.
(2) Kuruluş Banka nezdinde bu madde uyarınca
teminat bulundurmak zorundadır. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
münhasıran (g) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren ödeme
kuruluşları hariç olmak üzere kuruluşun Banka nezdinde bu madde uyarınca
bulundurması gereken asgari teminat miktarı, münhasıran 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren
ödeme kuruluşları için iki milyon Türk Lirası, diğer ödeme kuruluşları için
üç milyon Türk Lirası ve elektronik para kuruluşları için beş milyon Türk
Lirasıdır.
(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının münhasıran
(g) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren ödeme kuruluşları
hariç olmak üzere kuruluşların, Banka nezdinde tutması gereken baz teminat
miktarı, aşağıda yer alan bentler uyarınca belirlenen teminat tutarı ile
altıncı fıkra kapsamında tutmaları gereken teminat tutarının toplamından
oluşur:
a) Müşteri sayısının elli binden az olması halinde
ikinci fıkra uyarınca tutmaları gereken asgari teminat miktarı.
b) Müşteri sayısının elli bin ile beşyüz bin
arasında olması halinde ikinci fıkra uyarınca tutmaları gereken asgari
teminat miktarının iki katı.
c) Müşteri sayısının beşyüz bin ile beş milyon
arasında olması halinde ikinci fıkra uyarınca tutmaları gereken asgari
teminat miktarının üç katı.
ç) Müşteri sayısının beş milyondan fazla olması
halinde ikinci fıkra uyarınca tutmaları gereken asgari teminat miktarının
dört katı.
(4) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının münhasıran
(g) bendinde belirtilen ödeme hizmetini gerçekleştiren ödeme
kuruluşlarının, Banka nezdinde 33 üncü maddenin dokuzuncu fıkrası uyarınca
belirlenen tutar ile bu maddenin altıncı fıkrası kapsamında tutmaları
gereken tutarın toplamı kadar baz teminat bulundurmaları zorunludur.
(5) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının sadece (e)
ve (g) bentlerinde belirtilen ödeme hizmetlerini gerçekleştiren ödeme
kuruluşlarının tutmaları gereken baz teminat miktarı, anılan faaliyetler
nedeniyle bu maddenin üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkraları kapsamında
tutmaları gereken teminat miktarlarının toplamından oluşur.
(6) Kuruluşun, faaliyetlerini gerçekleştirirken
kullanacağı her bin temsilci için beşyüzbin Türk Lirası tutarında ilave
teminat bulundurması zorunludur.
(7) Banka, kuruluşun bu madde uyarınca Banka
nezdinde tutması gereken toplam teminat miktarını belirlerken aşağıdaki
kriterleri dikkate alır:
a) 34 üncü madde kapsamında tutulacak olan ödeme
fonları koruma hesabı ve 35 inci madde kapsamında tutulacak elektronik para
koruma hesaplarının bakiyeleri ile ilgili herhangi bir uyumsuzluk tespit
edilmiş olmaması.
b) 33 üncü madde kapsamında hesaplanacak asgari
özkaynak ve bu madde kapsamında hesaplanacak teminat yükümlülüğünün
zamanında ve tam olarak yerine getirilmiş olması.
c) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasında
belirtilen alt limitten uygulanan idari para cezaları hariç olmak üzere
idari para cezası uygulanmamış olması.
ç) Müşteri fonlarının, kuruluş tarafından gerekli
önlemlerin alınmamış olması neticesinde siber olaylar, operasyonel hatalar,
sistem hataları kaynaklı sebeplerden kayba uğramış olmaması.
d) 74 üncü madde kapsamındaki Birlik hakem
heyetlerinde kuruluş aleyhine sonuçlanan şikâyet ve itiraz başvurularının
kuruluşla ilgili toplam başvurular içindeki payının yüzde onun üzerinde
olmaması.
e) Kanun, bu Yönetmelik ve ilgili diğer
düzenlemeler çerçevesinde Bankaya yapılacak bildirimlerin zamanında
yapılmamış olması ya da eksik yapılması durumlarının bulunmaması.
f) Kuruluşun mali durumu hakkında Banka tarafından
belirlenecek yöntem doğrultusunda hesaplanan oranların karşılanmış olması.
(8) Banka, her yıl Ocak ayı içerisinde, kuruluşun
ilgili takvim yılında bu madde uyarınca Banka nezdinde tutması gereken
toplam teminat miktarını, bir önceki takvim yılı için yedinci fıkra
kapsamında belirtilen kriterleri dikkate alarak, üçüncü, dördüncü veya
beşinci fıkralar uyarınca hesaplanan baz teminat miktarı üzerinden
aşağıdaki şekilde belirler. Bu madde uyarınca belirlenecek teminat miktarı
bir takvim yılı için geçerlidir. Kuruluşun Banka nezdinde tutması gereken
teminat miktarı:
a) Yedinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen kriterlerin, tek tek sağlanmaması durumunda yüzde on, birlikte
sağlanmaması durumunda yüzde yirmibeş oranında artırılır.
b) Yedinci fıkranın (c), (ç), (d), (e) ve (f)
bentlerinde belirtilen kriterlerin sağlanmaması durumunda, sağlanmayan her
bir kriter için yüzde beş artırılır.
(9) Yedinci fıkrada yer alan kriterlere ilişkin
uyumsuzlukların sekizinci fıkra uyarınca yapılacak hesaplamalarda dikkate
alınması, bu uyumsuzluklara ilişkin Banka tarafından Kanun ve ilgili
ikincil düzenlemeler kapsamında yaptırım uygulanmasına engel oluşturmaz.
(10) Kuruluş, faaliyet izninin devam ettiği süre
boyunca Banka nezdindeki teminatın iadesini ancak gerekli teminat miktarını
bu Yönetmelikte teminat olarak kabul edilebileceği belirtilen başka bir
varlık ile yerine getirdikten sonra talep edebilir.
(11) Kuruluşun faaliyet izninin Kanunun 17 nci
maddesi uyarınca sona erdiği durumlarda, teminatlar genel hükümlere
tabidir.
(12) Kuruluşun faaliyet izninin Kanun uyarınca iptal
edildiği durumda kuruluşun tasfiye olmaması halinde teminatlar;
a) Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin yerine
getirildiği ile bu Yönetmelik kapsamındaki kuruluşlara, Bankaya,
müşterilerine ya da temsilcilerine karşı herhangi bir mali yükümlülüğünün
bulunmadığına ilişkin kuruluş beyanının bunu destekleyici bilgi ve
belgelerle birlikte Bankaya eksiksiz olarak tevdi edilmesi,
b) Kuruluş unvanının ve faaliyet konusunun Kanun
kapsamına girmeyecek şekilde değiştirilmiş olması veya sona erme kararı
verilmiş olması,
c) Banka tarafından yapılacak denetim sonucunda
teminatların serbest bırakılmasına engel teşkil edecek mahiyette denetim,
şikâyet, uyuşmazlık veya yargıya intikal etmiş herhangi bir ihtilafın
bulunmadığı sonucuna ulaşılması,
şartlarıyla, makul bir süre içerisinde serbest
bırakılır.
(13) On ikinci fıkra uyarınca, Banka denetimi
sonucunda yapılacak değerlendirmelerde tespit edilen ve teminatların
serbest bırakılmasına engel teşkil edecek mahiyette denetim, şikâyet,
uyuşmazlık veya yargıya intikal etmiş ihtilafın varlığı halinde, ihtilaf
sonuçlanıncaya kadar Banka teminatın kısmen veya tamamen tutulmaya devam
etmesine karar verebilir.
(14) Kuruluşun faaliyet izninin geçici olarak
durdurulması halinde teminatlar, Banka nezdinde tutulmaya devam edilir ve
bu süre boyunca iade edilmez.
(15) Bu madde uyarınca tutulacak teminatlar, nakit
veya devlet iç borçlanma senedi veya Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama
Şirketi tarafından ihraç edilmiş kira sertifikası olarak tutulabilir.
Teminatların devlet iç borçlanma senedi veya Hazine Müsteşarlığı Varlık
Kiralama Şirketi tarafından ihraç edilmiş kira sertifikası olarak tutulması
ve piyasa değerinin en az yüzde onu tutarında değer kaybetmeleri halinde,
kuruluşun on iş günü içinde teminatı bu madde uyarınca tutması gereken
tutara tamamlaması ve durumu Bankaya bildirmesi zorunludur.
(16) Bu maddenin uygulanmasında müşteri sayısı; her
ayın son iş günü itibarıyla kuruluş nezdinde ödeme hesabı bulunan ve son
bir ay içerisinde bir ödeme işlemi gerçekleştirmiş veya hesabında en az yüz
Türk Lirası bakiye bulunmuş müşteri sayısının son takvim yılındaki aylık
ortalaması ile her ayın son iş günü itibarıyla kuruluş tarafından ihraç
edilmiş olup bakiyesi son bir ay içerisinde herhangi bir anda yüz Türk
Lirasının üzerine çıkmış anonim ön ödemeli araçların sayısının son takvim
yılındaki aylık ortalamasının toplanması yöntemiyle hesaplanır. Bu fıkranın
uygulanmasında, işyeri niteliğinde olan müşteriler on ile çarpılarak
hesaplamaya dahil edilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tek Seferlik Ödeme İşlemleri, Çerçeve Sözleşme ve
Tarafların Hak ve Yükümlülükleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Tek Seferlik Ödeme İşlemleri
Tek
seferlik ödeme
MADDE 37
– (1) Bir defaya mahsus olmak
üzere gerçekleştirilen ve çerçeve sözleşme kapsamında olmayan ödeme işlemi
tek seferlik ödeme işlemidir.
(2) Tek seferlik ödeme işlemleri, işleme ilişkin
olarak üretilen ve bir nüshası müşteriye verilen, diğer bir nüshası veya
elektronik görüntüsü ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde saklanan ve
müşterinin onayını içeren sözleşme, dekont veya benzeri belgeler
düzenlenerek gerçekleştirilir. Tek seferlik ödeme işlemlerinde müşterinin
onayını içeren metnin bir örneği, müşterinin tercihine bağlı olarak kağıt
üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile müşteriye verilir.
(3) Çerçeve sözleşme kapsamında verilmiş olan ödeme
aracının tek seferlik ödeme işlemlerinde kullanılması durumunda, ödeme
hizmeti sağlayıcısı, müşteriye bir başka ödeme hizmeti sağlayıcısıyla
yapılmış çerçeve sözleşme temelinde verilmiş veya verilecek olan bilgiyi
sağlamakla yükümlü değildir.
(4) İkinci fıkra uyarınca yapılacak işlemlerde
kalıcı veri saklayıcısı kullanılması durumunda, kalıcı veri saklayıcısında
yer alan verilerin güvenliği ve mahremiyeti Bankaca 31 inci madde uyarınca
çıkarılacak düzenlemelere uygun şekilde sağlanır.
(5) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile gerçekleştirilen tek seferlik ödeme işlemlerinin tarafların eş
zamanlı fiziksel varlığında gerçekleştirilen tek seferlik ödeme
işlemlerindekine benzer seviyede güvenli ve güvenilir olması ve asgari
düzeyde risk içermesi için gerekli teknolojik ve operasyonel önlemleri
almakla yükümlüdür.
(6) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile gerçekleştirilecek tek seferlik ödeme işlemi ile ilgili olarak
müşteriden temin etmesi gereken bilgi ve belgeleri, posta, faks, elektronik
posta ve çevrim içi görüntülü görüşme benzeri yöntemler, Banka tarafından
uygun bulunan merkezi bir yapı veya günün teknolojisine uygun yenilikçi
diğer yöntemler ile temin edebilir. Uzaktan iletişim aracı ile müşterinin
kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek şekilde gerçekleştirilecek tek
seferlik ödeme işlemi kapsamında müşteriden temin edilen bilgi ve
belgelerin okunabilir ve doğrulanabilir olması esastır.
(7) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile gerçekleştirilecek tek seferlik ödeme işlemi kapsamında
müşteriden temin edilen bilgi ve belgelerin ilgili mevzuat uyarınca
doğruluğu ile gerçekliğini günün teknolojisine ve mevzuata uygun yöntemleri
kullanarak kontrol eder ve ancak iletilen bilgi ve belgelerin doğruluğu teyit
edildikten sonra müşteriye hizmet verebilir.
(8) Uzaktan iletişim aracı ile gerçekleştirilecek
tek seferlik ödeme işlemi ile ilgili olarak müşteriden temin edilmesi
gereken bilgi ve belgelerin, Banka tarafından uygun bulunan merkezi bir
yapı aracılığıyla temin edilmesi durumunda, Banka ilgili Kurumların
görüşünü alarak bu fıkra kapsamında temin edilen belgelere ilişkin yedinci
fıkra uyarınca yapılması gereken kontrollerin yapılmasına gerek olmadığına
karar vermeye yetkilidir.
(9) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, müşterinin engelli
olması durumunda uzaktan iletişim aracı aracılığıyla tek seferlik ödeme
işleminin gerçekleştirilebilmesini sağlamak için gerekli önlemleri almakla
yükümlüdür.
(10) Uzaktan iletişim aracı ile tek seferlik ödeme
işlemi gerçekleştirilebilmesi için müşterinin bir talebinin olması ve işlem
gerçekleştirilmeden önce bu işlemin uzaktan iletişim aracı ile
gerçekleştirilmesine ilişkin müşterinin onayının alınması gerekmektedir.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı, müşterinin talebi olmadığı sürece uzaktan
iletişim aracı ile tek seferlik ödeme işlemi gerçekleştirilmesine yönelik
herhangi bir işlem yapamaz.
(11) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile gerçekleştirilecek tek seferlik ödeme işlemi ile ilgili olarak
müşteriden temin edilen bilgi ve belgeler ile müşteri tarafından belirtilen
hususların doğruluğunu ve gerçekliğini kontrol etme konusunda çalışanlarını
yılda bir defadan az olmamak kaydıyla düzenli olarak eğitime tabi tutar. Bu
konu ile ilgili süreçlerin güncellenmesi durumunda her güncelleme
sonrasında çalışanların gerekli eğitimleri alması sağlanır. Bu fıkra
uyarınca verilecek eğitimler kimlik avı, sosyal mühendislik, başka bir
tarafın zorlamasıyla baskı altında gerçekleşen hareketler ve benzeri
sahtekârlık yöntemlerine ilişkin riskler göz önünde bulundurularak
tasarlanır.
(12) Uzaktan iletişim aracı ile gerçekleştirilecek
tek seferlik ödeme işlemlerinde ödeme hizmeti sağlayıcısının tabi olduğu
diğer düzenlemelerden kaynaklanan yükümlülükleri saklıdır.
(13) Banka, uzaktan iletişim aracı ile
gerçekleştirilecek tek seferlik ödeme işlemlerine ilişkin sınırlamalar getirebilir.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı da uzaktan iletişim aracı ile gerçekleştirilecek
tek seferlik ödeme işlemlerine ilişkin sınırlamalar getirebilir.
Tek
seferlik ödeme işlemi öncesi bilgilendirme
MADDE 38
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
tek seferlik ödeme işlemi ilişkisi kurulmadan önce müşteriyi, 39 uncu
maddede belirtilen tek seferlik ödeme işlemi şartlarına ilişkin
bilgilendirir.
(2) 39 uncu maddede belirtilen tek seferlik ödeme
işlemi şartlarının ödeme hizmeti sağlayıcısının internet sitesinde
yayımlanması işlem öncesi bilgilendirme yerine geçer. Ödeme hizmeti
sağlayıcısı, uzaktan iletişim aracı ile tek seferlik ödeme işlemi
gerçekleştirilmesine ilişkin hizmet sunması durumunda, internet sitesinde
39 uncu maddede yer alan hususları yayımlamak zorundadır.
(3) Ödeme işleminin azami tamamlanma süresi,
ödenmesi gereken toplam ücret ve ücretlerin dökümü ödeme hizmetinin
sunulduğu işyerinde açıkça görülebilecek bir şekilde ilan edilir.
(4) Bu madde kapsamında yapılacak bilgilendirme
Bankaca 31 inci madde uyarınca çıkarılacak düzenlemelere uygun şekilde
yapılır.
Tek
seferlik ödeme işlemi şartları
MADDE 39
– (1) Tek seferlik ödeme işlemi
için düzenlenecek sözleşme, dekont veya benzeri belgelerde;
a) Ödemenin doğru olarak gerçekleştirilebilmesi
için müşteri tarafından sunulması gereken bilgilere veya bu bilgilere
ulaşılabilmesi için gerekli kimlik tanımlayıcısına,
b) Ödeme işleminin azami tamamlanma süresine,
c) Ödenmesi gereken toplam ücret ve ücretlerin
dökümüne,
ç) Varsa ödeme işleminde uygulanacak döviz kuru
veya referans döviz kuruna,
ilişkin bilgilere yer verilir.
(2) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı, ödeme
emri başlatılmadan önce, gönderene ödeme emri başlatma hizmeti
sağlayıcısının unvanı, merkez adresi ve elektronik posta da dahil olmak
üzere diğer tüm iletişim bilgilerini açık ve kapsamlı şekilde sunar.
(3) Uygulanabilir olması durumunda, 43 üncü maddede
yer alan hususlardan uygun olanlar da müşteriye kolay ve erişilebilir bir
şekilde sunulur.
Tek
seferlik ödemelerde bilgi verme yükümlülüğü
MADDE 40
– (1) Ödeme emrinin alınmasını
takiben gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, aşağıdaki bilgilerden uygun
olanları gönderene anında sunar:
a) Ödeme işlemine özgü referans bilgisini ve
alıcıya ilişkin bilgi.
b) Ödeme emrinde belirtilen para birimi cinsinden
ödeme işleminin tutarı.
c) Gönderen tarafından ödenecek toplam ücret ve
ücretlerin dökümü.
ç) 39 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde
belirtilen döviz kurundan farklı bir döviz kuru kullanılması halinde ödeme
işleminde kullanılan döviz kuru bilgisi ve bu döviz kuru kullanılarak
hesaplanan ödeme işleminin tutarı.
d) Ödeme emrinin alındığı veya ödemenin
gerçekleştirileceği tarihe ilişkin bilgi.
e) Mümkün olduğu durumlarda ödeme işleminin azami
tamamlanma süresine ilişkin bilgi.
(2) Ödeme emrinin ödeme emri başlatma hizmeti
sağlayıcısı aracılığıyla başlatılması durumunda, ödeme emri başlatma
hizmeti sağlayıcısı, ödeme emri başlatıldıktan hemen sonra, 39 uncu maddede
belirtilen hususlara ilave olarak, aşağıdaki bilgileri gönderene ve mümkün
olduğu durumlarda alıcıya sunar:
a) Ödeme emrinin başarılı bir şekilde
başlatıldığına ilişkin gönderenin ödeme hesabının bulunduğu kuruluş tarafından
verilen teyide ilişkin bilgi.
b) Gönderenin ve alıcının ödeme işlemini ve mümkün
olduğu durumlarda alıcının göndereni tanımlamasını sağlayacak ödeme
işlemine ilişkin referans numarası ve ödeme işlemi ile iletilen diğer
bilgiler.
c) Ödeme işleminin tutarı.
ç) Uygulanabilir olduğu durumda, ödeme emri
başlatma hizmet sağlayıcısına ödenmesi gereken ücretler ve varsa ücretlerin
dökümü.
(3) Ödeme emrinin ödeme emri başlatma hizmet
sağlayıcısı aracılığıyla başlatılması durumunda, ödeme işlemine ilişkin
referans numarası gönderenin ödeme hesabının bulunduğu kuruluşa iletilir.
(4) Ödeme işleminin gerçekleştirilmesini takiben
alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı, aşağıdaki bilgilerden uygun olanları
alıcıya gecikmeksizin sunar:
a) Ödeme işlemine ilişkin referans numarası ve
gönderene ilişkin bilgi.
b) Alıcının tasarrufuna sunulan fonun para birimi
cinsinden ödeme işleminin tutarı.
c) Alıcı tarafından ödenecek toplam ücret ve
ücretlerin dökümü.
ç) Varsa uygulanan döviz kuru ve ödeme işleminin
tutarı.
d) Ödeme işlemi tutarının alıcının kullanımına sunulduğu
tarihe ilişkin bilgi.
İKİNCİ BÖLÜM
Çerçeve Sözleşme
Çerçeve
sözleşme
MADDE 41
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı
ile müşteri arasındaki süreklilik arz eden periyodik ödeme ilişkileri en az
on iki punto harflerle hazırlanacak yazılı sözleşme ile düzenlenir. Uzaktan
iletişim aracı ile kurulan sözleşmelerde yazılı şekil şartı aranmaz.
Çerçeve sözleşme yapılan her müşteriye ayrı bir kimlik tanımlayıcı verilir.
Aynı kimlik tanımlayıcı sözleşmenin sona ermesinin üzerinden on yıl
geçmedikçe başka bir müşteriye verilemez.
(2) Çerçeve sözleşmenin bir örneği, sözleşmenin
yapılmasını takiben ve müşterinin talep etmesi halinde sözleşme süresince
kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile müşteriye verilir ya da
müşterinin erişimine hazır bulundurulur.
(3) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulan çerçeve sözleşmenin tarafların eş zamanlı fiziksel
varlığında kurulan çerçeve sözleşme kadar güvenli ve güvenilir olması ve
asgari düzeyde risk içermesi için gerekli teknolojik ve operasyonel önlemleri
almakla yükümlüdür.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulacak çerçeve sözleşme ile ilgili olarak müşteriden temin
etmesi gereken bilgi ve belgeleri, posta, faks, elektronik posta ve çevrim
içi görüntülü görüşme benzeri yöntemler, Banka tarafından uygun bulunan
merkezi bir yapı veya günün teknolojisine uygun yenilikçi diğer yöntemler
ile temin edebilir. Uzaktan iletişim aracı ile müşterinin kimliğinin
doğrulanmasına imkan verecek şekilde kurulacak çerçeve sözleşme kapsamında
müşteriden temin edilen bilgi ve belgelerin okunabilir ve doğrulanabilir
olması esastır.
(5) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulacak çerçeve sözleşme kapsamında müşteriden temin edilen
bilgi ve belgelerin ilgili mevzuat uyarınca doğruluğu ile gerçekliğini
günün teknolojisine ve mevzuata uygun yöntemleri kullanarak kontrol eder ve
ancak iletilen bilgi ve belgelerin doğruluğu teyit edildikten sonra müşteriye
hizmet vermeye başlayabilir.
(6) Uzaktan iletişim aracı ile kurulacak çerçeve sözleşme
ile ilgili olarak müşteriden temin edilmesi gereken bilgi ve belgelerin,
Banka tarafından uygun bulunan merkezi bir yapı aracılığıyla temin edilmesi
durumunda, Banka ilgili Kurumların görüşünü alarak bu fıkra kapsamında
temin edilen belgelere ilişkin beşinci fıkra uyarınca yapılması gereken
kontrollerin yapılmasına gerek olmadığına karar vermeye yetkilidir.
(7) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulacak çerçeve sözleşmeleri hangi müşterilerine ve hangi
hizmet türleri ile ilgili olarak sunacağına, kurulan sözleşme kapsamında
gerçekleşebilecek ödeme işlemlerinin türü, niteliği, varsa doğuracağı
finansal ve finansal olmayan etkilerin büyüklüğü, azami işlem tutarı ve
müşterinin güvenilirliği gibi hususları göz önünde bulundurarak yapacağı
risk değerlendirmesi sonuçlarına göre karar verir. Ödeme hizmeti
sağlayıcısı, yapılacak risk değerlendirmesinde elde edilen sonuçlara göre
müşteri ile çerçeve sözleşmenin tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında
kurulmasına karar vermeye yetkilidir.
(8) Banka, uzaktan iletişim aracı ile yapılan
çerçeve sözleşme kapsamında ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından sunulacak
ödeme hizmetlerine ilişkin sınırlamalar getirebilir. Ödeme hizmeti
sağlayıcısı da uzaktan iletişim aracı ile yapılan çerçeve sözleşme kapsamında
sunacağı ödeme hizmetlerine ilişkin sınırlamalar getirebilir.
(9) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, müşterinin engelli
olması durumunda uzaktan iletişim aracı ile yapılan çerçeve sözleşmenin
sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli önlemleri almakla
yükümlüdür.
(10) Uzaktan iletişim aracı ile çerçeve sözleşme
yapılabilmesi için müşterinin bir talebinin olması ve çerçeve sözleşme
yapılmadan önce sözleşmenin uzaktan iletişim aracı ile yapılmasına ilişkin
müşterinin onayının alınması gerekmektedir. Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
müşterinin talebi olmadığı sürece uzaktan iletişim aracı ile çerçeve sözleşme
yapılmasına yönelik herhangi bir işlem yapamaz.
(11) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulacak çerçeve sözleşme kapsamında müşteriden temin edilen
bilgi ve belgeler ile müşteri tarafından belirtilen hususların doğruluğunu
ve gerçekliğini kontrol etme konusunda çalışanlarını yılda bir defadan az
olmamak kaydıyla düzenli olarak eğitime tabi tutar. Bu konu ile ilgili
süreçlerin güncellenmesi durumunda her güncelleme sonrasında çalışanların
gerekli eğitimleri alması sağlanır. Bu fıkra uyarınca verilecek eğitimler
kimlik avı, sosyal mühendislik, başka bir tarafın zorlamasıyla baskı
altında gerçekleşen hareketler ve benzeri sahtekârlık yöntemlerine ilişkin
riskler göz önünde bulundurularak tasarlanır.
(12) Uzaktan iletişim aracı ile kurulacak çerçeve
sözleşmelerde ödeme hizmeti sağlayıcısının tabi olduğu diğer
düzenlemelerden kaynaklanan yükümlülükleri saklıdır.
Sözleşme
öncesi bilgilendirme
MADDE 42
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
çerçeve sözleşme ilişkisi kurulmadan önce müşteriyi, 43 üncü maddede
belirtilen sözleşme şartlarına ilişkin bilgilendirir.
(2) Taslak sözleşmenin verilmesi veya ödeme hizmeti
sağlayıcısının internet sitesinde yayımlanması sözleşme öncesi
bilgilendirme yerine geçer. Ödeme hizmeti sağlayıcısı, uzaktan iletişim
aracı ile kurulacak çerçeve sözleşme kapsamında ödeme işlemi
gerçekleştirmesi durumunda, internet sitesinde 43 üncü maddede yer alan
hususları yayımlamak zorundadır. Bu fıkra uyarınca 43 üncü maddenin birinci
fıkrasının (ğ) bendinde yer alan hususların internet sitesinde yayımlanması
18 inci maddenin on beşinci fıkrasının (ç) bendine aykırılık oluşturmaz.
(3) Bu madde kapsamında yapılacak bilgilendirme
Bankaca 31 inci madde uyarınca çıkarılacak düzenlemelere uygun şekilde
yapılır.
Sözleşme
şartları
MADDE 43
– (1) Çerçeve sözleşmede;
a) Ödeme hizmeti sağlayıcısının unvanına, merkez
adresine ve varsa ödeme hizmetinin verildiği şube veya temsilcinin adresine,
elektronik posta adresi dahil iletişim bilgilerine,
b) Sunulacak ödeme hizmetinin kapsamına ve ödemenin
gerçekleştirileceği para birimine,
c) Ödeme işleminin başlatılması veya
gerçekleştirilebilmesi için müşteri tarafından sunulması gereken bilgilere
veya bu bilgilere ulaşılabilmesi için gerekli kimlik tanımlayıcısına,
ç) Ödeme işleminin başlatılması veya
gerçekleştirilmesi için onay verilmesine ve bu onayın geri alınmasına
ilişkin 52 nci maddede öngörülen yöntem hakkında bilgiye,
d) Ödeme emrinin 58 inci maddede öngörülen alınma
zamanına ve varsa ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından belirlenen gün
içinde ödeme emrinin en son kabul edileceği zamana,
e) Ödeme işleminin azami tamamlanma süresine,
f) 53 üncü madde uyarınca ilgili ödeme aracı için
harcama limiti öngörülmüş olup olmadığına ilişkin açıklamaya,
g) Müşteri tarafından ödeme hizmeti sağlayıcısına
ödenmesi gereken ücretlerin dökümüne,
ğ) Ödeme hizmetiyle ilgili olarak uygulanacak döviz
kuru veya referans döviz kuru ya da referans döviz kurunu hesaplama
yöntemine ilişkin bilgiye,
h) Kararlaştırılması halinde, uygulanacak referans
döviz kurundaki değişikliklerin derhal geçerli olacağına,
ı) Müşterinin cihazının taşıması gereken teknik
özellikler de dahil olmak üzere taraflar arasında bu Yönetmelik kapsamında
bilgi ve bildirimlerin iletilmesinde kullanılması kararlaştırılan iletişim
araçlarına,
i) Bu Yönetmelik kapsamında müşteriye yapılacak
bilgi ve bildirimlerin iletilme yöntemi ve sıklığına ilişkin açıklamaya,
j) Müşterinin sözleşmedeki bilgi ve koşullara
erişim hakkına ilişkin açıklamaya,
k) Bir ödeme aracına bağlı ödeme işlemlerinde
müşterinin ödeme aracını güvenli olarak muhafaza etmesi için alması gereken
önlemlere ve ödeme aracının kaybolması, çalınması veya haksız kullanımı
durumunda ödeme hizmeti sağlayıcısının bilgilendirilmesinde izlenecek yola
ilişkin açıklamalara,
l) Kararlaştırılması halinde ödeme hizmeti
sağlayıcısının 53 üncü maddeye uygun olarak ödeme aracını kullanıma kapatma
hakkını kullanma koşullarına,
m) 54 üncü madde uyarınca tutar bilgisi dahil
gönderenin yetkilendirilmemiş ödeme işlemlerine ilişkin sorumluluğu
hakkında açıklamaya,
n) Müşterinin hatalı veya yetkisiz bir ödeme
işlemini 54 üncü madde uyarınca ödeme hizmeti sağlayıcısına bildirmesi
gereken süre ve bildirimin şekli ile ödeme hizmeti sağlayıcısının 54 üncü
madde uyarınca yetkisiz ödeme işlemlerine ilişkin sorumluluğuna,
o) Ödeme hizmeti sağlayıcısının ödeme işlemlerinin
70 inci maddeye uygun olarak gerçekleştirilmesi ile ilgili yükümlülüğüne ve
ödeme işlemlerinin hiç veya gereği gibi gerçekleştirilmemesi durumunda
sorumluluğuna ilişkin bilgiye,
ö) 56 ncı maddeye uygun olarak yapılacak geri
ödemenin koşullarına,
p) Kararlaştırılması halinde müşterinin 44 üncü
madde uyarınca, sözleşme şartlarına ilişkin herhangi bir değişikliği kabul
etmediğini bu değişikliğin belirlenen yürürlük tarihinden önce bildirmemesi
halinde değişikliği kabul etmiş sayılacağına,
r) Sözleşmenin süresine,
s) Sözleşmenin sona erme ve fesih şartlarına,
ş) Taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümünde yetkili
mercilere,
ilişkin hususlara yer verilir.
(2) Uzaktan iletişim aracı kullanılarak kurulan
çerçeve sözleşmede birinci fıkrada yer alan hususlara ilave olarak;
a) Kullanılan uzaktan iletişim aracının ne
olduğuna,
b) Uzaktan iletişim aracının kullanımına ilişkin ve
kullanımı esnasında herhangi bir eksiklik veya aksaklık yaşanması durumunda
tarafların hak ve yükümlülüklerine,
c) Uzaktan iletişim aracı kapsamında elde edilen
bilgi, belge ve kayıtların nasıl ve ne kadar süre saklanacağına,
ç) (c) bendindeki bilgi, belge ve kayıtlara ilişkin
müşterinin ve ödeme hizmeti sağlayıcısının hak ve yükümlülüklerine,
ilişkin hususlara yer verilir.
Sözleşme
değişiklikleri
MADDE 44
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
çerçeve sözleşmedeki her türlü değişikliği, değişikliğin yürürlüğe girme
tarihinden en az otuz gün önce müşteriye bildirir.
(2) Birinci fıkra uyarınca yapılacak bildirimde,
değişikliğin kapsamı ve yürürlük tarihi, müşterinin bu tarihe kadar çerçeve
sözleşmeyi herhangi bir ücret ödemeksizin feshetme hakkının bulunduğu,
birinci fıkrada öngörülen süre içinde itiraz edilmemesi halinde
değişikliğin kabul edilmiş sayılacağı hususlarına yer verilir.
(3) Referans döviz kurunun uygulandığı durumlarda,
taraflar referans döviz kurunda meydana gelecek değişikliklerin bildirim
yapılmaksızın derhal uygulanacağını kararlaştırabilirler. Taraflarca
kararlaştırılmamış olsa dahi, müşterinin lehine olan referans döviz kuru
değişiklikleri bildirim yapılmaksızın derhal uygulanır.
(4) Ödeme işleminde kullanılan döviz kurundaki
değişiklikler, her müşteri için aynı şekilde hesaplanır ve uygulanır.
Sözleşmenin
feshi
MADDE 45
– (1) Taraflar arasında feshe
ilişkin ihbar süresi kararlaştırılmamışsa, müşteri sözleşmeyi istediği
zaman feshedebilir. Kararlaştırılacak ihbar süresi bir ayı geçemez.
(2) Sözleşmede kararlaştırılmış olması şartıyla
sözleşmenin feshi halinde müşteriden söz konusu sözleşme ve sözleşme
kapsamında sunulması öngörülen hizmetlere ilişkin ödeme hizmeti sağlayıcısı
tarafından katlanılan ve doğrudan müşteri ile ilişkilendirilebilen maliyetlerle
sınırlı olacak şekilde fesih ücreti istenebilir. Bir yıldan uzun süreli
veya belirsiz süreli sözleşmelerde bir yıldan sonra gerçekleştirilecek
fesih için ücret talep edilemez.
(3) Sözleşmede kararlaştırılmış olması halinde,
ödeme hizmeti sağlayıcısı, belirsiz süreli bir sözleşmeyi en az bir ay
öncesinden bildirmek suretiyle feshedebilir. Ödeme hizmeti sağlayıcısının
diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri çerçevesinde sözleşmeyi
feshetmesinin gerektiği durumlarda, bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
(4) Ödeme hizmeti ücretinin peşin olarak ödenmiş
olması halinde, fazla ödenen tutar fesih durumunda müşteriye iade edilir.
(5) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, müşterinin
sözleşmenin feshini talep edebilmesine imkan sağlayacak gerekli altyapıları
sunar ve fesih talebini aldıktan sonra, müşterinin sözleşmede yer alan
yükümlülüklerini yerine getirmiş olması kaydıyla, mümkün olan en kısa süre
içerisinde fesih işleminin gereklerini yerine getirir.
Çerçeve
sözleşme kapsamındaki tekil ödeme işlemlerinde bilgi verme yükümlülüğü
MADDE 46
– (1) Gönderen tarafından, çerçeve
sözleşme kapsamında tekil ödeme işlemi başlatılması durumunda, gönderenin
talebi üzerine, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, söz konusu ödeme
işlemine ilişkin olarak ödeme işleminin azami tamamlanma süresi ile
ödenmesi gereken toplam ücret ve ücretlerin dökümüne ilişkin bilgileri
gönderene sağlamakla yükümlüdür.
(2) Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı,
gönderenin ödeme hesabı borçlandırıldıktan hemen sonra, ödeme hesabı
kullanılmaması durumunda ise ödeme emri alındıktan hemen sonra;
a) Ödeme işlemine ilişkin referans numarasını ve
alıcıya ilişkin bilgiyi,
b) Gönderenin ödeme hesabının borçlandırıldığı para
birimi veya ödeme emrinde belirtilen para birimi cinsinden ödeme işlemi
tutarını,
c) Ödeme işlemi için gönderen tarafından ödenecek
toplam ücret ve ücretlerin dökümünü,
ç) Varsa ödeme işleminde uygulanan döviz kuru
bilgisini ve bu döviz kuru kullanılarak hesaplanan ödeme işleminin
tutarını,
d) Ödeme emrinin alındığı veya gönderenin hesabının
borçlandırıldığı tarihe ilişkin bilgiyi,
gönderene gecikmeksizin sağlar.
(3) Ödeme işleminin gerçekleştirilmesi sonrasında,
alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı;
a) Ödeme işleminin gerçekleştirilebilmesi için
alıcı tarafından sunulması gereken bilgiyi veya bu bilgilere ulaşılmasını
sağlayan kimlik tanımlayıcısını,
b) Ödeme işleminin alıcının ödeme hesabının
alacaklandırıldığı para birimi cinsinden tutarını,
c) Ödenmesi gereken toplam ücret ve ücretlerin
dökümünü,
ç) Ödeme işlemine uygulanan döviz kuru veya referans
döviz kurunu,
d) Ödeme tutarının alıcının kullanımına sunulduğu
tarihe ilişkin bilgiyi,
alıcıya gecikmeksizin sağlar.
(4) İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri saklı kalmak
kaydıyla çerçeve sözleşmenin, gönderenin ve alıcının sırasıyla ikinci ve
üçüncü fıkra kapsamındaki bilgilendirmelerin bilgilerin değiştirilmeden
saklanmasına ve kullanılmasına imkan verecek şekilde, herhangi bir ücrete
tabi olmaksızın, belirlenecek yöntemler ile ve ayda en az bir defa olacak
şekilde kararlaştırılacak düzenli aralıklarla yapılmasını talep etme hakkı
olduğuna ilişkin bir hüküm içermesi zorunludur.
(5) Alıcının ve gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcıları, kendi müşterilerinin işlemin karşı tarafındaki müşteri
tarafından, doğru bir şekilde tanımlanabilmesini sağlamak üzere, müşteri
ile ilgili işletme adı ve marka gibi ilave bilgileri karşı tarafa sağlamak
için mümkün olan önlemleri almakla yükümlüdür.
(6) Ödeme emrinin ödeme emri başlatma hizmeti
sağlayıcısı aracılığıyla başlatılması durumunda, ödeme emri başlatma
hizmeti sağlayıcısı, ödeme emri başlatıldıktan hemen sonra, ödeme emrinin
başarılı bir şekilde başlatıldığına ilişkin gönderenin ödeme hesabının
bulunduğu kuruluş tarafından verilen teyide ilişkin bilgiyi gönderene ve
gerekli ve mümkün olduğu durumlarda alıcıya sunar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgilendirme ve Ücretler
Bilgilendirme
yöntemi
MADDE 47
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
dördüncü kısımda yer alan bilgilendirme yükümlülüklerini en az on iki punto
büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde,
müşterinin talebine göre kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile
yerine getirmek zorundadır.
(2) Uzaktan iletişim araçlarıyla kurulan
sözleşmelerde birinci fıkrada belirtilen bilgiler, ödeme işleminin gerçekleştirilmesinden
hemen sonra, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun şekilde verilir.
(3) Dördüncü kısımdaki bilgilendirme
yükümlülüklerinin yerine getirildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü ödeme
hizmeti sağlayıcısına aittir.
Tüketici
haklarını bildirme yükümlülüğü
MADDE 48
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
Kanun kapsamına giren işlemlerle ilgili olarak tüketicilerin haklarını
içeren, açık ve kolay anlaşılır bir dilin kullanıldığı, rahatlıkla
okunabilecek bir şekilde tasarlanmış elektronik veya fiziksel bir bilgi
formu hazırlamakla yükümlüdür.
(2) Birinci fıkrada belirtilen bilgi formu
tüketicilerin Kanun kapsamına giren işlemlerle ilgili haklarına ilave
olarak, bu işlemleri yapmak için kullanabilecekleri alternatif erişim
kanalları ile yenilikçi ödeme yöntemlerine, bu işlemlerle ilgili güvenlik
ve koruma önlemlerine, ücretlendirmenin adil ve şeffaf bir şekilde
yapılması gerekliliğine ve şikâyet ve müracaat hakları ile ilgili
alternatif yöntemlere ilişkin bilgilendirme içerir.
(3) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, engelli kişilerin
bilgi formlarından yararlanabilmeleri veya bilgi formlarında yer alan
hususlara farklı yöntemlerle ulaşabilmeleri için mümkün olan çalışmaları
yapar.
Bilgi
için ücret talep edilmesi
MADDE 49
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
bu Yönetmelik çerçevesinde sağlaması gereken bilgiler için müşteriden
herhangi bir isim altında ücret, masraf, komisyon veya diğer menfaatler
talep edemez.
(2) Sözleşmede kararlaştırılmış olması şartıyla,
müşterinin ek bilgi, daha sık bilgilendirme veya bilgilerin çerçeve
sözleşmede öngörülenden farklı yöntemlerle iletilmesini talep etmesi
halinde, ödeme hizmeti sağlayıcısı müşteriden en fazla bu işlemin maliyeti
kadar ücret, masraf veya komisyon talep edebilir.
(3) İlgili diğer mevzuat gereği belirli bir şekilde
yapılması zorunlu olan bildirim ve işlemlerden katlanılan maliyetler kadar
ücret alınabilir.
Ücret,
masraf, komisyon veya diğer menfaatler
MADDE 50
– (1) Banka, ödeme hizmeti ve
elektronik para ihracı kapsamındaki belirli bir işlem türüne ilişkin olarak
herhangi bir isim altında işlemin taraflarından birinin aldığı ücret,
masraf, komisyon ve diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar ya da
oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya
yetkilidir.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, sözleşmede
kararlaştırılmış olması şartıyla müşteriden 64 üncü maddenin beşinci
fıkrası ve 69 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hallerde
maliyetiyle orantılı makul bir ücret, masraf, komisyon veya diğer isimler
altında menfaat talep edebilir.
(3) Gönderen ve alıcı, ödeme işlemi için kendi
ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından belirlenen ücret, masraf, komisyon
veya diğer isimler altında talep edilen menfaatleri öder. Ödeme işleminin
bir para biriminin diğer bir para birimine çevrilmesini gerektirmesi
durumunda sözleşmede kararlaştırılması halinde karşı tarafın ödeme hizmeti
sağlayıcısına da ödeme yapılabilir.
(4) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, çerçeve sözleşmedeki
bildirim yükümlülüklerine ek olarak, müşteriye, ödeme hizmetinden
faydalanması için sunduğu tüm hizmet kalemlerine ilişkin toplam maliyet ve
kullanım miktarının görüleceği, tahakkuk ettirilen aylık ve yıllık
ücretler, indirimler, kesintiler, işlem ücretleri, hesap işletim ücretleri,
komisyonlar, sadakat puanları gibi kırılımları ayrı ayrı içeren bir
ekstreyi, müşterinin tercihine göre basılı olarak veya kalıcı veri
saklayıcısı ile ve her iki durumda da ücretsiz olarak sunmak zorundadır.
İlave
ücret ve indirimler hakkında bilgilendirme
MADDE 51
– (1) Alıcı, bir ödeme aracının
kullanımı için ilave ücret, masraf, komisyon veya diğer isimler altında
menfaat talebini veya indirim teklifini ödeme işleminden önce gönderene
bildirir.
(2) Bir ödeme aracının kullanımı için ödeme hizmeti
sağlayıcısı veya üçüncü bir kişi tarafından ücret, masraf, komisyon veya
diğer isimler altında menfaat talep edilmesi halinde, bu durum ödeme
işleminden önce müşteriye bildirilir. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(d) bendinde sayılan hizmetlerde elektronik haberleşme işletmecisi, ön
ödemeli veya faturalı abonelerinin hatlarının kullanımından dolayı,
temsilcisi olduğu ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından bu fıkra kapsamında
müşteriye önceden yapılmış bildirimde belirtilenlerin haricinde ilave
ücret, masraf, komisyon veya diğer isimler altında menfaat talep edemez.
(3) Gönderen, birinci ve ikinci fıkrada yer alan
ücret, masraf, komisyon veya diğer isimler altında menfaatlerle ilgili
olarak ancak, ödeme işleminin başlatılmasından önce tam olarak
bilgilendirilmiş olması şartıyla ödeme yapmakla yükümlüdür.
(4) Banka, 5464 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, ödemeler alanının gelişimini olumsuz etkilediğine karar vermesi
durumunda bir ödeme aracının kullanımı için ilave ücret, masraf, komisyon
veya diğer isimler altında menfaat talep edilmesini veya indirim teklif
edilmesini yasaklamaya yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ödeme İşlemlerinin Onaylanması ve Tarafların Hak ve
Yükümlülükleri
Ödeme
işleminin onaylanması ve onayın geri alınması
MADDE 52
– (1) Gönderen, ödeme işlemi veya
bir dizi ödeme işlemi ile ilgili onayı, ödeme hizmeti sağlayıcısı ile
mutabık kalınan yönteme ve prosedüre uygun olarak verir. Ödeme işlemi ile
ilgili onay, alıcı ya da ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı
vasıtasıyla da verilebilir.
(2) Ödeme işlemi, gönderen tarafından ödeme
işleminin gerçekleştirilmesine onay verilmesi ile yetkilendirilmiş sayılır.
(3) Ödeme işlemine ilişkin onay, mutabık kalınan
yönteme uygun olarak, işlem gerçekleşmeden önce ya da taraflar arasında
anlaşılmış olması halinde işlemin gerçekleşmesinden sonra verilir. Mutabık
kalınan yönteme uygun olarak onaylanmamış ödeme işlemi yetkilendirilmemiş
sayılır.
(4) Gönderen, 64 üncü maddede belirtilen sürelerden
önce onayı, ödeme hizmeti sağlayıcısı ile mutabık kalınan yöntemle geri
alabilir. Birden fazla ödeme işlemine ilişkin olarak verilen onayın geri
alınması durumunda ileri tarihli ödemeler yetkilendirilmemiş sayılır.
Ödeme
aracıyla ilgili hak ve yükümlülükler
MADDE 53
– (1) Ödeme aracıyla
gerçekleştirilecek ödeme işlemleri için ödeme hizmeti sağlayıcısı ile müşteri
arasında bir harcama limiti kararlaştırılabilir.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, ödeme aracının
hileli veya yetkisiz kullanımı şüphesini doğuran durumlarda ödeme aracını
kullanıma kapatır ve diğer kanunlarda yer alan bilgi verilmesini
engelleyici hükümler ile güvenliği tehdit edici objektif nedenlerin
bulunması hali dışında göndereni kullanıma kapatma gerekçesi konusunda 47
nci maddeye uygun olarak bilgilendirir.
(3) Ödeme aracının kullanıma kapatılma sebebi
ortadan kalktığında, ödeme hizmeti sağlayıcısı, gönderenin onayını almak
kaydıyla ödeme aracını kullanıma açar veya gönderene yeni bir ödeme aracı
temin eder.
(4) Müşteri, ödeme aracı ile ilgili müşteri
güvenlik bilgilerinin korunmasına yönelik gerekli önlemleri almak ve ödeme
aracını ihraç ve kullanım koşullarına uygun olarak kullanmakla yükümlüdür.
Ödeme aracının kaybolması, çalınması veya iradesi dışında gerçekleşmiş
herhangi bir işlemi öğrenmesi halinde, müşteri durumu derhal ödeme hizmeti
sağlayıcısına veya ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından belirlenmiş
kuruluşa bildirir. Müşteri, ödeme aracını teslim aldığı veya ödeme aracı
üzerinde kullanım ve tasarruf imkanına sahip olduğu andan itibaren, gerekli
güvenlik tedbirlerini almakla yükümlüdür.
(5) Ödeme aracı ihraç eden ödeme hizmeti
sağlayıcısı;
a) Müşteri dışındakilerin ödeme aracı ile ilgili
müşteri güvenlik bilgilerine erişimlerinin engellenmesi için gerekli
önlemleri almak,
b) Ödeme aracının yenilenmesi dışında, talep
edilmemiş bir ödeme aracını müşteriye göndermemek,
c) Dördüncü fıkraya göre bildirim yapılabilmesini
ve ödeme aracının kullanıma açılması talebinde bulunulabilmesini sağlamak
için gerekli önlemleri almak ve mevzuat uyarınca saklaması gereken süre
içerisinde talep edilmesi halinde bildirim yapıldığına ilişkin kanıtları
müşteriye sağlamak,
ç) Dördüncü fıkraya göre yapılan bildirimden
itibaren ödeme aracının her türlü kullanımını engellemek,
d) Müşteriye dördüncü fıkraya göre yapılan
bildirimin ücretsiz yapılmasını sağlayacak seçeneği sunmak,
ile yükümlüdür.
(6) Ödeme aracı ihraç eden ödeme hizmeti
sağlayıcısı, dördüncü fıkra kapsamında yapılan bir bildirim neticesinde,
gerekmesi durumunda, yalnızca ödeme aracı ile doğrudan ilişkilendirilebilen
yenileme ücreti alabilir.
(7) Ödeme aracının veya ödeme aracına ilişkin
müşteri güvenlik bilgilerinin müşteriye güvenli ve sorunsuz bir şekilde
ulaştırılmasından ödeme hizmeti sağlayıcısı sorumludur.
(8) Ödeme hesabının bulunduğu kuruluş, hesap
bilgisi hizmeti sağlayıcısı veya ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısının
ödeme hesabına erişimini, bu kuruluşlarca ödeme hesabına hileli veya
yetkisiz erişim sağlandığı veya hileli veya yetkisiz bir şekilde ödeme
işlemi başlatılmaya çalışıldığı gibi objektif ve ispat edilebilir
gerekçelerle engelleyebilir. Bu durumda, diğer kanunlarda yer alan bilgi
verilmesini engelleyici hükümler ile güvenliği tehdit edici objektif nedenlerin
bulunması hali dışında, ödeme hesabının bulunduğu kuruluş, müşteriyi ödeme
hesabına erişimin engellendiği konusunda, nedenleri ile birlikte, daha önce
anlaşılan yönteme uygun olarak bilgilendirir. Bu bildirim, mümkün olması
durumunda erişim engellenmeden önce, mümkün değilse engellendikten hemen
sonra yapılır. Ödeme hesabının bulunduğu kuruluş, erişimin engellenmesine
neden olan durum ortadan kalktığında ödeme hesabını yeniden erişime açar.
(9) Sekizinci fıkrada belirtilen durumun ortaya
çıkması halinde ödeme hesabının bulunduğu kuruluş, hesap bilgisi hizmeti
sağlayıcısı veya ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı kaynaklı durumu
gecikmeksizin Bankaya bildirir. Bildirim, duruma ilişkin detayları,
erişimin engellenmesinin nedenlerini ve alınan önlemleri veya yapılan
işlemleri içerir. Banka, bildirim üzerine durumu değerlendirir ve gerekli
gördüğü uygun tedbirleri alır.
Yetkilendirilmemiş
veya hatalı gerçekleştirilmiş işlemlerde tarafların bildirim ve düzeltme
hak ve yükümlülükleri
MADDE 54
– (1) Müşteri, yetkilendirmediği
veya hatalı gerçekleştirilmiş ödeme işlemini öğrendiği andan itibaren ödeme
hizmeti sağlayıcısına gecikmeksizin bildirmek suretiyle işlemin
düzeltilmesini isteyebilir. Düzeltme talebi, her halükarda ödeme işleminin
gerçekleştirilmesinden itibaren on üç ay içinde yapılır. Ödeme hizmeti
sağlayıcısı tarafından ödeme işlemine ilişkin bu Yönetmelikte belirtilen
tüm bilgilerin müşteriye sağlanmamış olması halinde, müşteri bu süreyle
bağlı olmaksızın her zaman düzeltme talep edebilir. Bu fıkra kapsamındaki
bildirimlerin yazılı olarak veya uzaktan iletişim aracı ile yapılması ve
bildirimlere ilişkin kayıtların kuruluş tarafından saklanması esastır.
(2) Müşterinin gerçekleşmiş bir ödeme işlemini
yetkilendirmediğini veya işlemin doğru bir şekilde gerçekleşmediğini iddia
etmesi durumunda, bu işlemin müşteri tarafından onaylandığını, doğru bir
şekilde kaydedildiğini, hesaplara işlendiğini ve sunduğu hizmetlerde
yaşanan teknik bir arıza veya sorundan etkilenmediğini ispat yükümlülüğü,
ödeme hizmeti sağlayıcısına aittir. Ödeme işleminin ödeme emri başlatma
hizmeti sağlayıcısı aracılığıyla gerçekleştirilmesi durumunda, bu işlemin
müşteri tarafından onaylandığını, doğru bir şekilde kaydedildiğini,
hesaplara işlendiğini ve kendi sorumluluğundaki hizmetlerde yaşanan teknik
bir arıza veya sorundan etkilenmediğini ispat yükümlülüğü, kontrol alanı
ölçüsünde, ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısına aittir.
(3) Birinci fıkra kapsamında yapılan düzeltme
talebi, ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından mümkün olan en kısa süre
içerisinde yerine getirilir. Yetkilendirilmemiş veya hatalı gerçekleşmiş
ödeme işlemi ile ilgili olarak beşinci fıkrada yer alan hususların
oluştuğuna dair kuvvetli şüphe bulunması durumunda, ödeme hizmeti
sağlayıcısı işleme ilişkin düzeltme yapmadan önce, makul bir süreyle
sınırlı olmak üzere, araştırma yapma hakkına sahiptir. Ödeme işleminin
müşteri tarafından yetkilendirilmeksizin ya da hatalı olarak
gerçekleştiğinin ispatı durumunda, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı bu
ödeme işlemine ilişkin tutarı derhal gönderene iade etmek veya
borçlandırılan ödeme hesabını eski durumuna getirmekle yükümlüdür.
(4) Kayıp veya çalıntı bir ödeme aracının
kullanılması ya da müşteri güvenlik bilgilerinin gereği gibi muhafaza
edilmemesi nedeniyle ödeme aracının başkaları tarafından kullanılması
durumunda, gönderen, 53 üncü maddenin dördüncü fıkrası uyarınca yaptığı
bildirimden önceki yirmidört saat içinde gerçekleşen yetkilendirmediği
ödeme işlemlerinden doğan zararın ikiyüzelli Türk Lirasına kadar olan bölümünden
sorumludur. Gönderen, 53 üncü maddenin dördüncü fıkrası uyarınca yaptığı
bildirimden sonra gerçekleşen yetkilendirmediği ödeme işlemlerinden sorumlu
tutulamaz. Gönderen, ödeme aracının başkaları tarafından kullanılması
sonucunda ortaya çıkan zararın sebebinin ödeme hizmeti sağlayıcısının
çalışanı, temsilcisi veya dış hizmet aldığı kuruluş olması durumunda, bu
fıkra uyarınca herhangi bir ödeme işleminden veya ödeme işlemi nedeniyle
oluşan zarardan sorumlu tutulamaz.
(5) Gönderen, ödeme aracını hileli kullanması veya
53 üncü maddede yer alan yükümlülüklerini kasten veya ağır ihmalle yerine
getirmemesi durumunda, yetkilendirilmemiş ödeme işleminden doğan zararın
tamamından sorumludur.
(6) Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısının 53 üncü
maddenin dördüncü fıkrası kapsamındaki bildirimin yapılabilmesi için
gerekli tedbirleri almamış olması, gönderen tarafından bildirimin
yapılmasına karşın ödeme hesabını donduramaması ya da ödeme aracını
kullanıma kapatamaması hallerinde ödeme aracının kullanılmasından doğan
zarardan gönderen sorumlu tutulamaz.
(7) Ödeme işlemine ödeme emri başlatma hizmeti
sağlayıcısının aracılık etmesi durumunda, müşteri, bu madde ile 70 inci
madde saklı kalmak kaydıyla, ödeme hesabının bulunduğu kuruluştan birinci
fıkra uyarınca düzeltme isteyebilir.
(8) Ödeme işleminin ödeme emri başlatma hizmeti
sağlayıcısı tarafından başlatıldığı durumda, ödeme hesabının bulunduğu
kuruluş yetkilendirilmemiş ödeme işlemine ilişkin tutarı derhal gönderene
iade etmek ve ödeme hesabını yetkilendirilmemiş ödeme işlemi
gerçekleşmeseydi olması gereken duruma getirmekle yükümlüdür. Yetkilendirilmemiş
ödeme işleminin ödeme emri başlatma hizmet sağlayıcısının herhangi bir
kusurundan veya sorumluluğunda bulunan altyapı ve hizmetlerdeki bir hatadan
kaynaklanması durumunda ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı, ödeme
hesabının bulunduğu kuruluşa, yetkilendirilmemiş ödeme işlemi nedeniyle
oluşan zarar dahil olmak üzere gönderene yapılan geri ödeme nedeniyle
katlandığı maliyet kalemleri toplamını ödemekle yükümlüdür.
(9) Beşinci fıkra saklı kalmak kaydıyla gönderen,
ödeme hizmeti sağlayıcısının, 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak
düzenlemeler uyarınca gerekli kimlik doğrulamalarını zorunlu tutmadığı
durumlarda, kayıp veya çalıntı bir ödeme aracının kullanılması ya da
müşteri güvenlik bilgilerinin gereği gibi muhafaza edilmemesi nedeniyle
ödeme aracının başkaları tarafından kullanılmasından kaynaklanacak
zararlardan sorumlu tutulamaz. Alıcı veya alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısının 31 inci madde kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemeler
uyarınca gerekli kimlik doğrulamalarının kullanılmasına engel oldukları
durumlarda, gerekli kimlik doğrulamalarının kullanılmasına engel olan taraf
gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısının, kayıp veya çalıntı bir ödeme
aracının kullanılması ya da müşteri güvenlik bilgilerinin gereği gibi
muhafaza edilmemesi nedeniyle ödeme aracının başkaları tarafından
kullanılmasından kaynaklanacak zararını karşılamakla yükümlüdür.
İşlem
tutarının önceden bilinmediği kart tabanlı ödeme işlemleri
MADDE 55
– (1) Alıcı tarafından veya alıcı
aracılığıyla başlatılan kart tabanlı ödeme işlemlerinde, gönderenin ödeme
işlemine onay verdiği anda işleme ilişkin tutarın tam olarak bilinmediği
durumlarda, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme hesabında bulunan
fonu, gönderenin bloke edilecek tam tutara ilişkin onay verdiği durumlarda
bloke edebilir.
(2) Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı,
gönderenin ödeme hesabındaki blokeli fonu, ödeme işleminin tam tutarına
ilişkin bilginin ulaşmasından hemen sonra gecikmeksizin ve en geç ödeme
emri ulaşır ulaşmaz serbest bırakır.
Alıcı
tarafından veya alıcı aracılığıyla başlatılan ödeme işlemlerinde geri ödeme
MADDE 56
– (1) Alıcı tarafından
yetkilendirilmiş veya alıcı aracılığıyla başlatılan ödeme işleminde yetkilendirme
sırasında ödeme işlemine ilişkin tutarın tam olarak belirtilmemesi ve
gerçekleşen ödeme işlemi tutarının, harcama geçmişi, sözleşme şartları ve
ilgili diğer hususlar dikkate alınarak öngörülen tutarı aşması halinde,
gönderen gerçekleşen ödeme işlemi tutarı kadar geri ödeme yapılmasını talep
edebilir. Alınan malın tüketilmesinden veya hizmetin alınmasından sonra
geri ödeme talep edilemez. Ödeme hizmeti sağlayıcısı gönderenden talebine
ilişkin gerçeğe dayalı kanıtlar sunmasını isteyebilir. Geri ödeme talebi,
ödeme işleminin gerçekleştirildiği tarihten itibaren iki ay içinde
yapılmalıdır.
(2) Doğrudan borçlandırma yoluyla yapılan ödeme
işleminde, birinci fıkrada yer alan geri ödemeye ilişkin koşulların
oluşmadığı durumlarda dahi gönderenin geri ödeme isteyebileceği sözleşmede
kararlaştırılabilir.
(3) Ödeme işleminin sözleşmede yer alan referans
döviz kuruna uygun olarak gerçekleştirilmesi kaydıyla, gönderen birinci
fıkradaki koşulların oluştuğu iddiasını döviz kurundan kaynaklanan
nedenlere dayandıramaz.
(4) Ödeme işlemine ilişkin onayın doğrudan ödeme
hizmeti sağlayıcısına verilmesi veya ödemenin gerçekleştirilmesi gereken
tarihten en az bir ay önce gönderene bildirimde bulunulması hallerinde,
ödeme işlemi için gönderenin herhangi bir geri ödeme talep etme hakkı
bulunmadığı sözleşmede kararlaştırılabilir.
(5) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, gönderenin geri
ödeme talebini aldığı tarihten itibaren on iş günü içinde kabul ederek geri
ödemeyi eksiksiz yapar ya da gerekçeleri ile birlikte reddederek
başvurabileceği hukuki yolları bildirir. Bu hüküm üçüncü fıkrada belirtilen
durumlarda uygulanmaz.
Fonların
kullanılabilirliği hakkında onay
MADDE 57
– (1) Ödeme hesabının bulunduğu
kuruluş, aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi şartıyla, kart tabanlı
ödeme aracını ihraç eden ödeme hizmeti sağlayıcısının talebi üzerine, kart
tabanlı ödeme işleminin gerçekleştirilmesi için gerekli tutarın ödeme
hesabında bulunup bulunmadığını mümkün olan en kısa sürede teyit eder:
a) Gönderenin ödeme hesabının, teyid talebi anında
çevrim içi olarak erişilebiliyor olması.
b) Gönderenin, belirli bir ödeme hizmeti
sağlayıcısından belirli bir kart tabanlı ödeme işlemine ilişkin tutarın
hesapta bulunup bulunmadığının teyit edilmesine ilişkin olarak gelecek
talebe cevap verme konusunda, ödeme hesabının bulunduğu kuruluşa onay
vermiş olması.
c) (b) bendinde belirtilen onayın, ilk teyit
talebinden önce verilmiş olması.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, birinci fıkra
uyarınca ödeme işlemine ilişkin tutarla ilgili teyidi aşağıdaki şartların
tümünün yerine getirildiği durumlarda isteyebilir:
a) Gönderenin, ödeme hizmeti sağlayıcısına birinci
fıkra uyarınca ödeme işlemine ilişkin tutarla ilgili teyit talep edebilmesi
için açıkça onay vermiş olması.
b) Gönderenin, söz konusu tutara ilişkin kart
tabanlı ödeme işlemini, ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından ihraç edilmiş
kart tabanlı ödeme aracını kullanarak başlatmış olması.
c) Ödeme hizmeti sağlayıcısının, her bir teyit
talebinden önce ödeme hesabının bulunduğu kuruluş nezdinde kimliğini
doğrulatması ve ödeme hesabının bulunduğu kuruluş ile 31 inci madde
kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelere uygun olarak güvenli bir şekilde
iletişim kurması.
(3) Birinci fıkrada belirtilen teyit işlemi sadece
‘evet’ veya ‘hayır’ cevabından oluşur ve hesap bakiyesinin dökümünü veya
durumunu içermez. Bu cevap, kart tabanlı ödeme işleminin gerçekleştirilmesi
amacı dışında saklanamaz ve kullanılamaz.
(4) Birinci fıkrada belirtilen teyit işlemi
dolayısıyla ödeme hesabının bulunduğu kuruluş, gönderenin ödeme hesabındaki
fonu bloke edemez.
(5) Gönderen, ödeme hesabının bulunduğu kuruluştan
teyit işlemine taraf ödeme hizmeti sağlayıcısının adı ile teyit talebine
ilişkin sağlanan cevap konusunda kendisinin bilgilendirilmesini
isteyebilir.
(6) Bu madde elektronik para yüklü bulunan kart
tabanlı ödeme araçları ile başlatılan ödeme işlemleri için uygulanmaz.
BEŞİNCİ KISIM
Ödeme
BİRİNCİ BÖLÜM
Ödeme Emri ve Ödeme Tutarı
Ödeme
emrinin alınması
MADDE 58
– (1) Ödeme emrinin gönderenin
ödeme hizmeti sağlayıcısına ulaştığı an, ödeme emrinin alındığı an olarak
kabul edilir. Ödeme emrinin gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısına iş günü
dışında ulaşması durumunda, ödeme emri izleyen ilk iş günü alınmış sayılır.
Ödeme hizmeti sağlayıcısı iş günü dışında ulaşan ödeme emirlerini aynı gün
de yerine getirebilir. Gönderenin ödeme hesabı, ödeme emrinin ulaşmasından
önce borçlandırılamaz.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, ödeme emrinin bir iş
günü içinde en son ne zaman alınacağına ilişkin bir saat belirleyebilir.
Belirlenen saatten sonra alınan ödeme emri ertesi iş günü alınmış sayılır.
(3) Ödemenin belirli bir günde, belirli bir dönemin
sonunda veya gönderenin ödemeye ilişkin fonları ödeme hizmeti
sağlayıcısının tasarrufuna bıraktığı günde gerçekleştirilmesinin
kararlaştırılması halinde, ödeme için kararlaştırılan gün ödeme emrinin
alınma zamanı olarak kabul edilir. Kararlaştırılan günün gönderenin ödeme
hizmeti sağlayıcısı için iş günü olmaması halinde, ödeme emri izleyen ilk
iş günü alınmış sayılır.
Ödeme
emri başlatma hizmeti ile hesap bilgisi hizmetine ilişkin esaslar
MADDE 59
– (1) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (f) veya (g) bentlerinde yer alan ödeme hizmetleri ile ilgili
işlemlerin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar ile taraflarca uyulması
gereken teknik ve operasyonel gereklilikler Banka tarafından belirlenir.
Rekabete duyarlı verilerin, Kanunun 14/A maddesinin ikinci fıkrası uyarınca
yapılacak veri paylaşımlarındaki durumuna ilişkin usul ve esaslar, Rekabet
Kurumunun görüşü alınarak Banka tarafından bu fıkra uyarınca yapılacak
düzenlemelerde belirlenir.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g)
bentlerinde yer alan ödeme hizmetlerini sunacak ödeme hizmeti
sağlayıcısının, ödeme hesabının bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısının,
varsa ilgili diğer tarafların ve bu hizmetlerin sunulması için taraflar
arasında kurulacak bağlantının birinci fıkra uyarınca Banka tarafından
belirlenen tüm gerekliliklere uyum sağlaması zorunludur.
(3) Birinci fıkra uyarınca Banka tarafından
belirlenen teknik ve operasyonel gerekliliklere uyum sağlanıp sağlanmadığı,
Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından yürütülecek teknik kontrol ve
değerlendirme sürecinin sonucunda tespit edilir.
(4) Üçüncü fıkra uyarınca yürütülen teknik kontrol
ve değerlendirme sürecini sorunsuz tamamlayan kişiler Bankalararası Kart
Merkezi A.Ş. tarafından kayıt altına alınır ve internet sitesinde kamuya
açık şekilde duyurulur. Üçüncü fıkra uyarınca yürütülen teknik kontrol ve
değerlendirme sürecini sorunsuz tamamlayan ve Bankalararası Kart Merkezi
A.Ş. tarafından kayıt altına alınan ödeme hizmeti sağlayıcıları, kuruluşlar
için 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g) bentlerinde yer alan
ödeme hizmetlerini sunma konusunda Banka tarafından gerekli izinlerin verilmesinin
ardından olmak üzere, yetkili ödeme hizmeti sağlayıcısı olarak kabul
edilir.
(5) Nezdinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f)
veya (g) bentlerinde yer alan ödeme hizmetleri ile ilgili olabilecek ödeme
hesabı bulunduran tüm ödeme hizmeti sağlayıcılarının, gerekli izinleri
alarak faaliyete geçmelerinin ardından en geç 6 ay içerisinde birinci fıkra
kapsamında Banka tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde Bankalararası
Kart Merkezi A.Ş.’ye bağlanarak, nezdinde bulunan ödeme hesapları ile
ilgili olarak 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g) bentlerinde
yer alan ödeme hizmetlerini sunabilmeleri için, talepte bulunan tüm diğer
yetkili ödeme hizmeti sağlayıcılarına gerekli altyapıyı sağlaması gerekir.
Nezdinde ödeme hesabı bulunduran ödeme hizmeti sağlayıcıları; 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g) bentlerinde yer alan ödeme
hizmetlerini sunma konusunda yetkisi bulunan ödeme hizmeti sağlayıcıları
dışındaki kişilerin yetkisiz bir şekilde bu hizmetleri sunma amacıyla ödeme
hesaplarına erişmelerini engellemek için gerekli önlemleri alır.
(6) Bankalararası Kart Merkezi A.Ş., beşinci fıkra
uyarınca gerçekleşen işlemlere ilişkin denetim izlerini beş yıl süre ile
saklar ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g) bentlerinde yer
alan ödeme hizmetleri ile ilgili taraflar arasında oluşacak uyuşmazlıklarda
bu kayıtlar geçerli olur.
(7) Ödeme hesabının bulunduğu ödeme hizmeti
sağlayıcısının, Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) veya (g)
bentlerinde yer alan ödeme hizmetlerine ilişkin yetkili ödeme hizmeti
sağlayıcılarından alacağı ücret, masraf, komisyon ve diğer menfaatlerin
doğrudan ve sadece bu iş ile ilişkilendirilebilen maliyetlerle orantılı
makul bir seviyede olması zorunludur. Banka bu fıkra uyarınca alınabilecek
ücret, masraf, komisyon ve diğer menfaatlerin nitelikleri ile azami miktar
ya da oranlarını tespit etmeye veya bu fıkra uyarınca herhangi bir ücret,
masraf, komisyon veya diğer bir menfaat alınmamasına karar vermeye
yetkilidir.
(8) Ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan
vadesiz hesaplar, işlem hesapları, kredi kartı hesapları, elektronik para
hesapları ile müşteri adına açılan ve başka bir hesaba bağlı olmaksızın
diğer kişilere fon aktarımı yapılabilen, geçici hareketlerin izlendiği
hesaplar dışındaki hesaplar bu madde kapsamında ödeme hesabı olarak değerlendirilir.
Banka, bu hesaplar dışında kalan ancak ödeme hizmeti sağlayıcılarının
sundukları ödeme hizmetlerinde kullanılan diğer hesap türlerinden uygun
olanların da ödeme hesabı olarak değerlendirilmesine karar vermeye
yetkilidir.
Ödeme
emri başlatma hizmetinin sunulması esnasında ödeme hesabına erişim
kuralları
MADDE 60
– (1) Gönderen, ödeme hesabının
çevrim içi olarak erişilebilir olduğu durumlarda, ödeme emri başlatma
hizmetini kullanmayı tercih edebilir.
(2) Gönderenin, 52 nci madde uyarınca bir ödemenin
gerçekleştirilmesi için onay verdiği durumlarda, ödeme hesabının bulunduğu
kuruluş, gönderenin ödeme emri başlatma hizmetinden yararlanabilmesi için
aşağıda yer alan hususları yerine getirir:
a) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcıları ile 31
inci ve 59 uncu maddeler kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelere uygun
olarak güvenli bir şekilde iletişim kurar.
b) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısından
ödeme emrini almasının ardından, mümkün olan en kısa süre içerisinde, ödeme
emri başlatma işlemine ilişkin tüm bilgiler ile ödeme işleminin
gerçekleşmesine ilişkin kendisinin erişebildiği tüm verileri ödeme emri
başlatma hizmeti sağlayıcısı için erişilebilir hale getirir.
c) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısının
servisleri aracılığıyla iletilen ödeme emrine; zaman, öncelik veya ücret
gibi konularda, objektif sebeplere dayananlar dışında herhangi bir
ayrımcılık yapmadan, doğrudan gönderen tarafından iletilen ödeme emirleri
ile aynı şekilde muamele eder.
(3) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı
aşağıdaki hususları yerine getirir:
a) Gönderenin ödeme emri başlatma hizmetiyle ilgili
fonunu hiçbir zaman kendi nezdinde tutamaz.
b) Müşterinin hassas müşteri verilerine, bu
verileri oluşturan ve kullananlar dışında diğer taraflarca erişilememesini
ve bu verilerin güvenli ve verimli kanallar vasıtasıyla iletilmesini
sağlar.
c) Ödeme emri başlatma hizmeti esnasında müşteri
ile ilgili olarak edinilen diğer bilgilerin, müşterinin onayı olması
şartıyla, sadece alıcıya iletilmesini sağlar.
ç) Her ödeme emri başlatma işleminde, kendini
gönderenin ödeme hesabının bulunduğu kuruluş nezdinde tanıtır, gönderen,
alıcı ve ödeme hesabının bulunduğu kuruluş ile 31 inci ve 59 uncu maddeler
kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelere uygun olarak güvenli bir şekilde
iletişim kurar.
d) Müşterinin hassas müşteri verilerini saklayamaz.
Gerekli güvenlik önlemlerinin alınması ve gönderenin açık rızasının olması
kaydıyla ödeme hesabı sahibinin ismi, ödeme hesabının numarası, ödeme
aracının numarası ve Bankaca bu kapsamda değerlendirilmesine karar verilen
diğer hususlar bu bent kapsamında hassas müşteri verisi olarak
değerlendirilmez.
e) Ödeme emri başlatma hizmetinin sunulması için
gerekli veriler dışında müşteriden veri isteyemez.
f) Gönderen tarafından onay verildiği sürece, ödeme
emri başlatma hizmetinin sunulması amacıyla ilgili veriye, bilgi güvenliği
ve gizliliğine ilişkin düzenlemelere uygun şekilde erişebilir, bu veriyi
kullanabilir ve saklayabilir; ödeme emri başlatma hizmetinin sunulması
amacı dışında hiçbir veriye erişemez, bu verileri kullanamaz ve saklayamaz.
g) Ödeme işleminin alıcısını, tutarını veya diğer
hiçbir özelliğini değiştiremez.
(4) Ödeme emri başlatma hizmetinin sunulması için,
Kanun, bu Yönetmelik, 31 inci ve 59 uncu maddeler kapsamında Bankaca
yapılacak düzenlemelerde yer alan ilgili hükümler ile Banka tarafından bu
konuda alınmış kararlara uyulması ve 59 uncu maddenin beşinci fıkrası
uyarınca Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından kurulan yapının
kullanılması şartıyla, ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı ile ödeme
hesabının bulunduğu kuruluş arasında ücret, masraf, komisyon ve diğer
menfaatlere ilişkin hususlar hariç olmak üzere konuya özgü bir anlaşma
yapılmış olması şartı aranmaz.
Hesap
bilgisi hizmetinin sunulması esnasında ödeme hesabı bilgilerine erişim ve
bunların kullanımı kuralları
MADDE 61
– (1) Müşteri, ödeme hesabının
çevrim içi olarak erişilebilir olduğu durumlarda, hesap bilgisi hizmetini
kullanmayı tercih edebilir.
(2) Hesap bilgisi hizmeti sağlayıcısı aşağıdaki
hususları yerine getirir:
a) Sadece, müşterinin onayının olduğu hizmetleri
sunabilir.
b) Müşterinin hassas müşteri verilerine, bu
verileri oluşturan ve kullananlar dışında diğer taraflarca erişilememesini
ve bu verilerin güvenli ve verimli kanallar vasıtasıyla iletilmesini
sağlar.
c) İletişim kurulacak her oturumda, kendini ödeme
hesabının bulunduğu kuruluş nezdinde tanıtır, müşteri ve ödeme hesabının
bulunduğu kuruluş ile 31 inci ve 59 uncu maddeler kapsamında Bankaca
yapılacak düzenlemelere uygun olarak güvenli bir şekilde iletişim kurar.
ç) Yalnızca belirlenen ödeme hesapları ve ilgili
ödeme işlemlerine ait bilgilere erişim sağlayabilir.
d) Ödeme hesaplarına ilişkin hassas müşteri
verilerini talep edemez. Gerekli güvenlik önlemlerinin alınması ve
müşterinin açık rızasının olması kaydıyla ödeme hesabı sahibinin ismi,
ödeme hesabının numarası, ödeme aracının numarası ve Bankaca bu kapsamda
değerlendirilmesine karar verilen diğer hususlar bu bent kapsamında hassas
müşteri verisi olarak değerlendirilmez.
e) Müşteri tarafından onay verildiği sürece, hesap
bilgisi hizmetinin sunulması amacıyla ilgili veriye, bilgi güvenliği ve
gizliliğine ilişkin düzenlemelere uygun şekilde erişebilir, bu veriyi
kullanabilir ve saklayabilir; hesap bilgisi hizmetinin sunulması amacı
dışında hiçbir veriye erişemez, bu verileri kullanamaz ve saklayamaz.
(3) Ödeme hesaplarına ilişkin olarak, ödeme
hesabının bulunduğu kuruluş aşağıdaki hususları yerine getirir:
a) Hesap bilgisi hizmeti sağlayıcısı ile 31 inci ve
59 uncu maddeler kapsamında Bankaca yapılacak düzenlemelere uygun olarak
güvenli bir şekilde iletişim kurar.
b) Hesap bilgisi hizmeti sağlayıcısının servisleri
aracılığıyla iletilen bilgi talebine; zaman, öncelik veya ücret gibi
konularda, objektif sebeplere dayananlar dışında herhangi bir ayrımcılık
yapmadan muamele eder.
(4) Hesap bilgisi hizmetinin sunulması için, Kanun,
bu Yönetmelik, 31 inci ve 59 uncu maddeler kapsamında Bankaca yapılacak
düzenlemelerde yer alan ilgili hükümler ile Banka tarafından bu konuda
alınmış kararlara uyulması ve 59 uncu maddenin beşinci fıkrası uyarınca
Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından kurulan yapının kullanılması
şartıyla, hesap bilgisi hizmeti sağlayıcısı ile ödeme hesabının bulunduğu
kuruluş arasında ücret, masraf, komisyon ve diğer menfaatlere ilişkin
hususlar hariç olmak üzere konuya özgü bir anlaşma yapılmış olması şartı
aranmaz.
(5) Hesap bilgisi hizmeti sağlayıcısının, gerekli
güvenlik önlemlerini alması, varsa ilgili diğer mevzuattan kaynaklanan
yükümlülüklerini yerine getirmesi ve müşterinin onayının olması kaydıyla,
15 inci maddenin sekizinci fıkrası uyarınca sunacağı hizmetler kapsamında
ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan ve ödeme hesabı olarak
nitelendirilmeyen hesaplara ilişkin verilere erişmesi, bu verileri
kullanması ve saklaması, ikinci fıkranın (ç) ve (e) bentlerine aykırılık
teşkil etmez.
Verilerin
korunması
MADDE 62
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
ödeme hizmeti faaliyetinin gerçekleştirilmesi ile ilgili verilere yasalarca
kendisine verilen yetki ve sorumluluklar kapsamında yalnızca ilgili
müşteriyi açıkça bilgilendirmek şartı ile erişebilir, bu verileri
kullanabilir ve saklayabilir. Ödeme hizmeti faaliyetinin gerçekleştirilmesi
ile doğrudan ilgili olmayan sebeplerle bu verilere erişilmesi, verilerin
kullanılması ve saklanması yalnızca müşterinin onayı ile mümkündür. Ödeme
hizmeti faaliyetinin gerçekleştirilmesi ile doğrudan ilgili olmayan
sebeplerle erişilen veriler içerisinde kişisel veriler olması durumunda
müşterinin açık rızasının alınması gerekir.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g)
bentlerinde belirtilen ödeme hizmetlerini sunan kuruluşlar tarafından, bu
hizmetler kapsamında temin edilmiş verilerin, tüzel kişilerin ve tacirlerin
idari ve operasyonel süreçlerine ilişkin olarak sunmakta oldukları katma
değerli hizmetler için kullanılması, müşterinin onayının alınmış olması
kaydıyla, 60 ıncı ve 61 inci maddelerde yer alan hükümlere aykırılık olarak
değerlendirilmez.
(3) Ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından ihraç
edilmiş ödeme araçlarına ilişkin hassas müşteri verilerinin yurt içinde
bulunan işyerleri nezdinde veya sorumluluğunda saklanması durumunda, bu
verilerin yurt içinde tutulması ve saklanması zorunludur.
(4) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) veya (g)
bentlerinde belirtilen ödeme hizmetlerini sunan ödeme hizmeti sağlayıcıları
tarafından, bu hizmetler kapsamında temin edilmiş veriler, ödeme hizmeti
sağlayıcısı müşterinin onayını alsa dahi, müşteriden gelen bir talep ya da
talimat olmaksızın yurt içindeki ve yurt dışındaki üçüncü kişilerle
paylaşılamaz ve bunlara aktarılamaz.
(5) Kanun kapsamına giren işlemler ile ilgili
olarak kişisel verilerin işlenmesi faaliyetlerinde, 6698 sayılı Kanun ile
6698 sayılı Kanun uyarınca yapılan düzenlemelerde yer alan hükümler
öncelikli olarak uygulanır ve bu hükümler kapsamında belirlenmiş olan usul
ve esaslara uyulması zorunludur.
Ödeme
emrinin reddi
MADDE 63
– (1) Sözleşmede öngörülen
şartların gönderen tarafından yerine getirilmesi kaydıyla, ödeme işleminin
gönderen veya alıcı tarafından başlatılıp başlatılmadığına bakılmaksızın,
ödeme işleminin gerçekleştirilmesi 5549 sayılı Kanun ve diğer ilgili
mevzuata aykırılık oluşturmadığı, bu Yönetmelikte aksine hüküm bulunmadığı
veya haklı bir neden olmadığı sürece, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı
ödeme emrini başlatmayı veya yerine getirmeyi reddedemez.
(2) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, bir ödeme emrini
başlatmayı veya yerine getirmeyi reddettiği takdirde, diğer kanunlarda yer
alan bilgi verilmesini engelleyici hükümler ile güvenliği tehdit edici
objektif nedenlerin bulunması hali dışında red gerekçesini ve varsa redde
sebep olan hataların ne şekilde düzeltilebileceğini önceden kararlaştırılan
yönteme göre en kısa zamanda ve her halükarda en geç ödeme emrinin
alınmasını izleyen iş günü sonuna kadar müşteriye bildirir.
(3) 67 nci ve 70 inci maddelerin uygulanmasında,
ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından bu madde kapsamında reddedilen ödeme
emri hiç alınmamış sayılır.
Ödeme
emrinin geri dönülemezliği
MADDE 64
– (1) Ödeme emri, gönderenin ödeme
hizmeti sağlayıcısı tarafından alındıktan sonra, aksi taraflar arasında
kararlaştırılmadıkça gönderen tarafından geri alınamaz.
(2) Ödeme işleminin alıcı tarafından, alıcı
aracılığıyla veya ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı tarafından
başlatıldığı durumlarda, gönderen, ödeme emrini ilgili ödeme hizmeti
sağlayıcısına ilettikten veya ödeme işleminin gerçekleştirilmesi için
ilgili ödeme hizmeti sağlayıcısına daha önce belirlenmiş yönteme uygun
olarak onay verdikten sonra ödeme emrini geri alamaz.
(3) Doğrudan borçlandırma yöntemiyle yapılan ödeme
işleminde, gönderen ödeme emrini en geç fonların hesaba borç kaydedilmesi
için kararlaştırılan günden önceki iş günü sonuna kadar geri alabilir.
(4) 58 inci maddenin üçüncü fıkrası kapsamındaki
ödemelerde, müşteri ödeme emrini en geç ödeme işleminin gerçekleştirilmesi
için kararlaştırılan günden önceki iş gününün sonuna kadar geri alabilir.
(5) Bu maddede belirtilen süreler geçtikten sonra,
ödeme emrinin geri alınması tarafların anlaşmasına bağlıdır. İkinci ve
üçüncü fıkralarda belirtilen hallerde, gönderenin süre geçtikten sonra
işlemi geri alabilmesi için alıcının onayı gerekir. Sözleşmede
kararlaştırılması halinde, ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından ödeme
emrinin geri alınması için, katlandığı maliyetlerle sınırlı bir ücret talep
edilebilir.
Gönderilen
ve alınan tutarlar
MADDE 65
– (1) Gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı ödeme işlemi kapsamında aktardığı tutar üzerinden herhangi bir
kesinti yapamaz. Aktarılan tutar sonrası ödeme hesabında kalan bakiye,
gönderenden alınacak işlem ücretinden az ise gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı işlemi reddetmeye yetkilidir.
(2) Alıcı ile alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı,
tahsil edilecek ücretlerin ödeme işlemi tutarından düşülmesini
kararlaştırabilir. Bu durumda, alıcıya yapılacak bildirimde ödeme işleminin
tam tutarı ve ücretler ayrı ayrı belirtilir.
(3) İkinci fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla,
gönderen tarafından başlatılan ödeme işlemlerinde gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı, alıcı tarafından veya alıcı aracılığıyla başlatılan ödeme
işlemlerinde ise alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme işleminin tam
tutarının alıcının eline geçmesinden sorumludur.
Ödemelerde
kullanılacak para birimi
MADDE 66
– (1) İşlemin taraflarından
birinin yurt dışında bulunduğu ödemeler, 7/8/1989 tarihli ve 89/14391
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini
Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda belirlenen düzenlemelere uygun olmak
kaydıyla tarafların anlaştığı para birimi kullanılarak gerçekleştirilir.
(2) 15 inci maddenin dördüncüsü fıkrası hükümleri
saklı kalmak kaydıyla, ödeme işleminin başlatılmasından önce bir ATM veya
POS cihazı aracılığıyla veya alıcı tarafından ödeme işlemi ile ilgili
olarak döviz alım satım hizmeti sunulması durumunda, bu hizmeti sunan taraf
gönderene ücretler ve kullanılan döviz kuru ile ilgili bilgileri sunar.
Gönderen, işlemi gerçekleştirmesi durumunda döviz alım satım hizmeti dahil
ödeme hizmetini bu bilgiler ışığında kabul etmiş sayılır.
(3) Kuruluş, işlemin her iki tarafının da
Türkiye’de yerleşik olduğu ve Türkiye’de bulunan ödeme hizmeti sağlayıcılarını
kullandığı ödeme işlemlerini sadece Türk Lirası ile gerçekleştirebilir.
(4) Kuruluş tarafından Türkiye’de yerleşik kişilere
döviz cinsinden ödeme hesabı açılmaması, açılacak ödeme hesaplarına döviz
yatırılmaması ve bu hesaplarda döviz bulundurulmaması esastır. İşlemin
taraflarından birinin yurt dışında bulunduğu ödemenin birinci fıkra
uyarınca döviz ile gerçekleştirilmesinin kararlaştırılması durumunda, ödeme
hesabına döviz yatırılması, mevzuattan kaynaklanan zorunluluklar saklı
kalmak kaydıyla, yurt içinden yurt dışına gönderilmek üzere yatırılan
dövizin en geç ertesi iş günü sonu itibarıyla, yurt dışından yurt içine
gönderilen dövizin ise en geç bir ay içerisinde aynı müşteriye ait bir
ödeme hesabında bulunmaması şartıyla mümkündür. Banka, kuruluş tarafından
ödeme işlemine ilişkin risk yönetimi faaliyetleri kapsamında ilave süreye
ihtiyaç olduğuna karar vermesi durumunda, özellik gösteren belirli işlem
türleri için bu süreyi bir ayı aşmayacak şekilde uzatmaya yetkilidir. Bu
fıkranın uygulanmasında, 15 inci maddenin dördüncü fıkrası hükümleri
saklıdır.
Ödeme
hesabına yapılan ödemeler
MADDE 67
– (1) Gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme emrinin alındığı tarihte derhal ve her halükarda en geç
izleyen iş günü sonuna kadar ödeme işleminin tutarını alıcının ödeme
hizmeti sağlayıcısının hesabına gönderir. Yazılı sözleşme ile başlatılan
işlemlerde bu süre bir iş günü uzatılabilir. Ödemenin gerçekleştirilmesi
için daha uzun bir süre kararlaştırılması halinde, bu süre ödeme emrinin
alındığı tarihten itibaren dört iş gününü geçemez. Ödemenin
gerçekleştirilmesi için ödeme emrinin verildiği tarihten sonraki bir
tarihin kararlaştırılması halinde, gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı,
ödeme işleminin tutarını alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısının hesabına bu
tarihte gönderir.
(2) Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısının veya
alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısının yurt dışında bulunması halinde,
taraflar arasında birinci fıkrada belirtilen sürelerden farklı bir süre
kararlaştırılabilir.
(3) Ödemenin gerçekleştirilmesi için ödeme emrinin
verildiği tarihten sonraki bir tarihin kararlaştırılması halinde ödeme
tutarı bu tarihten önce gönderenin ödeme hesabından düşülemez.
(4) Alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı, ödeme
işlemi tutarının hesabına geçtiği iş gününün sonuna kadar bu tutarı
alıcının ödeme hesabına aktararak kullanımına hazır hale getirir.
(5) Alıcı tarafından veya alıcı aracılığıyla
başlatılan ödeme işleminde, alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme emrini
alıcı ile üzerinde anlaşılan süre içinde gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısına iletir.
(6) Müşterinin tüketici olduğu hallerde, ödeme
hesabına hesabın para birimi cinsinden nakit olarak yatırılan paralar,
ödeme hizmeti sağlayıcısı tarafından alındığı tarihte kullanıma hazır hale
getirilir. Müşterinin tüketici olmadığı hallerde, yatırılan paralar en geç
alınmasını izleyen iş gününde kullanıma hazır hale getirilir.
Alıcının
ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bir ödeme hesabının bulunmaması
MADDE 68
– (1) Alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısı nezdinde hesabının bulunmadığı durumlarda, alıcı adına fonu
alan ödeme hizmeti sağlayıcısı bu fonu derhal ve her halükarda en geç
izleyen iş günü sonuna kadar alıcının kullanımına hazır hale getirir.
İKİNCİ BÖLÜM
Sorunlu Ödemeler
Hatalı
kimlik tanımlayıcıları
MADDE 69
– (1) Gönderen tarafından
belirtilen kimlik tanımlayıcıya uygun şekilde yapılan ödeme işlemleri doğru
gerçekleştirilmiş sayılır. Müşteri tarafından kimlik tanımlayıcıya ilave
bilgiler verilmiş olsa dahi, ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme işleminin
sadece kimlik tanımlayıcı ile gerçekleştirilmesinden sorumludur.
(2) Müşteri tarafından belirtilen kimlik
tanımlayıcının hatalı olması halinde, ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme
işleminin gerçekleştirilmemesinden veya hatalı gerçekleştirilmesinden
sorumlu tutulamaz. Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, hatalı ödeme
işlemine konu olan fonları geri almak için gereken işlemleri yapar. Sözleşmede
kararlaştırılmış olması halinde, ödeme hizmeti sağlayıcısı fonun geri
alınması için, ödeme hizmeti kullanıcısından katlandığı maliyetlerle
orantılı makul bir ücret talep edebilir.
(3) Alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı, hatalı
ödeme işlemine konu olan fonların geri alınabilmesi için gönderenin ödeme
hizmeti sağlayıcısı ile iş birliği içerisinde gerekli çabayı gösterir.
(4) Hatalı ödeme işlemine konu olan fonların geri
alınamadığı durumda, yazılı talep karşılığında, gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı, kendi nezdinde olan ve gönderenin ilgili fonu alabilmek
amacıyla hukuki yollara başvururken kullanabileceği konu ile ilgili tüm
bilgi ve belgeleri gönderene verir.
Ödeme
hizmeti sağlayıcılar açısından işlemin gerçekleştirilmemesi veya hatalı
gerçekleştirilmesi durumunda yükümlülük
MADDE 70
– (1) Ödeme emrinin gönderen
tarafından verildiği ödeme işlemlerinde, gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme işleminin doğru gerçekleştirilmesinden gönderene karşı
sorumludur. Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısının ödeme tutarını 67 nci maddenin birinci fıkrasına uygun
olarak aldığını ispatlaması halinde, ödeme işleminin doğru
gerçekleştirilmesinden alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı sorumlu olur.
(2) Gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, birinci
fıkraya göre sorumlu olduğu hallerde, ödeme işleminin gerçekleşmemiş veya
hatalı gerçekleşmiş kısmını gecikmeden gönderene iade eder ve tutarın ödeme
hesabından düşülmüş olması halinde ödeme hesabını eski durumuna getirir.
Ödeme işlemine ilişkin gönderenin ödeme hesabındaki hareketin tarihi, ödeme
işlemine ilişkin tutarın gönderenin ödeme hesabından çıktığı tarihten sonra
olamaz.
(3) Alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısının birinci
fıkraya göre sorumlu olduğu hallerde, alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı,
ödeme işlemi tutarını derhal alıcının hesabına aktararak kullanımına hazır
hale getirir. Ödeme işlemine ilişkin alıcının ödeme hesabındaki hareketin
tarihi, ödeme işleminin doğru gerçekleştirilmiş olduğu varsayımı altında
olması gerekecek tarihten sonra olamaz.
(4) Ödeme emrinin gönderen tarafından verildiği
gerçekleştirilmeyen veya hatalı gerçekleştirilen ödeme işlemlerinde,
gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı, bu madde kapsamında sorumlu olup
olmadığına bakılmaksızın, talep edilmesi halinde işlemin
gerçekleştirilmemesinin veya hatalı gerçekleştirilmesinin nedenlerini
tespit etmek için gerekli çalışmaları yapar ve ulaştığı sonuçları gönderene
bildirir. Bu işlem için gönderenden ücret talep edilemez.
(5) Ödeme emrinin alıcı tarafından veya alıcı
aracılığıyla verildiği ödeme işlemlerinde, alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme emrinin 67 nci maddenin beşinci fıkrasına uygun şekilde
gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısına doğru olarak gönderilmesinden
alıcıya karşı sorumludur. Bu madde uyarınca ödeme işleminin gerçekleşmemiş
veya hatalı gerçekleşmiş olması durumunda alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme işlemine ilişkin ödeme emrini gecikmeksizin gönderenin
ödeme hizmeti sağlayıcısına tekrar gönderir.
(6) Ödeme emrinin alıcı tarafından veya alıcı
aracılığıyla verildiği ödeme işlemlerinde, alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme işleminin 67 nci maddenin dördüncü fıkrasına uygun
olarak gerçekleştirilmesinden alıcıya karşı sorumludur. Ödeme emrinin geç
iletilmesi durumunda, ödeme işlemine ilişkin tutarın alıcının ödeme
hesabına, ödeme işleminin doğru gerçekleştirilmiş olduğu varsayımı altında
olması gerekecek tarihten sonra olmayacak şekilde aktarılması gerekir.
Alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı, kendi hesaplarına aktarılmasını
müteakip ödeme işlemi tutarını derhal alıcının hesabına aktarır ve
kullanımına hazır hale getirir. Ödeme işlemine ilişkin alıcının ödeme
hesabındaki hareketin tarihi, ödeme işleminin doğru gerçekleştirilmiş
olduğu varsayımı altında olması gerekecek tarihten sonra olamaz.
(7) Ödeme emrinin alıcı tarafından veya alıcı
aracılığıyla verildiği ödeme işlemlerinde, alıcının ödeme hizmeti
sağlayıcısının ödeme emrini gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısına doğru
olarak gönderdiğini ispatlaması halinde, ödeme işleminin doğru gerçekleştirilmesinden
gönderenin ödeme hizmeti sağlayıcısı sorumlu olur. Gönderenin ödeme hizmeti
sağlayıcısı, ödeme işleminin gerçekleşmemiş veya hatalı gerçekleşmiş
kısmını gecikmeden gönderene iade eder ve ödeme hesabını eski durumuna
getirir. Ödeme işlemine ilişkin gönderenin ödeme hesabındaki hareketin
tarihi, ödeme işlemine ilişkin tutarın gönderenin ödeme hesabından çıktığı
tarihten sonra olamaz.
(8) Ödeme emrinin alıcı tarafından veya alıcı
aracılığıyla verildiği gerçekleştirilmeyen veya hatalı gerçekleştirilen
ödeme işleminde, alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısı, bu madde kapsamında
sorumlu olup olmadığına bakılmaksızın, talep edilmesi halinde
gerçekleştirilmeyen veya hatalı gerçekleştirilen ödeme işleminin
nedenlerini tespit etmek için gerekli çalışmaları yapar ve ulaştığı
sonuçları alıcıya bildirir. Bu işlem için gönderenden ücret talep edilemez.
(9) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, ödeme işleminin
ödeme hizmeti sağlayıcısının herhangi bir kusurundan veya sorumluluğunda
bulunan altyapı ve hizmetlerdeki bir hatadan kaynaklanan nedenlerle
gerçekleştirilmemesi veya hatalı gerçekleştirilmesi sonucunda müşterinin
ödediği faiz ve ücretlerin tazmininden kendi müşterisine karşı sorumludur.
Ödeme
emri başlatma hizmetlerinde ödemenin gerçekleşmemesi, hatalı veya geç gerçekleşmesi
durumunda yükümlülük
MADDE 71 – (1) Gönderenin; ödeme işlemini ödeme emri
başlatma hizmeti sağlayıcısı aracılığıyla başlatması durumunda ödeme
hesabının bulunduğu kuruluş, 54 üncü madde ile 69 uncu maddenin birinci ve
ikinci fıkraları saklı kalmak kaydıyla, ödeme işleminin gerçekleşmemiş veya
hatalı gerçekleşmiş kısmını gecikmeden gönderene iade eder ve tutarın ödeme
hesabından düşülmüş olması halinde ödeme hesabını eski durumuna getirir. Bu
tür işlemlerde ödeme emrinin ödeme hesabının bulunduğu kuruluş tarafından
58 inci madde uyarınca alındığını, işlemin müşteri tarafından
onaylandığını, doğru bir şekilde kaydedildiğini, hesaplara işlendiğini ve
kendi sorumluluğundaki hizmetlerde yaşanan teknik bir arıza veya sorundan
etkilenmediğini ispat yükümlülüğü kontrol alanı ölçüsünde ödeme emri
başlatma hizmeti sağlayıcısına aittir.
(2) Ödeme emri başlatma hizmeti sağlayıcısı,
gerçekleştirilmeyen veya hatalı gerçekleştirilen ödeme işlemlerinin
herhangi bir kusurundan veya sorumluluğunda bulunan altyapı ve
hizmetlerdeki bir hatadan kaynaklanması durumunda, ödeme hesabının
bulunduğu kuruluşa, bu işlemler nedeniyle oluşan zarar dahil olmak üzere
gönderene yapılan geri ödeme nedeniyle katlandığı maliyet kalemleri
toplamını ödemekle yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Muafiyetler ile Şikâyet ve İtirazlar
Tüketici
olmayan müşteriler
MADDE 72
– (1) Müşterinin tüketici olmadığı
ödeme işlemlerinde, taraflar arasındaki sözleşmede, 43 üncü maddenin
birinci fıkrasının (g) bendi, 44 üncü maddenin birinci ve dördüncü
fıkraları, 52 nci maddenin üçüncü fıkrası, 54 üncü maddenin ikinci,
dördüncü ve altıncı fıkraları, 56 ncı, 64 üncü ve 70 inci maddelerin
uygulanmaması ya da farklı şekilde uygulanması kararlaştırılabilir.
Taraflar arasında, yetkilendirilmemiş veya hatalı bir şekilde gerçekleştirilmiş
ödeme işlemine ilişkin bildirim konusunda 54 üncü maddenin birinci
fıkrasında ve ödeme hesabına yapılan ödemelerle ilgili olarak 67 nci maddenin
birinci fıkrasında yer alan süreden farklı bir süre belirlenebilir.
Düşük
değerli ödeme işlemleri ile düşük değerli ödeme aracı ve elektronik para
MADDE 73
– (1) Çerçeve sözleşmeye göre
üçyüz Türk Lirasını aşmayan ödeme işlemlerinde ya da beşyüz Türk Lirası
veya altında harcama limiti olan veya herhangi bir zamanda içerdiği fon
tutarı beşyüz Türk Lirasını geçmeyen ödeme araçlarında bilgilendirme
yükümlülüklerine ilişkin olarak;
a) Ödeme hizmeti sağlayıcısının gönderene sadece
ödeme aracının kullanılma yöntemi, sorumluluk, ödenecek ücretler ve diğer
önemli bilgileri de içeren ödeme hizmetinin temel özellikleri ile
gerektiğinde 43 üncü maddede sayılan diğer şartlara nereden
ulaşılabileceğine ilişkin bilgiyi sağlayacağı,
b) Ödeme hizmeti sağlayıcısının çerçeve sözleşmede
değişiklik öneremeyeceği,
c) Ödeme hizmeti sağlayıcısının ödeme hizmetinin
gerçekleşmesinden sonra müşterinin ödeme işleminin tespiti için işleme
ilişkin referans numarasını, ödeme işleminin tutarını ya da aynı tür birden
fazla işlemin yapıldığı hallerde işlemlerin toplam tutarını ve bu işlemler
için ödenecek ücretlere ilişkin bilgileri sağlamakla yükümlü olduğu;
müşterisi belli olmayan ödeme araçlarında ya da ödeme hizmeti
sağlayıcısının bu bilgileri vermesinin teknik olarak mümkün olmadığı
hallerde bu bilgilendirmenin yapılmayacağı; ancak her halükarda ödeme
aracındaki fonun tutarına ilişkin bilgileri sağlamakla yükümlü olacağı,
kararlaştırılabilir.
(2) Çerçeve sözleşmeye göre, üçyüz Türk Lirasını
aşmayan ödeme işlemlerinde ya da beşyüz Türk Lirası veya altında harcama
limiti olan veya herhangi bir zamanda içerdiği fon tutarı beşyüz Türk
Lirasını geçmeyen ödeme araçlarına ilişkin olarak;
a) Ödeme aracının kullanıma kapatılamıyor veya
sonraki kullanımların engellenemiyor olması halinde, 53 üncü maddenin
dördüncü fıkrası, 53 üncü maddenin beşinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri,
54 üncü maddenin beşinci ve altıncı fıkralarının uygulanmayacağı,
b) Müşterisi belli olmayan ödeme araçlarında veya
ödeme aracının özellikleri nedeniyle ortaya çıkan diğer sebeplerle, ödeme
hizmeti sağlayıcısının ödeme işleminin yetkilendirilmiş olduğunu ispat
edememesi halinde, 54 üncü maddenin ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve
altıncı fıkralarının uygulanmayacağı,
c) Ödeme emrinin yerine getirilmemesi durumunun
halin şartlarından açıkça anlaşılabilir olduğu hallerde, ödeme hizmeti
sağlayıcısının ödeme emrinin reddini müşteriye bildirmesine gerek olmadığı,
ç) Gönderenin ödeme emrini ilettikten veya ödeme
işleminin gerçekleştirilmesi için onay verdikten sonra ödeme emrini geri
alamayacağı,
d) 67 nci ve 68 inci maddelerde yer alan sürelerden
farklı gerçekleştirilme sürelerinin geçerli olacağı,
kararlaştırılabilir.
(3) Üçyüz Türk Lirasını aşmayan ödeme işlemlerinde
ya da beşyüz Türk Lirası veya altında harcama limiti olan veya herhangi bir
zamanda içerdiği fon tutarı beşyüz Türk Lirasını geçmeyen ödeme araçlarına
ilişkin olarak 41 inci maddenin birinci fıkrası kapsamında sözleşme
düzenlenmesi zorunlu değildir. Çerçeve sözleşmeye ilişkin olanlar dışında
birinci ve ikinci fıkra hükümleri bu ödeme araçları için de uygulanır.
(4) Banka, bu maddede belirtilen tutarları beş katına
kadar arttırmaya veya beşte birine kadar azaltmaya yetkilidir.
Şikâyet
ve itirazlar
MADDE 74
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcıları,
müşterilerinin ödeme hizmetiyle ilgili olarak yapacakları şikâyet ve itiraz
başvurularını, başvuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde müşterilerin
başvuru yöntemini kullanarak kanıtlanabilir ve gerekçeli bir şekilde
cevaplandırmak zorundadır. Ödeme hizmeti sağlayıcıları, müşterilerin
şikâyet ve itirazlarının ilgili birimlerine kolaylıkla ulaşmasını
sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdür.
(2) Bireysel müşteri, kuruluş ile arasında bu
Yönetmelik uygulamalarından doğabilecek ihtilafların değerlendirilmesi ve
çözüme kavuşturulması amacıyla 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun hükümleri ve diğer kanunlarla tanınmış müracaat
hakları saklı kalmak kaydıyla, Birlik nezdinde oluşturulmuş hakem
heyetlerine başvurabilir.
(3) Kuruluş, çerçeve sözleşmede, internet
sitesinde, şube ve temsilci işyerlerinde ve benzer alanlarda müşterilerini,
Birlik hakem heyetlerine başvuru hakları ile gerekli iletişim bilgileri ve
başvurunun kapsamı hakkında bilgilendirir.
ALTINCI KISIM
Son Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Çalışma
komiteleri
MADDE 75
– (1) Banka, Kanunun 12 nci
maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, ödemeler alanının gelişimini olumsuz
etkileyebilecek nitelikte durum ve uygulamaları tespit etmesi durumunda,
ilgili kurum ve kuruluşların üye olarak katılımıyla, belirli bir süre ile
ya da süresiz olarak çalışmalar yürüterek belirlenen konu ile ilgili
çıktılar üretecek çalışma komiteleri kurmaya yetkilidir.
(2) Banka, birinci fıkra uyarınca kurulacak çalışma
komitesinin toplantı ve çalışma esaslarını komiteye üye olacak kurum ve
kuruluşlar ile birlikte belirler. Toplantı ve çalışma esaslarında çalışma
komitesine ihtiyaç duyulma nedeni, çalışmanın konusu ve kapsamı, üyeler,
çalışma komitesinin teşkilinin süreli veya süresiz oluşu, süreli ise
çalışma süresi, karar alma usulü, taslak plan ve hedefler ile gerek duyulan
diğer hususlar belirtilir.
(3) Birinci fıkra uyarınca kurulacak çalışma
komitesinin başkanlığı ve sekreteryası Banka tarafından yürütülür ve Banka
bu kapsamda aşağıdaki görevleri yerine getirir:
a) Üyeler ile iletişim kurarak, üye temsilcilerine
ilişkin bilgileri temin etmek.
b) Toplantıların gündemini, yerini ve zamanını
komite başkanının ve üyelerin görüşlerini de dikkate alarak belirlemek ve
üyeleri bilgilendirmek.
c) Toplantı tutanaklarını hazırlamak ve üyelerle
paylaşmak.
ç) Toplantı ve çalışma esaslarında belirtilen hedef
çıktıların hazırlanmasını koordine etmek.
d) Teknik alt komitelerin koordinasyonunu yürütmek.
(4) Çalışma komitesi düzenli olarak toplanabileceği
gibi gerekli hallerde Bankanın davetiyle, temsilcilerin tümünün katılımı
aranmaksızın ayrıca toplanabilir.
(5) Çalışma komitesinin faaliyetleri açısından,
temsilciler ilgili üyelerin iletişim kişileridir ve üyelerin yürütecekleri
çalışmalarda eş güdüm sağlarlar.
(6) Temsilcilerde değişiklik olması halinde üyeler
bu durumu Bankaya mümkün olan en kısa süre içerisinde bildirir.
(7) Çalışmaların etkin bir şekilde yerine
getirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulması halinde çalışma komitesinin altında
teknik alt komiteler oluşturulabilir.
(8) Çalışma komitesi, çalışmalarını yürütürken,
komite üyesi olmayan konuyla ilgili tarafları ve uzmanları çalışmalara
davet edebilir.
Acil
durum iletişim yetkilisi
MADDE 76
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
Kanun kapsamına giren işlemler ile ilgili olarak Bankanın acil durumlarda
ödeme hizmeti sağlayıcısı ile iletişime geçebilmesi için acil durum iletişim
yetkililerini belirler.
(2) Birinci fıkra uyarınca en az bir asıl, bir
yedek acil durum iletişim yetkilisi belirlenir.
(3) Bu madde uyarınca belirlenecek acil durum
iletişim yetkililerinin ödeme hizmeti sağlayıcısının faaliyet ve işlemleri
hakkında yeterli bilgi, deneyim ve yetkiye sahip kişilerden seçilmesi
zorunludur.
(4) Bu madde uyarınca belirlenen acil durum
iletişim yetkililerinin kimlik ve iletişim bilgileri ile unvanları Bankaya
bildirilir.
(5) Banka, ödeme hizmeti sağlayıcısından ilave acil
durum iletişim yetkilileri belirlemesini veya mevcut acil durum iletişim
yetkililerini değiştirmesini isteyebilir.
(6) Ödeme hizmeti sağlayıcısı, acil durum iletişim
yetkilileri ile ilgili değişiklikleri gecikmeksizin Bankaya bildirir.
Mücbir
sebep
MADDE 77
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcısı,
kendi ihmal ve kusurundan kaynaklanmayan olağanüstü hallerde, mücbir sebep
durumunda veya diğer kanunların öngördüğü yükümlülükler gerektirdiğinde
dördüncü kısmın dördüncü bölümü ile beşinci kısmın birinci ve ikinci bölümü
kapsamında sorumlu tutulamaz.
Yetkili
mercilerle iş birliği
MADDE 78
– (1) Yabancı ülke kanunlarına
göre denetime yetkili ve Banka muadili mercilerin, kendi ülkelerinde
faaliyet gösteren ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşlarının
Türkiye'deki ortaklıklarında denetim yapma ve bilgi talepleri ile
kuruluşların yurt dışındaki şube veya ortaklıklarının konsolidasyon
kapsamında yer alan bilgilerine ilişkin taleplerinin karşılıklılık ilkesi
de dikkate alınarak yerine getirilmesi Bankanın iznine tâbidir.
(2) Yurt içi ve yurt dışı yetkili mercilerle
denetime, bilgi paylaşımına ve diğer hususlara dair yapılacak iş birliğine
ilişkin ilave usul ve esaslar ilgili tarafların görüşü alınmak suretiyle
Bankaca belirlenebilir.
Yurt
dışından temin edilecek belgeler
MADDE 79
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında
Bankaya yapılacak başvurular ile ilgili olarak yabancı uyruklu kişilerden,
gerekli görülen ve ilgili ülke mevzuatına göre temin edilmesi mümkün olan
belgeler istenir.
(2) Yabancı uyruklu kişilerden istenilen belgelerin
bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da
sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili
ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Bankaya tevsik
edilmesi zorunludur.
(3) Yabancı uyruklu kişilerden istenilen belgelerin
bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da
sistem olmaması nedeniyle temin edilemediği ve bu durum ilgili ülkenin
yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Bankaya tevsik edilemediği
takdirde, söz konusu tevsikin yapılamayacağına dair ilgili gerçek kişi veya
tüzel kişilerce yazılı olarak beyanda bulunulması zorunludur.
(4) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili
olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili
makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler
Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan 20/6/1984 tarihli ve 3028
sayılı Kanun ile kabul edilen Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki
Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması
ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.
İlave
bilgi ve belge talebi
MADDE 80
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında
Bankaya yapılacak başvurularda, Banka gerekli göreceği ilave bilgi ve
belgeleri talep edebilir. Banka tarafından talep edilen ilave bilgi ve
belgelerin Bankaya ulaşmasına kadar geçen süre Kanunun 15 inci maddesinin
dördüncü fıkrasında yer alan altı aylık sürenin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Farklı olarak alınan bilgi ve belgeler çerçevesinde Banka işlem tesis
edebilir.
(2) Banka, bu Yönetmelik kapsamında Bankaya
yapılacak başvurularda bulunması gereken bilgi ve belgeleri farklı kapsam
ve içeriklerde talep etmeye yetkilidir.
Hesap ve
kimlik bilgilerinin başka kişilere kullandırılması ile ilgili uyarı
yükümlülüğü
MADDE 81
– (1) Ödeme hizmeti sağlayıcıları;
şube, temsilci ve benzeri bağlı birimleri nezdinde, 5549 sayılı Kanunun 15
inci maddesi kapsamında kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden
kimselere sorumluluklarını hatırlatmak amacıyla gerekli tedbirlerin
alınmasını, bu kapsamda gerekli duyuruların çalışma yeri içerisinde
müşteriler tarafından açıkça görülebilecek ve rahatlıkla okunabilecek
şekilde ilan edilmesini sağlamakla yükümlüdür.
(2) Çevrim içi sunulan hizmetler ile ilgili olarak
da kuruluşun internet sayfasında, ana sayfada yer alacak, açıkça
görülebilecek ve rahatlıkla okunabilecek şekilde birinci fıkradaki uyarının
yapılması zorunludur.
(3) Çalışma yerlerine ilişkin şartlar, mahiyetine
uygun düştüğü ölçüde, şube, temsilci ve benzeri bağlı birimlerin internet
siteleri ve mobil uygulamalar gibi çevrim içi ortamlar bakımından da
aranacaktır.
Kapsam
dışında kalanların bildirim yapma yükümlülüğü
MADDE 82
– (1) Kanunun 12 nci maddesinin
ikinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen faaliyetlerden herhangi birini
veya her ikisini birden yerine getiren hizmet sağlayıcıları ile (b)
bendinde belirtilen faaliyetleri yerine getiren hizmet sağlayıcılar, son
oniki ay içerisinde bu kapsamda gerçekleştirdikleri işlem tutarının elli
milyon Türk Lirasını aşması halinde, verilen hizmetin tanımını, detaylı iş
akış ve modellerini, işlem hacimleri, ortalama, asgari ve en yüksek işlem
tutarı, müşteri ve üye işyeri ağı, geçerli oldukları işyeri sayısı, türü ve
bunlara ilişkin coğrafi bölge dağılımı ile Banka tarafından talep
edilebilecek diğer bilgi ve belgeleri içeren raporu, yürütülen faaliyetin
Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (h) bentlerinde bulunan
hangi şartlar kapsamında yerine getirildiğini de belirterek, her yıl Ocak
ayı içerisinde Bankaya iletmekle yükümlüdür.
(2) Birinci fıkra kapsamında yapılacak bildirim
çerçevesinde, yürütülmekte olan faaliyetin ödemeler alanının sorunsuz
gelişimini ve bu alana olan güveni etkileyebilecek boyuta ulaştığı
kanaatine varılması halinde, Bankaca söz konusu faaliyetin Kanun kapsamında
ödeme hizmeti olarak değerlendirilmesine karar verilebilir.
Posta ve
Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ve bankalar
MADDE 83
– (1) Posta ve Telgraf Teşkilatı
Anonim Şirketi sunduğu ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracı ile
ilgili olarak 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası, 17 nci maddenin birinci,
dördüncü ve altıncı fıkraları, 19 uncu maddenin onuncu ve on birinci
fıkraları, 22 nci maddenin ikinci fıkrası, 74 üncü maddenin ikinci ve
üçüncü fıkraları, yirmi dokuzuncu fıkrası hariç olmak üzere 18 inci madde,
11 inci, 12 nci, 15 inci, 20 nci, 21 inci, 23 üncü, 24 üncü, 25 inci, 28
inci ve 66 ncı maddeler ile üçüncü kısmın beşinci ve altıncı bölümleri
hariç olmak üzere bu Yönetmelik hükümlerine tabidir.
(2) 5411 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar
sundukları ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracı ile ilgili olarak 4
üncü maddenin dördüncü, on birinci, on ikinci ve on üçüncü fıkralarına, 5
inci maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkralarına, birinci fıkrasının
(i) bendi hariç olmak üzere 14 üncü maddeye, onuncu ve on birinci fıkraları
hariç olmak üzere 19 uncu maddeye, 22 nci maddenin birinci fıkrasına, 6
ncı, 7 nci, 8 inci, 9 uncu, 10 uncu, 29 uncu ve 31 inci maddelere, 38 inci
maddenin ikinci fıkrası hariç olmak üzere dördüncü kısıma, 66 ncı madde ile
74 üncü maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları hariç olmak üzere beşinci
kısıma ve 78 inci maddenin birinci fıkrası hariç olmak üzere altıncı kısıma
tabidir.
(3) Uzaktan iletişim aracı ile gerçekleştirilecek
işlemler veya kurulacak sözleşmeler konusunda 5411 sayılı Kanun ile 5411
sayılı Kanun uyarınca yapılan düzenlemelerde yer alan hususlarda, bu
Yönetmelikte aynı hususlara ilişkin yer alan hükümler uygulanmaz.
(4) Banka ve kredi kartları ile ilgili olarak 5464
sayılı Kanun ve ilgili alt düzenlemelerde yer alan hususlarda, bu
Yönetmelikte aynı hususlara ilişkin yer alan hükümler uygulanmaz.
(5) Kanun uyarınca ödeme ve menkul kıymet mutabakat
sistemi işleticisi olarak faaliyet göstermekte olan İstanbul Takas ve
Saklama Bankası A.Ş.’ye bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 84
– (1) 27/6/2014 tarihli ve 29043
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para
İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında
Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyette bulunan kuruluşlar, bu
Yönetmelik ile getirilen ve bu Yönetmeliğin 84 üncü maddesi uyarınca
yürürlükten kaldırılan Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme
Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte daha önce
yer almayan hükümlere, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl
içerisinde uyumlu hale gelmekle yükümlüdür.
(2) Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinin yirmi
altıncı fıkrası uyarınca asgari unsurları Birlik tarafından belirlenecek
çerçeve temsilcilik sözleşmelerinin imzalanarak uygulamaya alınması
bakımından birinci fıkrada yer alan bir yıllık süre, çerçeve sözleşmeye
Bankanın uygun görüşü alındıktan sonra çerçeve sözleşmenin Birlik
tarafından yayımlandığı tarih itibarıyla başlar. Bu Yönetmelik yürürlüğe
girmeden önce imzalanmış olan temsilcilik sözleşmeleri, belirlenecek asgari
unsurları sağladığı sürece yürürlükte kalmaya devam eder.
(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinin yirmi ikinci fıkrasında
belirtilen kişilerle yeni temsilcilik sözleşmesi yapılamaz. Bu Yönetmelik
yürürlüğe girmeden önce bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinin yirmi ikinci
fıkrasında belirtilen kişilerle yapılmış temsilcilik sözleşmeleri,
sözleşmenin sona erme tarihine kadar geçerli olmaya devam eder ancak sona
erme tarihinde yenilenemez ve her halükarda en geç 31/12/2022 tarihinde
sonlandırılır.
(4) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası ile
belirlenmiş yöntemlere uygun olarak açılmış olanlar hariç olmak üzere,
ödeme hizmetlerine açık konumda olan mobil telefon abonelikleri, bu
Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde 4 üncü
maddenin dokuzuncu fıkrasına uygun şekilde onay alınmadığı takdirde bu
Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde sayılan
hizmetlere kapalı hale getirilir.
(5) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla kullanımda olan ancak bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin yedinci
fıkrası uyarınca Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası kapsamında
değerlendirilmeyecek hizmetler ve bu hizmetleri sunan tüzel kişiler bu
Yönetmeliğin 34 üncü ve 35 inci maddeleri hariç bu Yönetmelikte yer alan
hükümlere bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde, bu
Yönetmeliğin 34 üncü ve 35 inci maddelerinde yer alan hükümlere ise mümkün
olan en kısa süre içerisinde uyumlu hale gelmekle yükümlüdür.
(6) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla, bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesi kapsamına girecek şekilde bir
kuruluş ile yurt dışında yerleşik bir tüzel kişi arasında iş birliği
kurulmuş olması durumunda yurt dışında yerleşik kuruluşun, bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde Bankaya bu Yönetmeliğin 19
uncu maddenin yedinci fıkrası çerçevesinde izin başvurusu yapması gerekir.
Aksi durumda kuruluş, yurt dışında yerleşik tüzel kişi ile iş birliğini
sonlandırmakla yükümlüdür.
(7) Kuruluş, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla, bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrasında yer
alan hükümlere uyumlu olmayan şirketlerde pay sahibi olması durumunda, en
geç 31/12/2022 tarihine kadar bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde yer alan
hükümlere uyumlu hale gelmek üzere gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
(8) Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce bu
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası kapsamında elektronik para
olarak değerlendirilebilecek gayri maddi varlıkları ihraç etmekte olup
Kanun kapsamında elektronik para kuruluşu kategorisine dahil edilebilecek
olan ancak faaliyet izni bulunmayan kişiler, Banka tarafından bu
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca ilgili
Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içerisinde Bankaya
başvurarak gerekli izinleri almak zorundadır.
(9) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla nezdinde ödeme hesabı bulunduran ve Banka Ödeme Sistemlerinde
2020 yılı içerisinde gerçekleştirilen hesaba ödeme işlemleri açısından,
toplam adedine göre ilk on katılımcı arasında yer alan ödeme hizmeti
sağlayıcıları, bu Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin beşinci fıkrası
kapsamında yerine getirmesi gereken yükümlülükleri bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde yerine getirir.
Banka, bu süreyi, her defasında altı ayı aşmamak üzere iki kez uzatmaya
yetkilidir. Nezdinde ödeme hesabı bulunduran diğer tüm ödeme hizmeti
sağlayıcıları, Banka Ödeme Sistemlerinde gerçekleştirilen hesaba ödeme işlemleri
açısından toplam adedine göre ilk on katılımcı arasında yer alan ödeme
hizmeti sağlayıcıları için bu fıkra kapsamında Banka tarafından öngörülen
sürenin tamamlanmasının ardından bu Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin beşinci
fıkrası kapsamında yerine getirmesi gereken yükümlülükleri bir yıl
içerisinde yerine getirir.
(10) Bu Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin birinci
fıkrası kapsamında teknik gereklilikleri henüz belirlenmemiş veri paylaşım
servisi hizmetleri, gereklilikler belirleninceye kadar standart olmayan
servisler kullanılarak verilmeye devam edilir. Banka tarafından teknik ve
operasyonel gerekliliklerin belirlenmesinin ardından bu hizmetler için de
en geç bir yıl içerisinde uyum sağlanarak, hizmetler söz konusu
gerekliliklere uygun olarak yürütülmeye başlanır. Banka, bu süreyi, altı
ayı aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.
(11) Bu Yönetmeliğin 59 uncu maddesinin birinci
fıkrası kapsamında teknik gereklilikleri belirlenmiş veri paylaşım
servisleri hizmetleri, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl
boyunca standart olmayan servisler kullanılarak da verilmeye devam
edilebilir. Banka, bu süreyi, altı ayı aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.
(12) Kanunun geçici 3 üncü maddesinin üçüncü
fıkrası kapsamında Bankaya yapılacak faaliyet izni başvurularından,
Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. teknik kontrol ve değerlendirme sürecinde
bulunanlara, sürecin Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. kaynaklı olarak
tamamlanamaması halinde, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren iki yıl içerisinde bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin onuncu
fıkrasının (c) bendi hükmüne tabi tutulmadan şartlı olarak faaliyet izni
verilir, Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. teknik kontrol ve değerlendirme
süreci sonunda tüm gereklilikleri yerine getirme konusunda başarılı
olamayanların faaliyet izni Banka tarafından iptal edilir, başarılı
olanların faaliyet izni bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin onuncu
fıkrasının (c) bendi uyarınca gerekli belgenin Bankaya sunulmasının
ardından kesinleşir.
(13) Kanunun geçici 3 üncü maddesinin üçüncü
fıkrası kapsamına giren şirketler, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinin
ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümlere, Bankaya başvurarak
gerekli izinleri almalarının ardından bir yıl içerisinde uyumlu hale
gelmekle yükümlüdür.
(14) Bankalararası Kart Merkezi A.Ş., bu
Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde yer verilen işyeri kayıt sistemini en geç
30/6/2022 tarihine kadar oluşturur. Banka, bu süreyi, altı ayı aşmamak
üzere uzatmaya yetkilidir.
(15) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
önce yapılan faaliyet izni başvurularının bu Yönetmeliğin 11 inci
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca iki aşamalı olarak işleme alınması
esastır. Banka, bu başvurulardan tüm gereklilikleri yerine getirmiş
olanlarla ilgili olarak bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinde yer alan iki aşamayı
tek seferde de sonuçlandırabilir.
(16) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
önce faaliyet izni başvurusunda bulunmuş olan kişiler, istihbari inceleme
aşamasında bulunması gereken eksik bilgi ve belgeleri en geç 30/6/2022
tarihine kadar tamamlayarak Bankaya tevdi etmek zorundadır. Bu tarihe kadar
söz konusu bilgi ve belgelerin tevdi edilmemesi halinde başvurular Banka
tarafından reddedilir.
(17) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
önce faaliyet izni başvurusunda bulunanlar hakkında bu Yönetmeliğin sadece
11 inci maddesi, özkaynak ve teminat yükümlülüğüne ilişkin hükümleri ve
ödeme fonlarının korunması ve elektronik para karşılığı toplanan fonların
korunmasına ilişkin hükümleri uygulanır. Bu kişilerin başvuruları hakkında
diğer hususlara ilişkin olarak bu Yönetmeliğin 84 üncü maddesi uyarınca
yürürlükten kaldırılan Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme
Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik ve
yürürlükten kaldırılan 27/6/2014 tarihli ve 29043 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi
Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine İlişkin Tebliğ hükümleri uygulanır.
Bu fıkraya göre faaliyet izni verilen kişiler, bu Yönetmeliğin uygulanmayan
hükümleri ile bu Yönetmeliğin 31 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca
Banka tarafından yapılacak düzenlemelerde yer alan hükümlere en geç bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde uyumlu
duruma gelmekle yükümlüdür.
(18) Beşinci fıkra kapsamında olup bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet izni başvurusunda bulunanlar
hakkında bu Yönetmeliğin sadece 11 inci maddesi, özkaynak ve teminat
yükümlülüğüne ilişkin hükümleri ve ödeme fonlarının korunması ve elektronik
para karşılığı toplanan fonların korunmasına ilişkin hükümleri uygulanır.
Bu kişilerin başvuruları hakkında diğer hususlara ilişkin olarak bu
Yönetmeliğin 84 üncü maddesi uyarınca yürürlükten kaldırılan Ödeme
Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik
Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik ve yürürlükten kaldırılan 27/6/2014
tarihli ve 29043 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ödeme Kuruluşları ve
Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemlerinin Yönetimine ve Denetimine
İlişkin Tebliğ hükümleri uygulanır. Bu fıkraya göre faaliyet izni verilen
kişiler, bu Yönetmeliğin uygulanmayan hükümleri ile bu Yönetmeliğin 31 inci
maddesinin birinci fıkrası uyarınca Banka tarafından yapılacak
düzenlemelerde yer alan hükümlere en geç bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren bir yıl içerisinde uyumlu duruma gelmekle yükümlüdür.
Beşinci fıkra kapsamında değerlendirilecek faaliyetlerin aynı grup
altındaki başka bir tüzel kişi tarafından sunulması ve bu faaliyetlerin
faaliyet izni başvurusunda bulunmuş olan kişilere devredilecek olması
durumunda da bu fıkra hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 85
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 86
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|